လူငယ်ကလပ်အသင်းသည်ဘန့်မိုင်နိုင်းစွယ်ယာယီစခန်း၌အသက်(၁၅နှစ်မှ၂၅နှစ်) အတွင်းရှိလူငယ်များဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသည့်ကရင်နီအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဖြစ်ပြီးCOERRမှပံ့ပိုးကူ ညီပေးခဲ့သည်။COERRမှBlackJungleဟုအမည်တွင်သည့်အကအဖွဲ့ထံသို့ချဉ်းကပ်ခဲ့ ပြီးလူငယ်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဖွဲ့စည်းရန်အတွက်၎င်းတို့မှစိတ်ဝင်စားမှုရှိမရှိမေးမြန်းခဲ့ပြီး နောက်လူငယ်ကလပ်အသင်းကို၂၀၁၄ခုနှစ်တွင်စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။Black Jungleအဖွဲ့သည်ဘုရင်မွေးနေ့(သို့)ဘုရင်မမွေးနေ့စသည်တို့ကဲ့သို့သောပွဲတော်များ တွင်ဖျော်ဖြေတင်ဆက်ခဲ့ပြီး COERR မှ၎င်းတို့၏စွမ်းရည်ကိုသတိပြုမိခဲ့သည်။လူထု အသိုင်းအဝိုင်းတွင်လူငယ်များ၏လှုပ်ရှားမှုနှင့်ပူးပေါင်းပါဝင်မှုတိုးမြှင့်လာစေရန်အလို့ငှာ လူငယ်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဖွဲ့ဖို့စဉ်းစားရန်အတွက်Black Jungle အားCOERRမှတိုက်တွန်းခဲ့ သည်၊စခန်းတွင်အကျိုးသက်ရောက်မှုအလားအလာအများအပြားရှိမည်ကိုသိမြင် ကာBlack Jungle မှလည်းဤအခွင့်အရေးကိုသဘောတူညီခဲ့ပြီးခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် အဖွဲ့ဝင်(၂၅) ဦးနှင့်အတူလူငယ်ကလပ်အသင်းကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ယခုအခါလူငယ်က လပ်အသင်းတွင်အဖွဲ့ဝင်(၁၆)ယောက်ဝန်းကျင်ရှိပြီးလူငယ်ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးရှိသည်၊ သန်းထွန်းဦးသည်BTခေါင်းဆောင်အဖြစ်တာဝန်ယူပြီးလက်ရှိ၌ရပ်ကွက်(၁၄)စာသင် ကျောင်းတွင်ကျောင်းဆရာတစ်ဦးအဖြစ်လုပ်ကိုင်နေသည်၊ဒီးရယ်သည်BKခေါင်း ဆောင်အဖြစ်တာဝန်ယူသည်။(BMN)စခန်းအရွယ်အစားအရစခန်းအားBTနှင့်BKဟူ၍ ဇုန်(၂)ဇုန်ခွဲခြားထားသည်။လူငယ်ကလပ်အသင်းသည်တစ်လတွင်နှစ်ကြိမ်တွေ့ဆုံပြီး လူထုအသိုင်းအဝိုင်းထဲရှိသက်ကြီးရွယ်အိုများ(သို့မဟုတ်)မသန်မစွမ်းများကိုကူညီပေး ရန်အတွက်ကနဦးလှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုတစ်ခုဖြစ်သည့်“တွဲလက်ကူညီ”စသည်ကဲ့သော လှုပ်ရှားမှုများကိုစီစဉ်ဆောင်ရွက်သည်၊အမှန်တကယ်လိုအပ်သည့်နေအိမ်များဆောက် လုပ်ခြင်းနှင့်ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်းနှင့်အဆောင်ဘော်ဒါနေကျောင်းသားများနှင့်CBOsများ အတွင်းအားကစားလှုပ်ရှားမှုများကိုစီစဉ်ဆောင်ရွက်ပေးသည်။လူငယ်အသင်းသည်လူ 'ထုအသိုင်းအဝိုင်းအတွင်းအားကစားပြိုင်ပွဲများအပါအဝင်ဘောလုံးပြိုင်ပွဲများဖြစ် မြောက်အောင်လည်းစုစည်းဆောင်ရွက်ပေးသည်။ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်စေရန်နှင့် ကောင်းစွာနေထိုင်နိုင်ရေးအတွက်လှုပ်ရှားမှုများကိုထိန်းသိမ်းထားခြင်းသည်မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည်ဟုအဖွဲ့ဝင်များကယုံကြည်ကြသည်၊လူထုအကျိုးဖြစ်ထွန်းမည့်လှုပ်ရှားမှု များအတွက်လူငယ်အသင်းမှအကူအညီ(သို့မဟုတ်)အကြံဉာဏ်လိုအပ်လာသောအခါ ကူညီပံ့ပိုးမှုများရရှိရန်အတွက်၎င်းတို့ကCOERRထံချဉ်းကပ်ဆောင်ရွက်သည်။ COERRမှလည်းလူငယ်ကလပ်အသင်းအတွက်ဘဝကျွမ်းကျင်မှုသင်တန်းများကိုပံ့ပိုး ကူညီပေးသည်။ထို့ပြင်အဖွဲ့သည်လူငယ်များဖြင့်သာလုံးလုံးလျားလျားလုပ်ကိုင်ဆောင် ရွက်နေခြင်းဖြစ်ပြီးလူငယ်များအတွက်ဖြစ်သည်။သန်းထွန်းဦး၏ပြောပြချက်အရလူ ငယ်အသိုင်းအဝိုင်းအတွင်းလူငယ်ကလပ်အသင်းမှသတိပြုမိပြီးဖြေရှင်းပေးရန်ကြိုပမ်း သည့်အဓိကအကြောင်းအရာများမှာအရွယ်မရောက်သေးမီအိမ်ထောင်ပြုခြင်းများ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်အရက်သေစာသောက်သုံးခြင်းများနှင့်စခန်းအပြင်ကိုထွက်ခွင့်မရ သည့်ဖိအား(စိုးရိမ်)မှုများစသည်တို့ဖြစ်သည်။ပိုမိုကျယ်ပြန့်သောလူထုအသိုင်းအဝိုင်းသည် နောင်ရေးအတွက်စိုးရိမ်ပူပန်မှုများရှိပြီးဒုက္ခသည်အများအပြားအတွက်အနာဂတ်မရေ ရာမသေချာသည့်ခံစားမှုများရှိနေသည်ကိုသန်းထွန်းဦးသိရှိရသည်။ထိုသို့ဖြင့်လူငယ် ကလပ်အသင်း၏၂၀၁၆ခုနှစ်အတွက်ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်မှာဤစိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ဖြေရှင်းနိုင်သည့်လှုပ်ရှားမှုများဖြစ်မြောက်အောင်ဆောင်ရွက်ပေးရန်နှင့်နားလည်သ ဘောပေါက်မှုများရရှိလာစေရန်အတွက်ဖြစ်ပြီးအနာဂတ်အတွက်၎င်းတို့၏ရွေးချယ်မှု များနှင့်ပတ်သတ်၍ဗဟုသုတတိုးလာခဲ့ခြင်းအားဖြင့်လူထု၏သောကများကင်းဝေးသွား စေရန်ကူညီမည်ဖြစ်သည်။အားကစားသည်လူငယ်ကလပ်အသင်းအတွက်ဦးတည်ချက် တစ်ခုဖြစ်သောကြောင့်အားကစားကိုအသုံးပြုခြင်းအားဖြင့်စိုးရိမ်ပူပန်မှုနှင့်သောကများ ကိုလျော့ချရာတွင်ကူညီပေးနိုင်ပြီးစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကောင်းမွန်တိုးတက်လာ မည်ဟုထွန်းထွန်းဦးမှလည်းထင်မြင်မိသည်။ထို့ပြင်လူတိုင်းလူတိုင်းအားမူးယစ်ဆေးဝါး နှင့်အရက်သေစာအသုံးပြုဖို့ဖြားယောင်းမှုကိုလွန်ဆန်နိုင်စေရန်အလို့ငှာ၎င်းတို့မှလူ ငယ်စွမ်းရည်အတွက်ထွက်ပေါက်တစ်ခုဖန်တီးပေးခြင်းလည်းဖြစ်သည်။“လူငယ်တွေက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာမှုရှိကြပေမယ့်စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကရောဘယ်လိုရှိမလဲ။ သူတို့စိုးရိမ်ပူပန်ကြပါတယ်။(၁၀)တန်းပြီးသွားတဲ့အခါငါတို့ဘာလုပ်ရမလဲလို့သူတို့တွေး ကြတယ်(BMN)ရှိစာသင်ကျောင်းများတွင်(၁၀)တန်းသည်ပညာရေးတွင်အမြင့်ဆုံးအဆင့် ဖြစ်သည်)။ပိုမိုကျန်းမာတဲ့လူထုအသိုင်းအဝိုင်းဖြစ်စေဖို့အတွက်လူငယ်ကလပ်အသင်း ကအားကစားနဲ့လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့အတူဖြန့်ဖြူးဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာစိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေနဲ့သောကတွေကိုလျော့ချပေးနိုင်လို့ပါပဲ။”ယခုလက်ရှိနှင့်အနာ ဂတ်နှစ်ခုစလုံးအတွက်လူထုထံသို့ဖြန့်ဖြူးပေးရန်ကြိုးပမ်းနေသည့်BMNစခန်းရှိလူငယ် များ၏စွမ်းရည်နှင့်တက်ကြွမှုကိုသန်းထွန်းဦးကဥပမာပေးပြောပြသည်။သန်းထွန်းဦး သည်(၁၀)တန်းပြီးဆုံးပြီဖြစ်ပြီးလွန်ခဲ့သော(၂)နှစ်ဝန်းကျင်ကပင်သိပ္ပံနှင့်အင်္ဂလိပ်စာကို စတင်သင်ကြားပေးခဲ့သည်။သူ၏ရည်မှန်းချက်မှာပညာဆက်လက်သင်ကြားရန်၊မြန်မာ နိုင်ငံသို့ပြန်လည်အခြေချရန်နှင့်ကယားပြည်နယ်၌ပညာရေးတွင်အခန်းကဏ္ဍတစ်ခု ရရှိရန်ရည်မှန်းထားသည်။ကယားပြည်နယ်နှင့်ထိုင်းနိုင်ငံတို့၌ပညာရေးတွင်ခြားနား ချက်များရှိသည်ကိုမခြွင်းမချန်နားလည်သဘောပေါက်ခြင်းအားဖြင့်ကယားပြည်နယ် ၌ရရှိထားသောပညာရေးကိုတိုးတက်ကောင်းမွန်စေရန်အတွက်ခိုင်မာတောင့်တင်း သောစနစ်ယူဆောင်သွားနိုင်ရန်သူကြိုးစားနေသည်။BMNတွင်နေထိုင်သည့်တိုင် အောင်လူငယ်ကလပ်အသင်းနှင့်အတူပိုမိုများပြားသောလှုပ်ရှားမှုများကိုဦးဆောင် နိုင်ရန်နှင့်လူငယ်များနှင့်ဆက်နွယ်နေသည့်ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာ များကိုကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်အတွက်UNHCRလုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များနှင့်အတူတကွ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်မျှော်လင့်လျှက်ရှိသည်။“ကျွန်တော်မြန်မာနိုင်ငံကိုပြန် လည်အခြေချတဲ့အခါကိုယ့်တိုင်းပြည်မှာတစိမ်းတစ်ယောက်လိုမျိုးကျွန်တော်ခံစား ရမယ်ထင်တယ်။ဒါပေမယ့်လည်းဒါကအကြောင်းမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီဘက်နဲ့ဟိုဘက် ပညာရေးနဲ့ပတ်သတ်လို့ကွာခြားမှုတွေကိုကျွန်တော်အများအပြားသင်ယူလေ့လာခဲ့ ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာပညာရေးစနစ်တွေတိုးတက်ကောင်းမွန်စေဖို့အတွက်ဒီကဗ ဟုသုတတွေကိုကျွန်တော်အသုံးချချင်ပါတယ်။”

ဒေါ်မိုးမယ်သည်ကယားပြည်နယ်၊ဒီမောဆိုးမြို့နယ်ရှိဒေါ်ငေးခုကျေးရွာတွင်သူမ၏က လေး(၄)ယောက်နှင့်အတူနေထိုင်သည့်အိမ်ထောင်ရှင်မတစ်ဦးဖြစ်သည်။သူမ၏က လေးသုံးဦးကျောင်းတက်နေစဉ်တွင်အငယ်ဆုံးနို့စို့ကလေးမှာကြည့်ရှု့စောင့်ရှောက်မှု လိုအပ်နေဆဲဖြစ်သည်၊ထို့ကြောင့်ဤစီမံကိန်းမစတင်မီအချိန်ကသူမ၏အမျိုးသားကို ပံ့ပိုးကူညီပေးရန်နှင့်မိသားစုဝင်ငွေကိုတဖက်တလမ်းမှဖြည့်စွက်ပေးရန်အတွက်သူမ အလုပ်မလုပ်နိုင်ခဲ့ပေ။သူမအမျိုးသား၏ပဲနှင့်နှမ်းစိုက်ခြင်းမှရရှိလာသောမစို့စပို့ဝင်ငွေ ပေါ်တွင်သာမိသားစုတစ်စုလုံးမှီခိုအားထားနေခဲ့ရသည်။သို့သော်လည်းဤတစ်ခုတည်း နှင့်မိသားစု၏နေ့စဉ်အခြေခံလိုအပ်ချက်များကိုလုံလောက်မှုမရှိစေခဲ့ပေ၊ဒေါ်မိုးမယ် သည်နောက်တနေ့အစားအစာစားဖို့သောက်ဖို့အတွက်ဒေသတွင်းစျေးသည်များထံက ချေးငှားရုံမှတပါးအခြားရွေးချယ်စရာလမ်းမရှိခဲ့ပေ၊ထိုအချိန်တွင်အစားအစာအတွက် ငွေကြေးမပေးနိုင်သောကြောင့်မိသားစုသည်နေ့စဉ်အကြွေးသံသရာထဲတွင်နစ်နေခဲ့ပြီး ရှင်သန်နေထိုင်ဖို့အရေးသည်အလွန်ပင်ခက်ခဲနေသည်။သို့သော်လည်း UNHCR နှင့် the Danish, Refugee Council (DRC DDG)တို့မှအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခဲ့ သည့်အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းစီမံကိန်းသစ်တစ်ခု၏ကျေးဇူးကြောင့်ဒေါ်မိုးမယ်သည် ကုန်စုံဆိုင်ငယ်စီးပွားရေးတစ်ခုထူထောင်ရန်အတွက်ပံ့ပိုးကူညီမှုကိုလက်ခံရရှိခဲ့ပြီးသူ မ၏မိသားစုဝင်ငွေအဆင့်အတန်းသိသာထင်ရှားစွာတိုးတက်ကောင်းမွန်လာကာစား ရေးသောက်ရေးအခြေအနေအာမခံချက်တိုးတက်လာသည်။ဒေါ်မိုးမယ်သည်အလုပ်ကို အမှန်တကယ်ကြိုးစားလုပ်ကိုင်သည်။DRC DDGအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုအဖွဲ့ထံမှ မြန်မာငွေကျပ်တစ်သိန်းခွဲ(၁၅၀၀၀၀)လက်ခံရရှိခြင်းအားဖြင့်သူမသည်မိသားစုနေအိမ် တွင်ပင်ကုန်စုံဆိုင်ငယ်တစ်ဆိုင်တည်နိုင်ခဲ့ပြီးယခုအခါနေ့စဉ်တနေ့လျှင်မြန်မာငွေကျပ် ငါးထောင်(၅၀၀၀)မှတစ် သောင်း(၁၀၀၀၀)အတွင်းရရှိသည့်နေ့စဉ်ပုံမှန်ဝင်ငွေဖြင့်လည် ပတ်နေပြီဖြစ်သည်။ ဤသို့ဝင်ငွေလည်ပတ်နိုင်ခြင်းအားဖြင့်သူမ၏မိသားစုကိုကျွေးမွေး နိုင်ရုံသာမကဆိုင်တွင်ပိုမိုရင်းနှီးမြှပ်နှံနိုင်လာသည်။သူမသည်နောက်ထပ်အလုပ်ချဲ့ထွင် ရန်အတွက်ဝက်သားဖောက်ခြင်းအလုပ်ကိုလည်းယခုအခါလုပ်ကိုင်ရန်ကြိုးပမ်းနေပြီး ဝက်မတစ်ကောင်ဝယ်ထားပြီဖြစ်သည်။ယခုအခါဒေါ်မိုးမယ်ရှာဖွေသည့်ဝင်ငွေသည်မိ သားစုနေ့စဉ်စားရေးသောက်ရေးအတွက်အကူအညီရရှိရုံသာမကကလေးများ၏ပညာ ရေးဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်များကိုပါအလွန်ပင်အကူအညီပေးနိုင်သည်ကိုသက်သေပြလျှက် ရှိသည်။ဒေါ်မိုးမယ်သည်သူမ၏မိသားစုအားနောက်တစ်နေ့အတွက်မည်သို့မည်ပုံရှာဖွေ ကျွေးမွေးရမည်ဆိုသည်ကိုပူပင်စရာမလိုတော့ပေ၊သူမသည်သူမ၏မိသားစုဘဝကိုနှစ် ခြိုက်ပျော်ရွှင်နိုင်ပြီဖြစ်ပြီးပုံမှန်စီးပွားရေးတစ်ခုလည်ပတ်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။သူမ၏စိတ်ကူး အိမ်မက်သည်တနေ့နေ့တချိန်ချိန်တွင်ဒေါ်ငေးခုကျေးရွာ၌ကုန်စုံဆိုင်ကြီးတစ်ဆိုင်ပိုင် ဆိုင်သည့်ဆိုင်ပိုင်ရှင်တစ်ဦးဖြစ်လာရန်ဖြစ်သည်။

အသက်(၄၆)နှစ်အရွယ်ရှိဦးစူးရယ်သည်မိသားစုမရှိသည့်အိမ်ထောင်မရှိလူလွတ်တစ်ဦး ဖြစ်ပြီးကယားပြည်နယ်၊ဒီမောဆိုးမြို့နယ်ရှိဒေါ်တမာကြီးရွာတွင်ပုံမှန်ဝင်ငွေမရှိသဖြင့် ဝမ်းရေးဖူလုံရုံမျှသာနေထိုင်စားသောက်နေရသူတစ်ဦးဖြစ်သည်။UNHCRနှင့်the Danish-Refugee-Council (DRC-DDG)တို့ထံမှအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဆိုင်ရာကူညီ ပံ့ပိုးမှုများလက်ခံမရရှိမီကြုံရာကျပန်းအလုပ်သမားအလုပ်နှင့်စိုက်ပျိုးရေးအလုပ်တို့မှ တဆင့်ဦးစူးရယ်ရှာဖွေရရှိသည့်ဝင်ငွေသည်သူ၏နေ့စဉ်ရှင်သန်နေထိုင်မှုအတွက် လောက်ရုံမျှသာဖြစ်ခဲ့သည်။သူ့တွင်ကိုယ်ပိုင်စိုက်ပျိုးရေးကိရိယာများမရှိဘဲအခြားသူ များပိုင်ဆိုင်သည့်ကိရိယာများကို၎င်းတို့ထံမှငှားရမ်းအသုံးပြုရခြင်းအပေါ်တွင်သာအား ကိုးနေရသည်၊ထိုသို့သာမပြုလုပ်ပါကသူသည်အလုပ်လုပ်ကိုင်နိုင်တော့မည်မဟုတ်ပဲ ဘဝရှင်သန်နေထိုင်မှုအတွက်အလွန်ပင်ခက်ခဲသွားမည်ဖြစ်သည်။ဤစီမံကိန်း၏ကျေး ဇူးကြောင့်ဦးစူးရယ်၏အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းနှင့်အလုပ်အကိုင်ရွေးပိုင်ခွင့်များသည် သိသာထင်ရှားစွာတိုးတက်ကောင်းမွန်လာခဲ့သည်။DRC DDGအသက်မွေးဝမ်းကျောင်း အဖွဲ့ထံမှစိုက်ပျိုးရေးအသိပညာပေးသင်တန်းများအပြင်စိုက်ပျိုးရေးကိရိယာများကိုပါ လက်ခံရရှိခဲ့ခြင်းအားဖြင့်ကျပန်းအလုပ်သမားအလုပ်မှတဆင့်ပုံမှန်ဝင်ငွေရှာဖွေနိုင်ရုံ သာမကထွန်ယက်စိုက်ပျိုးရန်အတွက်မြေကိုအဆင်သင့်ကြိုတင်ပြင်ဆင်နိုင်ပြီး၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်မြေကွက်ငယ်ပေါ်တွင်စိုက်ပျိုးရန်အတွက်စတင်လုပ်ကိုင်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ဤ ကဲ့သို့သောစိုက်ပျိုးရေးသင်တန်းမျိုးကိုဦးစူးရယ်ပထမဦးဆုံးအကြိမ်လက်ခံရရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်၊UNHCRနှင့်DRC-DDGတို့၏ပံ့ပိုးကူညီပေးမှုဖြင့်ဦးစူးရယ်သည်နှမ်းမျိုးစေ့ (၄၈)ခွက်ကိုစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပြီးဇူလိုင်လအတွင်းကပင်အစေ့အိတ်(၆)အိတ်ကိုရိတ်သိမ်းခဲ့ ပြီးပြီဖြစ်သည်၊သူမှသြဂုတ်လအတွင်းတွင်နောက်ထပ်(၄)အိတ်ပိုမိုရရှိရန်မျှော်မှန်းထား သည်။၎င်း၏ဝင်ငွေတိုးလာခဲ့ခြင်းနှင့်အတူသူမှတစ်နှစ်လုံးအတွက်ဆန်အလုံအလောက် ဝယ်နိုင်လိမ့်မည်ဟုမျှော်လင့်နေသည်။ကျွန်တော့်ကိုစိုက်ပျိုးရေးအတွက်အသုံးဝင်တဲ့ကိ ရိယာများနဲ့ဘဝအကျိုးရှိကျွမ်းကျင်မှုသင်တန်းတွေကိုကူညီထောက်ပံ့ပေးတဲ့DRCနဲ့ UNHCRတို့ကိုကျေးဇူးတင်ပါသည်။ဦးစူးရယ်၊သြဂုတ်လ၂၀၁၅ ခုနှစ်။

အမေရိကန်နိုင်ငံရှိဆော့လိတ်မြို့သို့အခြေချခဲ့ကြသည့်အသက်(၁၈)နှစ်အရွယ်ကရင်နှင့် ကရင်နီဒုက္ခသည်ဆယ်ကျော်သက်များသည်သြဂုတ်လအစောပိုင်းတွင်၎င်းတို့မွေးဖွားရာ နေရာဖြစ်သည့်ထိုင်းနိုင်ငံနယ်စပ်ပေါ်ရှိမယ်လဒုက္ခသည်စခန်းသို့ပြန်လာခဲ့ကြသည်။ လူငယ်များသည်ဂျပန်နိုင်ငံ၌ယာမာဂူချီမြို့တော်တွင်ကျင်းပပြုလုပ်မည့်ကမ္ဘာကင်း ထောက်လူငယ်များစုဝေးသောပွဲကြီးသို့တက်ရောက်ရန်ခရီးထွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး၎င်းတို့ ၏မွေးရပ်မြေကိုသွားရောက်လည်ပတ်ရန်အတွက်ထိုင်းနိုင်ငံနှင့်မြန်မာနိုင်ငံသို့ခရီး ဆက်လက်ထွက်ခွာခဲ့သည်။ကရင်နီနှင့်ကရင်ကင်းထောက်လူငယ်များသည်နယ်စပ် ဖြတ်ကျော်နေရာဖြစ်သည့်မဲဆောက်မှမြဝတီသို့ဖြတ်ကျော်ရာတွင်စိတ်လှုပ်ရှားနေခဲ့ကြ ပြီးထိုမှတဆင့်ဘားအံ၊လွိုင်ကော်နှင့်ရန်ကုန်သို့ဆက်လက်ခရီးထွက်ခွာမည်ဖြစ်သည်။ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာသည့်ကင်းထောက်လူငယ်များထဲမှတစ်ဦးဖြစ်သူအသက်(၁၆)နှစ် အရွယ်ရွှေရိုးလေးသည်မယ်လစခန်းတွင်မွေးဖွားခဲ့ပြီး၎င်း၏မွေးရပ်မြေဟောင်းသို့ပြန် လည်လည်ပတ်ရန်နှင့်US သို့အခြေချစဉ်အခါကစခန်းတွင်ကျန်ခဲ့သည့်မိသားစုဝင်များ ကိုတွေ့ရန်စိတ်လှုပ်ရှားနေခဲ့သည်။သူ၏ပြန်လည်လာရောက်လည်ပတ်သည့်အကြောင်း ကိုကရင်သတင်းစဉ်သို့ပြောပြခဲ့သည်။ကျွန်တော့်နာမည်ကဟေးစိုးလို့ခေါ်ပါတယ်။ မိသားစုနဲ့ရင်းနှီးတဲ့သူငယ်ချင်းတွေကတော့ကျွန်တော့်ကိုရွှေရိုးလေးလို့ခေါ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်မယ်လဒုက္ခသည်စခန်းမှမွေးဖွားခဲ့ပြီးစခန်းမှာ(၈)နှစ်ကြာနေထိုင်ခဲ့ပါတယ် ၂၀၀၇ခုနှစ်မှာကျွန်တော်တို့မိသားစုယူအက်စ်ကိုပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီးအဲ့ဒီ့မှာအခြေချနေ ထိုင်ခဲ့ပါတယ်။အခု(၈)နှစ်ကြာပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ကျွန်တော့မွေးရပ်မြေဖြစ်တဲ့မယ်လ ကိုအလည်အပတ်သွားရောက်ဖို့အခွင့်အရေးရရှိခဲ့ပါတယ်။ကျွန်တော့ဆွေမျိုးတွေကို တွေ့ဖို့နဲ့ကျွန်တော်ကြီးပြင်းခဲ့တဲ့နေရာကိုတွေ့မြင်ရဖို့ကျွန်တော်မျှော်လင့်နေခဲ့တာပါ။ စခန်းထဲမှာအရာအတော်များများပြောင်းလဲခဲ့ပါပြီ၊ဒါပေမယ့်အရာအားလုံးကိုမနေ့တ နေ့ကလိုပဲကျွန်တော်မှတ်မိနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ကျွန်တော်မယ်လကိုပြန်သွားတဲ့အခါစိတ်ထဲ မှာထူးခြားခြားခံစားခဲ့ပါရတယ်။ကိုယ်ရပ်ကိုယ့်မြေလိုခံစားခဲ့ရပြီးကျွန်တော့်ကလေးဘဝ တုန်းအရာများစွာကိုပြန်လည်ခံစားအမှတ်ရစေခဲ့ပါတယ်။ကျွန်တော်ကံကောင်းပြီး ကောင်းချီးပေးတာခံရတယ်လို့ခံစားရပါတယ်။ကျွန်တော့်ဦးလေးနဲ့အဒေါ်ကိုကျွန်တော် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီးကျွန်တော်ပိုမိုပျော်ရွှင်ခဲ့ပါတယ်။ဖော်မပြတတ်လောက်အောင်ကျွန်တော် အထူးခံစားရပါတယ်။ကျွန်တော်ရင်ခုန်နှုန်းတွေမြန်နေခဲ့ပါတယ်။ကျွန်တော့်ဦးလေး၊ အဒေါ်တို့နဲ့အထူးတလည်စကားပြောဖြစ်ခဲ့ပြီးသူတို့ကတောင်ကျွန်တော့်ကိုလက်ဆောင် တစ်ခုပေးပါတယ်။ကျွန်တော်တို့ကင်းထောက်လူငယ်တပ်ဖွဲ့မှာအသက်(၁၄)နှစ်ကနေ (၁၈)နှစ်အထိရှိပါတယ်။ဒီခရီးဟာအယောက်တိုင်းကိုကြီးမားစွာအကျိုးသက်ရောက်မှုရှိ စေပါတယ်၊ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံကိုတွေ့မြင်ရခြင်းဟာဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာဖြစ်စရာတစ်ခုပါ။မယ်လနဲ့ဘားအံမှာရှိတဲ့သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ကလေးတွေ အကြောင်းကိုကျွန်တော်တို့အများအပြားသင်ယူလေ့လာခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာကျွန်တော့်တို့ စိတ်နှလုံးကိုတကယ့်ကိုပဲထိပါတယ်၊ဒီခရီးမှာကျွန်တော်တို့အားလုံးကြီးပြင်းရင့်ကျက် လာတယ်လို့ထင်မိပါတယ်။လူငယ်အများစုကကျောင်းတက်ရောက်ကြပြီးအချို့ကကော လိပ်သွားကြပါတယ်။ကျွန်တော်တို့အားလုံးကျောင်းသားတွေဖြစ်ပါတယ်၊ကျွန်တော်အား လုံးကျောင်းမှာယူထားတဲ့စိတ်ကြိုက်ဘာသာရပ်တွေမတူညီပါဘူး။ကျွန်တော့စိတ်ကြိုက် ဘာသာကတော့သီချင်းသီဆိုမှုနဲ့လက်တင်ဘာသာသင်ယူလေ့လာခြင်းပါပဲ၊ဒါပေမယ့်လူ ငယ်တိုင်းအတွက်အမျိုးအစုံအလင်ရှိပါတယ်။တချို့ကတော့စစ်တပ်ထဲဝင်ဖို့စိတ်ဝင်စား ပါတယ်၊အခြားသူတွေကတော့ရဲနဲ့အင်ဂျင်နီယာထွေဖြစ်လာဖို့စိတ်ဝင်စားကြပါတယ်။ ဆော့လိတ်ဗယ်လီတလွှားလုံးကမတူညီတဲ့ကျောင်းအသီးသီးမှာကျွန်တော်တို့အားလုံး တက်ရောက်နေကြပါတယ်။(အရှေ့ပိုင်းအထက်တန်းကျောင်း၊အနောက်ပိုင်းအထက် တန်းကျောင်း၊ဟိုက်လန်းကျောင်း၊ကော်တွန်ဝုဒ်ကျောင်း၊အိုလန်ပစ်ကျောင်း၊ဂရမ်းဂါး ကျောင်းနဲ့ဟန့်တားအထက်တန်းကျောင်း)တို့ဖြစ်ပါတယ်။ကျွန်တော့အဒေါ်နဲ့ဦးလေးက မယ်လစခန်းကလူထုအသိုင်းအဝိုင်းမှာအလုပ်လုပ်ပါတယ်၊အစည်းအဝေးတွေသွားရပါ တယ်။သူတို့နဲ့အတူစခန်းအကြီးအကဲနဲ့ပါကျွန်တော်စကားပြောခဲ့ပါတယ်။ကျွန်တော့် မွေးရပ်မြေနဲ့ပက်သက်တဲ့အရာအများအပြားကိုကျွန်တော်သင်ယူလေ့လာခဲ့ပါတယ်။သူ တို့ပြောတာတွေထဲကကျွန်တော့်ကိုလွှမ်းမိုးခဲ့တဲ့အရာတွေကတော့ကျွန်တော်ဆန္ဒရှိတဲ့တ နေ့ကျရင်ဒုက္ခသည်တွေကိုဆီကိုပြန်လာပြီးကူညီဖို့ပြောခဲ့ပါတယ်။ကျွန်တော့်မွေးရပ်မြေ ကိုပြန်လာခွင့်ရခြင်းဟာကျွန်တော်ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့အရာတွေထဲကကျွန်တော့အတွက်အ ကောင်းအဆုံးအရာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ခရီးမှာစိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့အရာတွေကို ရွေးထုတ်ပြဖို့ခက်ပေမယ့်လည်းမယ်လနဲ့ဘားအံကတော့အထင်အရှားစိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတယ်ဆိုတာကျွန်တော်တို့အားလုံးသဘောတူလိမ့်မယ်လို့ကျွန်တော်ထင်ပါ တယ်။ကျွန်တော်တို့ပျော်ရွှင်အံ့သြစရာကောင်းတဲ့ဘောလုံးကစားပွဲတစ်ပွဲကစားခဲ့ပါ တယ်။ဒီကမ္ဘာပေါ်မှာကြင်နာမှုရှိတဲ့ခင်မင်စရာအကောင်းဆုံးသူငယ်ချင်းတွေကိုလည်း တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။ဒီခရီးဟာကျွန်တော်တို့ဘဝအတွက်မူချအကောင်းဆုံးအချိန်တွေဖြစ် ခဲ့တယ်ဆိုတာအသေအချာပါပဲ။

ရှယ်ဖီးယူနိုက်တက်သည်ယခင်ကဒုက္ခသည်တစ်ဦးဖြစ်သူအသက်(၁၈)နှစ်အရွယ်က လယ်အားအသင်းအတွက်တတိယအကြိမ်မြောက်စစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်ပြီးနောက်အ သင်းမှသူ့အားကျွမ်းကျင်စာချုပ်ချုပ်ဆိုလိုက်သည်။သူနှင့်သူ၏မိသားစုသည်မြန်မာ နိုင်ငံ၌ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုများကိုရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည့်လူနည်းစုအုပ်စုဖြစ်သောကရင်တိုင်းရင်း သားမိသားစုမှဖြစ်ပြီးအုန်းပြန့်မိုင်ဒုက္ခသည်စခန်းတွင်မွေးဖွားခဲ့သည်။သြစတြေးလျနိုင် ငံသို့ပြောင်းရွှေ့အခြေချရန်၎င်းတို့မှကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်းမအောင်မမြင်ဖြစ်ခဲ့ပြီးဒုက္ခ သည်ဝန်းကျင်တွင်စိတ်ဓာတ်ကျမှုများမှဘယ်သောအခါမှလွတ်မြောက်ရန်ရေစက်မရှိ ဟုထင်ခဲ့သည်။“အပြင်ကိုတကယ့်ကိုထွက်လို့မရနိုင်ပါဘူး၊ထိုင်းနိုင်ငံထဲကိုသွားဖို့ဘယ် သူမှနိုင်ငံကူးလက်မှတ်မရှိပါဘူး၊အပြင်သာမန်လူတွေလိုအပြင်ကိုထွက်ဖို့မဖြစ်နိုင်ပါဘူး ”ဟုကလယ်ကရှင်းပြခဲ့သည်။သို့သော်လည်း၂၀၀၆ခုနှစ်၌ကလယ်နှင့်မိသားစုဝင်(၅)ဦး အပါအဝင်အဖွဲ့အနည်းငယ်သည်ကုလသမဂ္ဂအကာအကွယ်ပေးရေးအစီအစဉ်တစိတ် အပိုင်းအနေဖြင့်ရှယ်ဖီးမြို့သို့အခြေချခဲ့သည်။ဘာသာစကားအခက်အခဲများကြောင့်က လယ်သည်ဘောလုံးအသင်းတွင်တဖန်ခိုလှုံခဲ့ပြီးကျောင်းအသင်းနှင့်တနင်္ဂနွေအားက စားကလပ်အသင်းတွင်ကစားခဲ့သည်။၎င်း၏သူငယ်ချင်းများမှကလယယ်အားအင်္ဂလန် မှနိုင်ငံတကာကစားသမားတစ်ယောက်ဖြစ်ပြီးအားလုံးနှစ်ခြိုက်သဘောကျသူတစ်ဦးဖြစ် သည့် Kyle Walker ကိုကူညီပေးခဲ့သောFootball Unites Racism Divides အဖွဲ့အ ကြောင်းပြောပြခဲ့သည်။ကလယ်ရောက်မလာမီအသင်းမှထွက်ခွာသွားခဲ့သည့်Walker စ တင်ဝင်ရောက်ကစားခဲ့သောရှယ်ဖီး(Sheffield United)အသင်းတွင်ကလယ်မှနှစ်ကြိမ် တိုင်စစ်ဆေးခံပြီးနောက်တတိယအကြိမ်မြောက်စစ်ဆေးမှုအပြီးနောက်ဆုံးတွင်ကလပ် အသင်းမှကလယ်အားခေါ်ယူခဲ့ပြီးနည်းပြများ၏သဘောကျခြင်းကိုရရှိခဲ့သည်။“ကျွန် တော်တနေ့နေ့တချိန်ချိန်မှာပရီးမီးယားလိဒ်မှာကစားချင်ပါတယ်၊ဒါပေမယ့်လက်ရှိမှာ ကျွန်တော့်ရည်မှန်းချက်ကကျွန်တော့်မန်နေဂျာ Nigel Adkins နဲ့(အသက်၂၁ နှစ် အောက်တွေရဲ့နည်းပြ)ဖြစ်တဲ့Chris Morganတို့ကိုအားကျအတုယူဖို့ပါပဲ၊ရှယ်ဖီးယူနိုက် တက်(Sheffield United)ကကျွန်တော့်အပေါ်ယုံကြည်ကိုးစားမှုအားပြန်လည်ပေးဆပ် တဲ့အနေနဲ့အကောင်းဆုံးကြိုးစားပါမယ်”ဟုသူကReuters သို့ပြောခဲ့သည်။“ကျွန်တော် ကရည်မှန်းချက်ကြီးတဲ့ကစားသမားတစ်ယောက်ပါ။တနေ့ကျရင်နိုင်ငံတကာအဆင့် အရမြန်မာနိုင်ငံမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ထိုင်းနိုင်ငံမှာပဲဖြစ်ဖြစ်အသင်းရဲ့ကပ္ပတိန်တစ်ဦးဖြစ်ဖို့ နှစ်သက်ပါတယ်။ကျွန်တော်အရွယ်ရောက်တဲ့အခါဖြစ်နိုင်မယ်ဆိုရင်ပရီးမီးယားလိဒ်နဲ့ ချန်ပီယံလိဒ်တွေမှာအမြင့်ဆုံးအဆင့်နေရာကနေကစားချင်ပါတယ်။”ယခုနှစ်တွင် ကလယ်သည်ယူနိုက်တက်အသင်း၏ဆယ့်ရှစ်နှစ်အောက်အသင်းတွင်ကျွမ်းကျင်သည့် ညာတောင်ပံကစားသမားတစ်ဦးအဖြစ်ကစားမည်ဖြစ်ပြီး၊ပြီးခဲ့သည့်ရာသီ၌လိဒ်ဖလား ဆီမီးဖိုင်နယ်ပွဲတွင်ချန်ပီယံဖြစ်ရန်ကပ်လွဲသွားသည့်ဒုတိယနေရာဖြင့်သာရရှိခဲ့သော Blades အသင်းတွင်ကစားရန်ဦးဆုံးအကြိမ်အခွင့်အရေးရခဲ့သည်။“အသင်းမှာနေရာရ ဖို့ကြိုးစားရမှာကသူ့အတွက်စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုပါပဲ”ဟုယူနိုက်တက်အသင်းမန်နေဂျာ Nick Cox ကပြောခဲ့သည်။“ကလယ်ကဘာသာစကားအသစ်ကိုသင်ယူရတာ၊မရင်းနှီးတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေနဲ့လိုက်လျောညီထွေရှိအောင်သင်ယူရတာတွေကိုတချိန်တည်းမှာပဲ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။အသင်းမှာကျွမ်းကျင်မှုကစားသမားစာချုပ်ချုပ်ဆိုနိုင်ခြင်းဟာမယုံနိုင် လောက်တဲ့အောင်မြင်မှုပါပဲ။”ယခုအခါကလယ်သည်ဗြိတိန်နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကိုကိုင် ဆောင်ထားပြီး၎င်း၏မွေးရပ်မြေဖြစ်သည့်လူပေါင်းတစ်သိန်းသုံးထောင်နီးပါးရှိသော ဒုက္ခသည်စခန်းသို့မိသားစုနှင့်သူငယ်ချင်းများကိုတွေ့ဆုံရန်အတွက်၂၀၁၂ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ပြန်လည်သွားရောက်ခဲ့သည်။ပရီးမီးယားလိဒ်ကိုစွဲလန်းနှစ်ခြိုက်ကြသည့် သူ့မိသားစု၏မျှော်လင့်ချက်များကိုသယ်ပိုးထားရသည်မှာသူ့အတွက်ပျော်ရွှင်မိကြောင်း နှင့်အကျိုးအမြတ်ရှိသောလိဒ်တွင်ပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ်၎င်းတို့၏မိသားစုဝင်တစ် ယောက်မှကစားသည်ကိုအသည်းအသန်မြင််တွေ့ချင်နေကြကြောင်းပြောခဲ့သည်။ “ကျွန်တော်ကမြန်မာနိုင်ငံနဲ့ထိုင်းနိုင်ငံမှာရှိကြတဲ့သူတိုင်းနဲ့ကျွန်တော့်သူငယ်ချင်း၊မိသား စု၊အားလုံးကိုယ်စားကျွန်တော်ကိုယ်စားပြုပါတယ်။ကျွန်တော်အပြုသဘောဆောင်တဲ့ စံပြတစ်ယောက်အဖြစ်နဲ့ဒုက္ခသည်စခန်းအပြင်ဘက်လောကမှာလည်းမျှော်လင့်ချက်ရှိ တယ်ဆိုတဲ့အကြောင်းအမှတ်သညာတစ်ခုဖြစ်ချင်ပါတယ်”ဟုကလယ်ကပြောခဲ့သည်။

စာလေ့လာသင်ယူမှုအတွက်မှီငြမ်းကိုးကားချက်များကိုရှာဖွေရန်ဖြစ်စေ၊ဗဟုသုတ နှင့်သတင်းအချက်အလက်များကိုလိုချင်သည်ဖြစ်စေ၊စာရိုးရိုးတန်းတန်းဖတ်ခြင်း ကိုနှစ်သက်၍ပဲဖြစ်စေ၊အကောင်းဆုံးသွားရောက်ရန်နေရာများထဲမှတခုအပါအဝင် ဖြစ်သည့်လူထုစာကြည့်တိုက်သို့လာရောက်ကြသည်။ယခုအခါထိုင်းမြန်မာနယ်စပ် တွင်ရှိသောဒုက္ခသည်စခန်း(၇)ခုတွင်လူထုစာကြည့်တိုက်(၂၁)လုံးရှိနေပြီဖြစ်သည်။ စာကြည့်တိုက်များကိုတစ်ပတ်တွင်(၅)ရက်ဖွင့်ပြီးရုပ်ပြဇာတ်လမ်းစာအုပ်များ၊မှီငြမ်း ကိုးကားစရာစာအုပ်များ၊သတင်းစာ၊မဂ္ဂဇင်း၊အထွေထွေဗဟုသုတစာအုပ်များ၊ဝတ္ထု စာအုပ်များနှင့်ကာတွန်းစာအုပ်များအပါအဝင်စာကြည့်တိုက်တစ်ခုတွင်စာအုပ်ပေါင်း (၇)ထောင်ထက်ပို၍ရှိသည်။အသက်(၁၂)နှစ်အထက်မည်သူမဆိုအားလုံးလာရောက် ငှားရမ်းနိုင်ဖတ်ရှုနိုင်သည်။ကလေးများတွက်စာကြည့်တိုက်မှူးများမှစီစဉ်ထားသည့် ပုံပြင်ပြောပြခြင်း၊ကစားနည်းများကစားခြင်း၊သီချင်းများနှင့်ပန်းချီရေးဆွဲခြင်းများစ သည်တို့ကဲ့သို့နေ့စဉ်လှုပ်ရှားမှုအစီအစဉ်များလည်းရှိသည်။ကလေးများမှစ၍သက်ကြီး ရွယ်အိုများအထိနေ့စဉ်နေ့တိုင်းစာကြည့်တိုက်သို့လာရောက်ကြပြီးအားလုံးသောစာ အုပ်အမျိုးမျိုးကိုသူငယ်ချင်းများ၊မိသားစုများအတူဖတ်ရှုခြင်းဖြင့်အချိန်ကုန်ဆုံးခဲ့ ကြသည်။ရှန်တီစေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖွဲ့(Shanti Volunteer Association)သည်လူ ထုစာကြည့်တိုက်များကို၂၀၀၀ခုနှစ်မှစတင်ကာပံ့ပိုးကူညီပေးခဲ့သည်။ဘန့်ဒွန်ယန်း စခန်းမှအသက်(၁၁)နှစ်အရွယ်ရှိနော်တညဲဖော သည်စာကြည့်တိုက်သို့မကြာခဏ လာရောက်သည်။စာကြည့်တိုက်သည်သူမ၏အကောင်းဆုံးသူငယ်ချင်းများထဲမှတစ် ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။“ကျွန်မစာကြည့်တိုက်ကိုနေ့တိုင်းလာပါတယ်။စာကြည့်တိုက် မှူးတွေပြောပြတဲ့ပုံပြင်တွေကိုကျွန်မကြိုက်တယ်။ကျွန်မပုံပြင်ဇာတ်လမ်းတွေနား ထောင်ရတဲ့အခါအရမ်းကိုပျော်ရွှင်ပါတယ်။ကျွန်မရဲ့အနာဂတ်စိတ်ကူးအိမ်မက်က တော့စာကြည့်တိုက်မှူးတစ်ယောက်ဖြစ်လာပြီးတော့ကလေးတွေကိုပုံပြင်ဇာတ်လမ်း တွေပြောပြချင်ပါတယ်။”မယ်လစခန်းတွင်နေထိုင်သောအသက်(၅၂)နှစ်အရွယ်ရှိ နော်ဘဲလ်ထီးလိုသည်စာကြည့်တိုက်ကိုကြိုက်နှစ်သက်ပြီးစာကြည့်တိုက်အလုပ်များ ကိုစေတနာ့ဝန်ထမ်းအနေဖြင့်မကြာခဏသွားကူညီလုပ်ကိုင်ပေးလေ့ရှိသည်။ “စာကြည့်တိုက်ဟာကျွန်မတို့အတွက်အလွန်ကိုပဲအသုံးဝင်ပါတယ်၊ဘာဖြစ်လို့လဲဆို တော့စာအုပ်များကနေတဆင့်ကျွန်မတို့သတင်းအချက်အလက်တွေပိုမိုရရှိနိုင်လို့ပါ။ ကျွန်မမြန်မာပြည်ကကျွန်မရွာမှာနေမယ်ဆိုရင်ဒီလိုစာအုပ်မျိုးစုံကိုဖတ်ရဖို့ခက်ခဲပါ လိမ့်မယ်။စာကြည့်တိုက်မရှိပဲစခန်းထဲမှာနေထိုင်ရတာကလည်းပျော်စရာကောင်း မယ်မထင်ပါဘူး။စာကြည့်တိုက်ဟာကျွန်မတို့ကိုစိတ်ချမ်းမြေ့စရာတွေနဲ့ဗဟုသုတ တွေပိုမိုရရှိစေပါတယ်။”မယ်လစခန်းတွင်နေထိုင်သောအသက်(၂၂)နှစ်အရွယ်ရှိ စောရိုးသာသည်OCEE(စခန်းပညာရေးအဖွဲ့ရုံး)တွင်စာကြည့်တိုက်မှူးအကြီးကဲအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေပြီးစခန်းထဲတွင်ရှိသောလူထုကိုပံ့ပိုးကူညီပေးနိုင်သောသူ၏အလုပ်ကိုဂုဏ် ယူလျက်ရှိသည်။“လူထုစာကြည့်တိုက်ဟာသမားတော်တစ်ပါးလိုပါပဲ၊လူတွေရဲ့အသဲ နှလုံးကိုကုစားပေးနိုင်ပါတယ်။”မကြာသေးမီနှစ်များကဒုက္ခသည်များအတွက်ရေရှည် ဖြေရှင်းနည်းများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ဆွေးနွေးမှုများပြုလုပ်စဉ်အချိန်အတောအတွင်းတွင်အ ဖွဲ့ဝင်အမျိုးမျိုးမှစခန်းထဲရှိလူအများထံသတင်းအချက်အလက်များဝေမျှခြင်း၏အရေး ကြီးပုံကိုထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။၁၉၉၄ခုနှစ်UNESCO လူထုအဆိုပြုချက်တွင် “လူထုစာကြည့်တိုက်သည်ဒေသတွင်းသတင်းအချက်အလက်စင်တာဖြစ်ပြီးလာရောက် ဖတ်ရှုသူများကိုဗဟုသုတနှင့်သတင်းအချက်အလက်အလုံးစုံကိုအဆင်သင့်ရစေရှိသည် ဟုထုတ်ဖော်ပြောကြားထားသောကြောင့်ဒုက္ခသည်စခန်းထဲတွင်ရှိသောလူထုစာကြည့် တိုက်၏အရေးကြီးသောလုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုမှာစာကြည့်တိုက်တွင်လာရောက်အသုံးပြု သူများထံသတင်းအချက်အလက်များဝေမျှပေးရန်ပင်ဖြစ်သည်။ယခုနှစ်အစပိုင်းမှစ၍ SVAသည်KRC၊စခန်းကော်မတီ၊OCEE၊စာကြည့်တိုက်ကော်မတီနှင့်တခြားသောအဖွဲ့အ စည်းများနှင့်ပူးပေါင်းကာဤသတင်းအချက်အလက်ဝေမျှခြင်းကိုစခန်းထဲရှိလူထုစာ ကြည့်တိုက်များ၏လုပ်ငန်းတာဝန်တစ်ရပ်အနေဖြင့်အင်တိုက်အားတိုက်လုပ်ဆောင် နေသည်။စာကြည့်တိုက်များတွင်ယခုထက်ထိတိုင်အောင်သတင်းအချက်အလက်များ ၏အဓိကအရင်းအမြစ်ကိုစာအုပ်များနှင့်အခြားပုံနှိပ်အရာများမှတဆင့်ရရှိနိုင်သည်။ ထိုအရာများတွင်သတင်းစာများ၊လစဉ်ဖြန့်ဖြူးပေးနေသောမဂ္ဂဇင်းများနှင့်အထွေထွေ ဗဟုသုတစာအုပ်များပါဝင်သည်။မည်သို့ဆိုစေကာမူ၂၀၁၄ခုနှစ်အလယ်ပိုင်းတွင်စာ ကြည့်တိုက်များ၌SVAသည်ကွန်ပြူတာများကိုထားရှိလာနိုင်သောကြောင့်UNHCR ၏ပံ့ပိုးကူညီမှုကိုကျေးဇူးတင်ရှိသည်။“ထိုင်း- မြန်မာနယ်နိမိတ်ဖြတ်သန်းသောအင် တာနက်လိုင်း” ကိုအင်တာနက်ဖြင့်ချိတ်ဆက်မထားသောပုံစံဖြင့်ကွန်ပြူတာများထဲ တွင်တပ်ဆင်ခဲ့ပြီးကရင်၊မြန်မာနှင့်အင်္ဂလိပ်ဘာသာတို့ဖြင့်ရရှိနိုင်သောထိုကွန်ယက် ပေါ်ရှိသတင်းအချက်အလက်အကြောင်းအရာများကိုလူအများအားဝင်ရောက်ဖတ် ရှုကြည့်ရှု့ခွင့်ပြုထားသည်။ကွန်ပြူတာများတပ်ဆင်ပြီးနောက်ပိုင်းတွင်SVA သည်စာ ကြည့်တိုက်ကိုလာရောက်အသုံးပြုသောလူအများ၏အပြုသဘောဆောင်သည့်တုံ့ပြန် ချက်အများအပြားကိုလက်ခံရရှိခဲ့သည်၊အများစုမှကွန်ပြူတာများသည်သတင်းအချက် အလက်များရရှိရန်အတွက်အလွန်ပင်အသုံးဝင်သည်ဟု၎င်းတို့ထင်မြင်မိကြောင်းပြော ပြကြသည်။OCEE မှလည်းထိုကွန်ပြူတာများတွင်ပညာရေးE- Dataများ(ပညာရေးနှင့် ပက်သက်သောအချက်အလက်များ)ရရှိရန်အတွက်ပံ့ပိုးကူညီပေးသည်။စာကြည့်တိုက် အသုံးပြုသူအများအပြား၊အထူးသဖြင့်လူငယ်လူရွယ်များသည်နောက်ဆုံးဖြစ်ပေါ် နေသောသတင်းအချက်အလက်များနှင့်သင်ထောက်ကူစ္စည်းများကိုရှာဖွေရန်အတွက် ဤကွန်ပြူတာများကိုမကြာခဏလာရောက်အသုံးပြုကြသည်။စာကြည့်တိုက်တွင်အ သုံးပြုသူအမျိုးမျိုးပိုမိုကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လာရောက်စေရန်SVAမှသတင်းအချက်အ လက်ဝေမျှခြင်းအတွက်OCEE၊စာကြည့်တိုက်ကော်မတီ၊ဆရာ၊ဆရာမများနှင့်စခန်း တွင်းအခြေစိုက်NGOsနှင့်CBOsများကိုပစ်မှတ်ထားကာအလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုကို စာကြည့်တိုက်တွင်ကမကထခံပြုလုပ်ခဲ့သည်။အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲတွင်ပါဝင်တက် ရောက်လာကြသူများမှစာအုပ်များ၊ကွန်ပြူတာများ၊သတင်းအချက်အလက်ကြေငြာ ဘုတ်ပြားများနှင့်တခြားပစ္စည်းများမှတဆင့်သတင်းအချက်အလက်များဝေမျှရာတွင် စာကြည့်တိုက်လုပ်ငန်းများမည်ကဲ့သို့တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင်လုပ်ဆောင်ရမည် နှင့်ပက်သက်၍အကြံအဉာဏ်များပေးဝေမျှခဲ့ကြသည်။တချို့တက်ရောက်ပါဝင်သူ များအတွက်ကွန်ပြူတာအသုံးပြုခြင်းသည်ပထမဦးဆုံးအကြိမ်ဖြစ်နေသော်လည်း ၎င်းတို့ထဲမှအများစုသည်ကွန်ပြူတာများအားမည်ကဲ့သို့အသုံးပြုရမည်ဆိုသည်ကို သင်ယူရာတွင်လွန်စွာစိတ်ပါဝင်စားမှုရှိခဲ့ကြပြီးတခြားသူများကို၎င်းတို့မှသတင်း များမျှဝေပေးနိုင်ရန်အတွက်နေ့စဉ်နေ့တိုင်းလာရောက်လေ့ကျင့်မည်ဟုကတိပေးကြ သည်။စခန်းအတွင်းနေထိုင်သူများအားကွန်ပြူတာများကိုလာရောက်အသုံးပြုနိုင် ကြောင်းယေဘူယျအားဖြင့်ကြေငြာပေးရန်စခန်းကော်မတီနှင့်၎င်းတို့မှဆွေးနွေးမည် ဖြစ်ကြောင်းပါဝင်သူတချို့မှထုတ်ဖော်ပြောခဲ့သည်။အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲပြီးသည့် နောက်ပိုင်းတွင်လူထုမှစာကြည့်တိုက်သည်အများနှင့်သက်ဆိုင်သည့်လူထုပိုင်အရာ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်းလူထုမှသဘောပေါက်နားလည်လာကြသည်ကိုSVA ဝန်ထမ်းများ မှသိရှိဂရုပြုမိခဲ့ကြသည်။ လူထုစာကြည့်တိုက်သည်သတင်းအချက်အလက်နှင့်ဗဟုသတများအတွက်ဒေသတွင်း စင်တာတစ်ခုလိုပင်ဖြစ်သည်။လူအများအပြားမှဤအရင်းအမြစ်များကိုရရှိစေရန်အ တွက်အနာဂတ်တွင်လူထုစာကြည့်တိုက်များပိုမိုတိုးတက်ကောင်းမွန်စေရန်SVAသည် အဖွဲ့အစည်းအားလုံးနှင့်အတူတကွဆက်လက်လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်သည်။ သင်တို့အခါအခွင့်ကြုံလျှင်ကျေးဇူးပြု၍ကျွန်ုပ်တို့စာကြည့်တိုက်သို့လာရောက်လည် ပတ်ကြပါ။

ဖောဆဲစိုး! ကျေးဇူးပြုပြီးညီမရဲ့အကြောင်းလေးကိုပြောပြပေးပါလား။ ပြီးတော့မဲဟောင်ဆောင်ဆီကိုဘာအကြောင်းအရာတွေဆောင်နှင်းပေးချင်ပါသလဲ။ ကျွန်မအသက်(၂၄)နှစ်ပါ။မြန်မာနိုင်ငံ၊ကရင်ပြည်နယ်မှာမွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ကျွန်မအ သက်(၇)နှစ်မှာထိုင်းနိုင်ငံဒုက္ခသည်စခန်းကိုပြောင်းရွှေ့လာခဲ့ပါတယ်။၂၀၀၈ခုနှစ်မှာ အမေရိကန်နိုင်ငံနယူးယောက်၊ယူတီကာကိုရွှေ့ပြောင်းခဲ့ပါတယ်။ကျွန်မစခန်းထဲက ထွက်ခွာလာတဲ့အချိန်ကတည်းကထိုင်းနိုင်ငံကိုပြန်လာတာဒါပထမဦးဆုံးအကြိမ်ပါ။ ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်တလျှောက်မှရှိတဲ့Shanti စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖွဲ့နဲ့အတူကျွန်မအ လုပ်လုပ်ပါတယ်။ကျွန်မအမေနဲ့ကျွန်မမွေးချင်းနှစ်ဦးဟာနို့ဖို့စခန်းမှာနေထိုင်တုန်းပါပဲ။ ကျွန်မသူတို့နဲ့တွေ့ရတာအရမ်းကိုပျော်ရွှင်မိပါတယ်။ဝမ်းနည်းဖွယ်ကောင်းတာကကျွန်မ အဖေဟာ၂၀၁၁ခုနှစ်မှာကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။အဖေရဲ့စျာပနကိုကျွန်မမတက်ရောက် နိုင်ခဲ့ပါဘူး။အဖေဟာဆရာဝန်တစ်ဦးလဲဖြစ်သလိုလူထုခေါင်းဆောင်တစ်ဦးလဲဖြစ်ပါ တယ်။အဖေကအမေရိကားမှအခြေချဖို့သဘောမတူခဲ့ပါဘူး၊ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့အဖေ ကကရင်လူထုတွေဆီကိုငြိမ်းချမ်းရေးရရှိအောင်ဆက်လက်ကြိုးပမ်းအားထုတ်ဆောင် ရွက်ချင်လို့ပါ။--------------------------------------------------- ဘဝမှာမွေးရပ်ဇာတိမြေနဲ့ပက်သက်ပြီးမှတ်မိတာတွေရှိသလား။-------------- အဲ့ဒီအချိန်တုန်းကကျွန်မအရမ်းကိုငယ်သေးတယ်။ကျွန်မတို့မြန်မာပြည်မှာနေတုန်းက တနေရာပြီးတစ်နေရာပြောင်းနေရတယ်။တချို့အချိန်တွေဆိုရင်အကုန်လုံးနောက်မှာ ချန်ထားပြီးကျွန်မတို့မိသားစုတွေစစ်သားတွေရန်ကလွတ်အောင်ပုန်းအောင်းဖို့အတွက် တောထဲကိုပြေးခဲ့ရတယ်။ကျွန်မအဖေကနေရာတိုင်းကကျွန်မတို့ပိုင်ဆိုင်တဲ့မြေတွေပေါ် မှာကျွန်မတို့အတွက်ဝါးအိမ်တွေဆောက်ပြီးတာနဲ့စစ်သားတွေနောက်ထပ်လာတာပါပဲ။ ကျွန်မကလေးဘဝတစ်ခုလုံးမှကျွန်မတို့ဘယ်တော့မှမရပ်နားပဲလှည့်ပတ်ပြောင်းရွှေ့နေ ရတာပါ။အဲ့ဒီလိုနေရင်းနဲ့ထူးခြားတဲ့အပြောင်းအလဲနေ့တနေ့ရောက်လာပါတော့တယ်။ အဲ့ဒီအချိန်မှာကျွန်မအသက်ခြောက်နှစ်ခွဲရှိနေပါပြီ။ရုတ်တရက်ပေါက်ကွဲသံကြီးကျွန်မ ကြားလိုက်ရတဲ့အချိန်မှာကျွန်မဟာကျွန်မသူငယ်ချင်းအိမ်မှာဆော့ကစားနေတာပါ။ စစ်သားတွေနောက်ထပ်လာပြီးတိုက်ခိုက်နေပြီဆိုတာကိုကျွန်မချက်ချင်းသိလိုက်ပါတယ်။ ကျွန်မအဖေအိမ်မှာမရှိပါဘူး၊ဒါကြောင့်ကျွန်မအမေ၊ကျွန်မရဲ့မောင်နှစ်မခုနစ်ယောက်နဲ့ ကျွန်မဟာအသက်ရှင်ဖို့အတွက်ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။အဲ့ဒီလိုဝသုန်းဝရုန်းကားဖြစ်နေ တဲ့အချိန်မှာကျွန်မဟာမိသားစုနဲ့လူစုကွဲသွားပါတယ်။ကျွန်မဘယ်လိုလုပ်ရမယ်ဆိုတာမ သိတော့ပါဘူး၊ဒါကြောင့်ကျွန်မလိုပဲလမ်းပျောက်နေတဲ့တခြားလူတွေနဲ့အတူကျွန်မဆက် လက်ပြေးလွှားခဲ့ပါတယ်။ထိုင်းနိုင်ငံနယ်စပ်ရောက်တဲ့အထိကျွန်မတို့ပြေးခဲ့ပါတယ်။ ကျွန်မမိဘတွေကိုသိကြတဲ့ထိုင်းနယ်စပ်မှာရှိတဲ့ကြင်နာတတ်တဲ့လူတချို့ကကျွန်မ ကိုကျွန်မအမေဆီပြန်ပို့ပေးခဲ့ပါတယ်။အဲ့ဒီအချိန်ကတည်းကစပြီးကျွန်မမြန်မာပြည် ကိုဘယ်တော့မှမပြန်ဖြစ်တော့ပါဘူး။------------------------------------ ထိုင်းနိုင်ငံမှာနေထိုင်ခဲ့ရတဲ့ဘဝအကြောင်းနဲ့USA ကိုမရောက်ခင်တွေ့ကြုံခဲ့ရတဲ့အတွေ့ အကြုံတွေကိုနည်းနည်းလောက်ပိုပြီးပြောပြပေးပါလား။------------------------ ထိုင်းနိုင်ငံမှာကျွန်မတို့ဆက်လက်ရှင်သန်နေထိုင်ဖို့အတွက်ကျွန်မတို့ကိုအရမ်းကိုကျဉ်း ကြပ်သေးငယ်တဲ့နေရာအစိတ်အပိုင်းလေးတစ်ခုသာပေးခဲ့ပါတယ်။အဲ့ဒီနေရာကကျွန်မ တို့ဒုက္ခသည်စခန်းဖြစ်လာတာပါပဲ။ကျွန်မတို့စခန်းမှာအချိန်ကြာကြာနေထိုင်ဖို့အစီအ စဉ်မရှိပါဘူး၊ဒါပေမယ့်လည်းတစ်နှစ်အချိန်ကုန်သွားတယ်၊နောက်ပြီးသုံးနှစ်အချိန် ထပ်ကုန်လွန်သွားပြန်တယ်။ဒါဟာဆိုရင်ကျွန်မတို့နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီးကျွန်မတို့နိုင် ငံကိုပြန်နိုင်ဖို့အခွင့်အရေးမရှိတော့ဘူးလို့ထင်စရာပါပဲ။ကျွန်မတို့ဒုက္ခသည်စခန်းကို ရွှေ့ပြောင်းလာတဲ့လူတွေပိုပိုပြီးများပြားလာပါတယ်။ဒုက္ခသည်စခန်းထဲမှာနေထိုင်ရ တဲ့ဘဝဟာလည်းမလွယ်ကူလှပါဘူး။ကျွန်မတို့ကိုစခန်းအပြင်ဘက်ထွက်ဖို့ခွင့်မပြု ပါဘူး။ဒါကြောင့်ရေမရှိ၊မီးမရှိ၊ရုပ်မြင်သံကြား၊သတင်းစာ၊သတင်းသုတရဖို့အခွင့်အ လမ်းမရှိ၊လူထုဆက်သွယ်ရေးမီဒီယာဘာတစ်ခုမှမရှိတဲ့ဝါးအိမ်ငယ်လေးမှနေထိုင်ရင်း ကျွန်မတို့စခန်းထဲမှာပဲနေခဲ့ရပါတယ်။အရေးပါတာတစ်ခုကစခန်းထဲမှာပညာသင် ကြားဖို့အခွင့်အရေးအနည်းအကျဉ်းရရှိခဲ့ပါတယ်၊ဒါပေမယ့်အထက်တန်းကျောင်းပြီး တာနဲ့ပညာဆက်လက်သင်ကြားဖို့အခွင့်အလမ်းမရှိတော့ပါဘူး။---------------- စခန်းထဲမှာညီမအတွက်ဘာတွေကအခက်ခဲဆုံးဖြစ်ခဲ့လဲ။--------------------- ကျွန်မတို့ထိုင်းနိုင်ငံရောက်ပြီးများမကြာမီမှာပဲကျွန်မအစ်မကြီးနေထိုင်မကောင်းဖြစ် လာတာဟာကြီးမားတဲ့ကံဆိုးမှုကြီးတစ်ခုကျွန်မတို့မိသားစုဆီကိုဝင်ရောက်ရိုက်ခတ် လာတာပါပဲ။သူ့မှာဘာဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကျွန်မတို့လုံးဝမသိပါဘူး။ကျွန်မအဖေကက ရင်ရိုးရာတိုင်းရင်းဆေးဆရာပါ၊အဖေကအမအသက်ဆက်ရှင်ဖို့ကုသနိုင်ပေမယ့်လည်း အစ်မဟာအားတွေဆက်ပြီးလျော့လျော့နေခဲ့ပါတယ်။သူ့ကိုခေတ်မီဆေးဝါးတွေနဲ့ကုသ ဖို့ကလည်းကျွန်မတို့မိသားစုအတွက်အရမ်းကိုစျေးကကြီးနေပါတယ်၊ဒါကြောင့်ဘုရား သခင်အလိုတော်အတိုင်းလက်ခံဖို့နဲ့အကူအညီရရှိဖို့အတွက်ဆုတောင်းကြဖို့ကျွန်မတို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ကျွန်မတို့မိသားစုနဲ့အတူစခန်းထဲမှရှိတဲ့ဘုရားကျောင်းအားလုံးက လည်းသူ့အတွက်ဆုတောင်းပေးခဲ့ကြပါတယ်၊တစ်နေ့မှာတော့UNHCRမှာအလုပ်လုပ် နေတဲ့သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ကကျွန်မအစ်မအကြောင်းကိုကြားခဲ့ပြီးUSAမှာရှိတဲ့ ဆေးရုံမှာတက်ရောက်ကုသဖို့ကူညီပေးခဲ့ပါတယ်။ကျွန်မအစ်မဟာကျွန်မတို့မိသားစု ထဲမှာဆိုရင်တော့USAကိုပထမဦးဆုံးအခြေချခဲ့တဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။သူရိုး တွင်းခြင်ဆီအစားထိုးကုသတဲ့အခါမှာသူ့ကိုကူညီပေးဖို့အတွက်ကျွန်မအစ်ကိုတစ် ယောက်နဲ့ကျွန်မအစ်မတစ်ယောက်ကသူနဲ့အတူလိုက်သွားခဲ့ပါတယ်။နောက်များမ ကြာမီမှာပဲကျွန်မအသက်(၁၈)နှစ်ပြည့်ခဲ့ပြီးUSAမှာရှိတဲ့သူတို့နောက်ကိုလိုက်သွား ဖို့အတော်အသင့်အသက်ပြည့်ခဲ့ပါပြီ။------------------------------------ USAကိုဆိုက်ရောက်တဲ့အခါမှာပထမဦးဆုံးဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ခံစားချက်ကိုပြောပြပေးပါလား။ မတူညီကွဲပြားခြားနားတဲ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာဘယ်လိုအသားကျအောင်လုပ်ခဲ့ရသလဲ။---- ၂၀၀၈ခုနှစ်၊ဇွန်လ(၁၀)ရက်နေ့မှာနယူးယောက်၊ယူတီကာကိုကျွန်မရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကျွန်မဘဝရဲ့ပျော်ရွှင်စရာအကောင်းဆုံးနေ့ပါပဲ၊ကျွန်မဘဝမှာပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် မော်တော်ကားတွေ၊နေအိမ်လှလှလေးတွေ၊သစ်ပင်ပန်းမန်တွေ၊လူသွားလမ်းတွေနဲ့ကျွန် မဘဝမှာအရင်ကတခါမှမမြင်ဘူးခဲ့တဲ့မျက်နှာသွင်ပြင်အင်္ဂါရပ်တွေရှိတဲ့ကျွန်မတို့နဲ့မတူ ကွဲပြားခြားနားတဲ့သူူတွေကိုကျွန်မမြင်ခဲ့ပါတယ်။ကျွန်မလည်းအရမ်းကိုကြောက်လန့် သွားခဲ့ပါတယ်။အမေရိကန်ယဉ်ကျေးမှုအကြောင်းကိုကျွန်မသိပ်များများစားစားမသိပါ ဘူး။ပျော်ရွှင်နှစ်သက်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ဘုရားရှိခိုးကျောင်းတစ်ကျောင်း၊အရမ်းကိုခမ်းနား တဲ့စာသင်ကျောင်းတစ်ကျောင်းနဲ့ချစ်စရာကောင်းတဲ့သစ်သားအိမ်လေးတစ်လုံးကိုကံ ကောင်းထောက်မစွာမြန်မြန်ဆန်ဆန်ကျွန်မရှာတွေ့ခဲ့ပြီးအရမ်းကိုကောင်းမွန်တဲ့သူတွေနဲ့ သူငယ်ချင်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ဘာသာစကား၊အစားအစာ၊အဝတ်အစားဟန်ပန်တွေ၊တေးဂီ တနဲ့တခြားအရာအများအပြားတို့ကိုနားလည်ဘောပေါက်ဖို့အတွက်အချိန်တစ်နှစ်ထက် မနည်းပိုမိုယူခဲ့ရပါတယ်။အခုအခါမှာတော့ဒီမှာရှိတဲ့ကျွန်မဘဝကိုကျွန်မနှစ်သက်နေပါ ပြီ၊ဒါပေမယ့်အစပိုင်းမှာတော့ခက်ခဲခဲ့ပါတယ်။ဘုရားသခင်ကောင်းချီးပေးတာခံရတယ် လို့တကယ့်စစ်မှန်စွာကျွန်မခံစားရပါတယ်။--------------------------------- အမေရိကန်ကျောင်းစနစ်မှာဘယ်လိုကျင့်သားရခဲ့သလဲ။-------------------- အစပိုင်းမှာအခက်အခဲတွေကတော့ပြောမပြတတ်လောက်အောင်ပါပဲ၊ဒါပေမယ့်ကျွန်မ စာကိုကြိုးကြိုးစားစားသင်ယူခဲ့တယ်၊အထက်တန်းကျောင်းအောင်ခဲ့ပြီး၂၀၁၃ခုနှစ်၊ နွေဦးရာသီမှာတော့ကျွန်မတက်ရောက်နေတဲ့MohawkValleyလူထုဥပစာကောလိပ်က ကျွန်မအတန်းမှာကျွန်မထိပ်ဆုံး(၅)ရာခိုင်နှုန်းထဲမှာပါဝင်ပြီးကောလိပ်ကျောင်းပြီးခဲ့ ပါတယ်။နိုင်ငံတကာပညာလေ့လာသင်ယူမှုအနေနဲ့Hartwickကောလိပ်မှာကျွန်မပညာ ဆက်လက်သင်ယူဖို့ပညာသင်ဆုနှစ်ဆုကျွန်မရရှိခဲ့ပါတယ်။၂၀၁၄ခုနှစ်၊နွေဦးရာသီမှာ ကျွန်မတက္ကသိုလ်ဘွဲ့ရရှိခဲ့ပြီးနွေရာသီမှာကျွန်မသုတေသနဆက်လက်ပြုလုပ်ဖို့အတွက် Duffy-Family-Ambassador-ပညာသင်ဆုကိုရရှိခဲ့ပါတယ်။------------------ အနာဂတ်အတွက်ဘာစီအစဉ်တွေရှိသလဲ။ဒုက္ခသည်အရေးလုပ်ဆောင်ဖို့အစီအစဉ်ရှိသလား။ ဟုတ်ကဲ့၊အသေအချာပါပဲ။ကျွန်မစတင်လုပ်ဆောင်နှင့်နေပါပြီ၊ဒုက္ခသည်လူငယ်များနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံသားများကြားမှာနားလည်မှုတွေပိုမိုရရှိလာစေဖို့တွက်“အမေရိကန်နှင့် ဒုက္ခသည်ကျောင်းသားများပိုမိုအနီးကပ်ချိတ်ဆက်မှုအဖွဲ့(ARSCC)”ကို၂၀၁၂ခုနှစ်မှာ ကျွန်မဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။အခုအခါမှာတော့ကျွန်မတို့ဖေ့ဘုတ်စာမျက်နှာကနေဆက်သွယ် လာပြီးနိုင်ငံတလျှောက်လုံးမှာဝင်လာတဲ့အသင်းဝင်တွေ(၁၃၃၅)ဦးရှိပါပြီ။တနေ့နေ့မှာ ဒုက္ခသည်လူငယ်တွေအားလုံးအထက်တန်းကျောင်းနဲ့ကောလိပ်ကိုသွားနိုင်ဖို့ကကျွန်မရဲ့ အိမ်မက်ပါ။ကျွန်မလည်းပဲပညာဆက်လက်သင်ယူဖို့စီစဉ်နေပါတယ်။တနေ့မှာဒုက ္ခသည်အကြောင်းအရာများကိုအာရုံစူးစိုက်လုပ်ဆောင်ခြင်းနဲ့အတူနိုင်ငံတကာလူ့အခွင့် အရေးဥပဒေPhDကိုကျွန်မရယူဖို့အစီအစဉ်ရှိပါတယ်။ကျွန်မဘယ်နေရာကနေလာခဲ့တယ်၊ ဒီနေရာကိုရောက်ဖို့အတွက်ဘယ်အရာတွေကိုကျော်ဖြတ်ခဲ့ရတယ်ဆိုတာမမေ့ခဲ့ပါဘူး။ ကျွန်မလည်းအကူအညီယူခဲ့ဖူးသည့်အားလျော်စွာကမ္ဘာတဝှမ်းမှာရှိတဲ့တခြားဒုက္ခသည် တွေကိုကူညီရင်းနဲ့ပဲကျွန်မဘဝရဲ့အချိန်တွေကိုကုန်လွန်စေဖို့အတွက်တနေ့နေ့တချိန်ချိန် မှာကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာမဟာမင်းကြီးရုံး(UNHCR)မှာကျွန်မအလုပ် လုပ်နိုင်ဖို့တကယ်ကိုဆန္ဒရှိပါတယ်။ဝေးလံသောကျွန်မဘဝခရီးလမ်းကိုိုလျှောက်လှမ်း နေရဆဲဖြစ်ပေမယ့်ကျွန်မဆက်လက်လျှောက်နေမှာပါ။ကျွန်မဘုရားသခင်ကောင်းချီး ပေးတာခံခဲ့ရပြီးဘုရားသခင်ကျွန်မကိုပေးတဲ့အရာတွေထဲကအနည်းဆုံးအနည်းအကျဉ်း လောက်ပဲဖြစ်ဖြစ်ဘုရားသခင်ကိုပြန်လည်ပေးဆပ်ချင်ပါတယ်။

ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်တွင်ရှိသည့်ဒုက္ခသည်စခန်းထဲ၌အဆင့်မြင့်ပညာရေးကိုရှာဖွေရာ တွင်လူတော်အတော်များများမရှိပေ။အခွင့်အလမ်းနှင့်အရင်းအနှီးနည်းပါးခြင်း၊ငွေ ရေးကြေးရေးနှင့်မိသားစုအခက်အခဲများသည်ကလေးများအားကျောင်းနှင့်ဝေးကွာ စေခြင်း၊အနာဂတ်မရေရာခြင်းစသည်တို့ရှိစေကာမူလူငယ်လူရွယ်များသည်ဇွဲသတ္တိ ရှိရမည်၊ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်ရမည်ဖြစ်ပြီးမျှော်လင့်ချက်အပြည့်ရှိနေရမည်ဖြစ်သည်။ ဧပြီလ(၁)ရက်နေ့တွင်ထမ့်ဟင်စခန်းရှိတနင်္သာရီဂျူနီယာကောလိပ်တွင်ကျောင်း သား(၂၃)ဦးတို့ဖြင့်တတိယအကြိမ်ကျောင်းဆင်းပွဲကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည်။အဆင့် မြင့်တက္ကသိုလ်အများအပြားမှကျောင်းဆင်းပွဲတွင်ဝတ်ဆင်သည့်ဓလေ့ထုံးစံအတိုင်း အမည်းရောင်ဘွဲ့ဝတ်ရုံရှည်ကိုထိုသူများမှဆင်မြန်းထားကြသည်။အောင်လက်မှတ် ကိုပုံနှိပ်စာလုံးများဖြင့်ရေးခြယ်ပုံနှိပ်ထားသည်၊မိသားစုဝင်များ၏မျက်နှာများပေါ် တွင်ဂုဏ်ယူပီတိအပြုံးများဝေဆာနေသည်၊ဆောင်းထားသောဘွဲ့ဦးထုပ်ရှိပန်းပွား များသည်ယိမ်းနွဲ့လှုပ်ရှားနေပြီးဘွဲ့ယူနေသောအမျိုးသမီးကလေးများသည်စီးနေကျ မဟုတ်သည့်ဒေါက်မြင့်ဖိနပ်အမြင့်ကြီးများကိုစီးထားကာမသက်မသာဖြစ်နေကြ သည်၊ဂျူနီယာကောလိပ်နှင့်၎င်း၏ကျောင်းအောင်များသည်တစ်မူထူးခြားသူများပင် ဖြစ်ကြသည်။သင်ယူနိုင်မည့်အခွင့်အရေးနှင့်ပညာပါရမီတိုးပွားစေမည့်အခွင့်အရေး တို့သည်စခန်းထဲတွင်အမှန်တကယ်ကိုလိုချင်စရာပင်ဖြစ်သည်။ဘွဲ့နှင်းသဘင်နေ့ သည်အမျိုးမျိုးကွဲပြားခြားနားသောအနာဂတ်တွင်တချက်တည်းနှင့်တမူထူးခြား ဆန်းသစ်သောစိတ်ကူးယဉ်အိမ်မက်များနောက်သို့လိုက်နိုင်မည့်အခွင့်အလမ်းတစ် ရပ်ပင်ဖြစ်သည်။ယမန်နှစ်တွင်ထမ့်ဟင်စခန်း၌UNHCRမှဦးဆောင်ဦးရွက်ပြုကာ ကျောင်းမနေသောကလေးများကိုလေ့လာမှုပြုခြင်းအရကျောင်းနေရမည့်အရွယ် ကလေးများထဲမှ(၂၀)ရာခိုင်နှုန်းသည်ကျောင်းမနေကြပေ။UNHCR၏ဖော်ပြချက် အရကလေးအများအပြားသည် ကျောင်းထွက်သွားကြခြင်းဖြစ်သည်၊အဘယ့်ကြောင့် ဆိုသောသူတို့သည်စိတ်ပါဝင်စားမှုများလွယ်လင့်တကူမရှိတော့သောကြောင့်ဖြစ်သည်၊ သူတို့အတွက်ရှေ့ရေးသည်အတိုင်းအတာတစ်ခုထိသာရှိပြီးစခန်းပညာရေးသည်ကျယ် ကျယ်ပြန့်ပြန့်မရှိဟုသူတို့ထင်မြင်ယူဆကြသည်။တခြားကလေးသူငယ်များကျောင်းမှ ထွက်သွားရခြင်းမှာသူတို့မိသားစု၏ငွေရေးကြေးရေးအခြေအနေနှင့်အိမ်တွင်းရေးများ ကြောင့်ဖြစ်သည်ဟုဖော်ပြထားသည်။ထို့ကြောင့်သူတို့၏ယုံကြည်မှု၊သူတို့၏အနာဂတ် အတွက်မျှော်လင့်ချက်နှင့်မိသားစုမှအားပေးမှုသည်(၂)နှစ်ဂျူနီယာကောလိပ်အစီအစဉ် ကိုယခုနှစ်စာသင်နှစ်တွင်ဆုံးခန်းတိုင်စေရန်အတွက်အထောက်အကူပြုခဲ့သည်။မကြာ သေးမီကမှကောလိပ်ကျောင်းပြီးခဲ့သည့်နော်သီတာသည်သူမ၏မိဘများနှင့်အတူထမ့် ဟင်ဒုက္ခသည်စခန်းသို့၂၀၁၀ခုနှစ်တွင်ရောက်ရှိခဲ့စဉ်ကရင်စကားတစ်လုံးမှမပြောတတ် ခဲ့ပေ။ယခုအခါအသက်(၁၉)နှစ်ရှိပြီဖြစ်သောမွန်ကျောင်းသူလေးသည်စခန်းထဲ၌နေ ထိုင်စဉ်တွင်ပညာရေးရရှိရန်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီးလေ့လာကျက်မှတ်ခြင်းနှင့်မျက်ရည်ကျအပင် ပန်းခံကြိုးစားခြင်းတို့ဖြင့်သူမ၏အထက်တန်းကျောင်းကာလကိုဖြတ်ကျော်ခဲ့ပြီးကရင် ဘာသာစကားကျွမ်းကျင်စွာပြောတတ်လာသည် သာမကဆရာဝန်တစ်ယောက်ဖြစ်လာ ရန်အိမ်မက်များလည်းအကောင်အထည်ပေါ်လာပြီဖြစ်သည်။၂၀၀၅ခုနှစ်တွင်မေတ္တာ ရွာမှသူ၏မိသားစုနှင့်အတူထွက်ပြေးလာခဲ့သည့်အသက်(၂၀)အရွယ်ရှိဘွဲ့ရကျောင်း သားစောပီးအဲ့လာသည်အမှန်စင်စစ်တွင်သူ၏သူငယ်ချင်းအများအပြားမှကျောင်း ထွက်သွားကြသော်လည်းသူသည်ကျောင်းဆက်နေခဲ့သည်၊သူ့အတွက်ကတော့“ပညာ ရွှေအိုးလူမခိုး”ပင်ဖြစ်သည်။သူ၏မေတ္တာရွာသို့တနေ့နေ့တွင်ပြန်လည်အခြေချရန်သူမျှော် လင့်ထားသည်၊ထိုရွာတွင်သူမှကိုယ်ပိုင်စီးပွားရေးပြုလုပ်ပြီးကားပြုပြင်ရေးလုပ်ငန်းစ တင်လုပ်ကိုင်မည်ဖြစ်သည်။တနင်္သာရီဂျူနီယာကောလိပ်မှနော်သီတာနှင့်စောပီးအဲ့လာ တို့ရရှိခဲ့သည့်ကောလိပ်အတန်းအောင်လက်မှတ်သည်သူတို့၏ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်သို့ ရောက်ရှိအောင်ခရီးရှည်လျှောက််လှမ်းရာတွင်နောက်ထပ်ရိုးရှင်းလွယ်ကူသည့်ခြေလှမ်း တခုပင်ဖြစ်သည်။လူငယ်နှစ်ဦးစလုံးမှယခုအခါဂျူနီယာကောလိပ်ဒုတိယအဆင့်သို့ု တက်ရောက်ရန်မျှော်လင့်နေကြသည်။ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်တလျောက်မှာရှိသည့်ပရိုဂ ရမ်အစီအစဉ်တချို့ကိုပညာရေးတွင်ပြၘာန်းချမှတ်ပေးခဲ့သည်။လူအများအပြားမှအ လွန်အမင်းတက်ရောက်ချင်သည့်ဤအဆင့်များကိုတက်ရောက်ရန်အတွက်ဝင်ခွင့်စာ မေးပွဲကိုထမ့်ဟင်တွင်ဖေဖော်ဝါရီလ၌ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပြီးမကြာခင်အောင်စာရင်းထွက် ရှိမည်ဖြစ်သည်။သူတို့နှစ်ဦးသည်နောက်ထပ်အဆင့်ကိုတက်ရောက်ရန်စောင့်ဆိုင်းနေ စဉ်တွင်စခန်းထဲရှိလူထုလုပ်ဆောင်မှုများ၌တနင်္သာရီဂျူနီယာကောလိပ်မှအောင်မြင် ထားသူများကိုလိုအပ်နေသောကြောင့်သူတို့နှစ်ဦးစလုံးသည်စခန်းထဲရှိလူထုလုပ်ငန်း များကိုလက်တွေ့ကျကူညီလုပ်ကိုင်ပေးနေကြသည်။ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်တလျောက် တွင်ရှိသောဂျူနီယာကောလိပ်စနစ်ကိုမြန်မာနိုင်ငံ(သို့မဟုတ်)ထိုင်းနိုင်ငံထဲ၌တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုထားခြင်းမရှိပေ။ထိုင်းတက္ကသိုလ်ဝင်ခွင့်အဆင့်မြင့်တက်ရောက်သင် ကြားနိုင်ရန်အတွက်အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ၊ငွေရေးကြေးရေးပိုင်းဆိုင်ရာတို့ကိုရရှိရန်အ လွန်ပင်ခက်ခဲသည်၊မြန်မာနိုင်ငံတွင်တရားဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာအကြောင်းပြချက်များနှင့် ကောလိပ်များနှင့်တက္ကသိုလ်ကျောင်းများသည်စခန်းထဲရှိပညာရေးပိုင်းဆိုင်ရာအလယ် အလတ်ရှိသောစာသင်ကျောင်းများနှင့်ဂျူနီယာကောလိပ်များ၌စခန်းအခြေစိုက်ကျောင်း သားများတက်ရောက်သင်ယူနေသောကရင်အခြေပြုပညာရေးသင်ရိုးညွှန်းတန်းကိုအသိ အမှတ်မပြုပေ။သို့သော်လည်းဤလူငယ်များသည်သင်ကြားမှုများကိုနားလည်သဘော ပေါက်မှုများဖြင့်၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ဆက်လက်ကြိုးစားလေ့လာသင်ယူအားထုတ်ကြိုးပမ်း ခဲ့သည်၊၎င်းတို့၏တန်ဖိုးထားမှုများ၊မျှော်လင့်ချက်များသည်အခွင့်အလမ်းသစ်များကို၎င်း တို့အတွက်ဖြစ်ပေါ်လာစေလိမ့်မည်ဖြစ်ပြီး၎င်းတို့နှင့်အတူအိမ်မက်များအကောင်အထည် ဖော်လာမည်ဟုယုံကြည်ကြသည်။

နော်ဖိုးသည်အသက်(၆၀)အရွယ်ရှိကရင်အမျိုးသမီးတစ်ဦးဖြစ်ပြီးအသက်ပျိုရွယ်သော အချိန်ကတည်းကပင်ပညာရေးလုပ်ငန်းအတွက်ဘဝကိုမြုပ်နှံလုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။သူမ၏ စိတ်ဆုံးဖြတ်ချလုပ်ကိုင်မှုသည်သူမအားစခန်းလက်ထောက်ဦးစီးနှင့်ပညာရေးကြီးကြပ် ရေးမှူးအဖြစ်ရွေးချယ်ခဲ့သောနူပိုစခန်းသို့ရောက်ရှိချိန်ထိဆက်လက်ရှင်သန်လုပ်ဆောင် နေဆဲဖြစ်သည်။နော်ဖိုးအိမ်မက်သည်ကရင်လူမျိုးများကောင်းသောပညာရေးစနစ်ရှိ ရန်နှင့်ပိုမိုကောင်းမွန်သောဘဝများကိုစခန်းတွင်းတွင်လည်းကောင်း၊နိုင်ငံတွင်းတွင် လည်းကောင်းပိုင်ဆိုင်ရရှိရန်ဖြစ်သည်။သူမသည်မျိုးဆက်သစ်များရှင်သန်ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် အောင်မြင်ရေးအတွက်နောက်ပိုင်းမှနေ၍လုပ်ဆောင်ရန်ပိုမိုနှစ်သက်သည်။ နော်ဖိုးရဲ့အကြောင်းကိုအနည်းငယ်ပြောပြပါလား။ ကျွန်မနံမည်ကတော့နော်ဖိုးဖြစ်ပါတယ်။ကျွန်မကို၁၉၅၄ဇူလိုင်လ(၂၀)ရက်နေ့မှာကရင် ပြည်နယ်မြဝတီရှိဖလူးလို့ခေါ်တဲ့ရွာမှာမွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ငယ်ငယ်တုန်းကညီနောင်တွင် (၈)တန်းအထိပညာသင်ကြားခဲ့ပါတယ်။ကျွန်မဟာစာသင်ကြားခြင်းကိုအင်မတန်မှချစ် မြတ်နိုးတဲ့အတွက်ကျွန်မနေရပ်ကိုပြန်ဖို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး၁၉၇၁ခုနှစ်ကတည်းကပင်ဆရာ မအဖြစ်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ကျွန်မကကရင်ဘာသာနဲ့သင်ချာဘာသာရပ်များကိုသင်ပါ တယ်။နောက်ပိုင်းမှာကျွန်မဟာတခြားရွာကလူတစ်ယောက်နဲ့အိမ်ထောင်ပြုပြီးသားသ မီး(၃)ယောက်ရှိပါတယ်။သားသမီးနောက်ထပ်(၃)ယောက်ကိုလဲမွေးစားခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၈၅ခုနှစ်မှာကေအင်ယူနှင့်မြန်မာစစ်တပ်အကြားပဋိပက္ခရှိတာကြောင့်ကျွန်မတို့မိ သားစုဟာအခြားရွာတစ်ရွာသို့ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့ရတယ်။၁၉၉၇နောက်ပိုင်းမှာကျွန်မ တို့ရွာမှာတိုက်ပွဲနောက်တစ်ခါထပ်ဖြစ်ပါတယ်။ကျွန်မအရမ်းကိုကြောက်ပြီးကျွန်မရဲ့ခ လေးတွေကိုဒီလိုဆိုးရွာတဲ့နယ်မြေနဲ့ဝေးရဖို့အတွက်ထိုင်းနိုင်ငံရှိနူပိုဒုက္ခသည်စခန်းကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ဖို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ နူဖိုးမှာကျောင်းအုပ်ဆရာမတစ်ယောက်အနေနဲ့၁၉၉၇နဲ့၂၀၀၈ခုနှစ်အတွင်းတာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ကျောင်းဆရာမတစ်ယောက်အနေနဲ့လုပ်ကိုင်ရတာဟာလစာ ငွေမရှိတာကြောင့်ခက်ခဲလှပါတယ်။ကျောင်းအုပ်တစ်ယောက်အနေနဲ့ပြန်တော့လဲ ကျောင်းဆရာမတွေကိုဝင်ငွေလောက်လောက်ငှငှပေးနိုင်ဖို့ခက်ခဲလှပါတယ်။စခန်း ထဲကဘဝတွေဟာဆင်းရဲလှပါတယ်။တစ်ချို့ကျောင်းသားတွေဟာအင်မတန်မှဆင်း ရဲပြီးဘာမှမရှိရှာဘူး။ကျွန်မတို့ဟာညီညွတ်စွာနဲ့တစ်ဦးကိုတစ်ဦးပေးမှရပါတယ်။ ဆရာမတစ်ယောက်ဖြစ်ရခြင်းကိုဘာကြောင့်နှစ်သက်ရတာလဲ။ ဆရာမတစ်ယောက်ဖြစ်ရခြင်းအားဖြင့်ကျွန်မဟာသူများတွေကိုသူတို့ရဲ့ကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂတ်အတွက်ကူညီခွင့်ရပါတယ်။ပြီးတော့ဆရာမတွေဟာငွေကြေးတစ်ခုတည်းအ တွက်နဲ့အလုပ်မလုပ်ပါဘူး၊ကျွန်မတို့ဟာတစ်ပါးသူကိုကူညီပံ့ပိုးအတွက်ပဲအလုပ်လုပ် တာပါ။ကျွန်မရဲ့ကျောင်းသားတွေဟာအရွယ်ရောက်ပြီးအချိန်တန်လို့ဆရာဝန်တွေ၊ ဆေးဝန်ထမ်းတွေဖြစ်သွားပြီး(သို့)သူတို့ဘဝတွေအောင်မြင်တာတွေရရင်ကျွန်မအရမ်း ဂုဏ်ယူပါတယ်။ ဆရာမရဲ့ပြီးခဲ့တဲ့တာဝန်ထမ်းထောင်မှုအကြောင်းတွေကိုပိုပြောပြလို့ရမလား။ ကျွန်မဟာစခန်းကော်မတီအဖွဲ့ဝင်အနေနဲ့၂၀၀၈ကတည်းကလုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီးKRCEEအ တွက်စခန်းပညာရေးကြီးကြပ်ရေးမှူးအနေနဲ့သုံးနှစ်ထမ်းထောင်ခဲ့ပါတယ်။၂၀၁၂ခုနှစ် စခန်းကော်မတီရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ကျွန်မဟာအရွေးခံသူအယောက်(၄၀)အနက်ဒုတိ ယအမှတ်အများဆုံးရပြီးအမျိုးသမီးစခန်းကော်မတီအဖွဲ့ဝင်နှစ်ဦးအနက်တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့ရ သည်။ခုကျွန်မဟာလက်ထောက်စခန်းကြီးကြပ်ရေးမှူးအဖြစ်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါ တယ်။ကျွန်မဟာစခန်းဦးစီးမှူးကိုအကြောင်းအရာတော်တော်များများမှာကူညီပေးပြီး အထူးသဖြင့်စခန်းတွင်းရှိပညာရေးစနစ်နှင့်ကျောင်းများအတွက်လဲကူညီပံ့ပိုးရပါတယ်။ စခန်းဦးစီးမှူးမရှိတဲ့အချိန်မှာလဲစခန်းအတွက်တာဝန်ယူရပါတယ်။ အမျိုးသမီးစခန်းလက်ထောက်ဦးစီးမှူးအနေနဲ့အလုပ်လုပ်ရတာအခက်အခဲများရှိပါသလား။ အခက်အခဲမရှိပါ။ကျွန်မအလုပ်ချိန်မှာလူအများ၏လေးစားမှုခံရပြီးအမျိုးသမီးများအဖိနှိပ် ခြင်းမရှိပါ။ကျွန်မအနေနဲ့တန်းတူညီတူခံစားရပါတယ်။စခန်းထဲမှာတော့အားလုံးအချင်း ချင်းတူညီစွာဆက်ဆံပြောဆိုကြပါတယ်။ ကရင်လူမျိုးများရဲ့ပညာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးဆရာမရဲ့အမြင်ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။ ကရင်လူမျိုးများအနေနဲ့အဆင့်မြင့်ပညာရေးကိုသင်ကြားနိုင်ဖို့အခွင့်အရေးမရှိပါဘူး၊ အများစုဟာဆိုရင်ပညာမတတ်ကြဘူး။ကျွန်မအနေနဲ့တောင်မှ(၈)တန်းအထိပဲအောင် ခဲ့တာ။ကျွန်မဆန္ဒကတော့ကရင်လူမျိုးတွေကိုကောင်းတဲ့ပညာရေးစနစ်ရရှိစေချင်ပါ တယ်။ကျွန်မတို့ကရင်လူမျိုးတွေဟာမြန်မာပြည်အတွင်းမှာအခက်အခဲများရှိပြီးကျွန် မအထင်ကတော့ကောင်းမွန်တဲ့ပညာရေးစနစ်ရရှိရင်ဘယ်နေရာရောက်ရောက်ကောင်း တဲ့အနာဂတ်တွေပိုင်ဆိုင်ရမှာပါ။ စခန်းရဲ့လက်ရှိအခြေအနေနဲ့ပတ်သက်ပြီးဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ။ နူပိုစခန်းတွင်းနေထိုင်သူများဟာခေါင်းဆောင်များရဲ့စကားကိုသိပ်နားထောင်ပုံမရပါဘူး။ အထူးသဖြင့်မကြာခင်ကရိက္ခာတွေအဖြတ်ခံရတဲ့အချိန်မှာပါ။စခန်းအတွင်းမှာအခြေအ နေဟာပိုခက်ခဲလာပြီးလူအများလဲစိတ်ဓါတ်ကျမောပန်းရပါတယ်။ ဆရာမနော်ဖိုးကိုသားသမီးများနှင့်အတူတတိယနိုင်ငံသို့သွားရောက်လိုသလားဟုမေး သောအခါသူက၊ကျွန်မကတော့သွားဖို့အသက်ကြီးနေပါပြီ။ဟိုရောက်ရင်လဲအလုပ်မရ နိုင်တော့တဲ့အတူဒီမှာပဲကျွန်မရဲ့လူမျိုးတွေကိုကူညီချင်ပါတယ်။ ကျွန်မအနေနဲ့ကျွန်မတို့ကိုအရာအားလုံးဖြစ်တဲ့ကျန်းမာရေး၊ပညာရေး၊စားနပ်ရိက္ခာ နဲ့ယာယီတည်းခိုစရာများအတွက်အဖက်ဖက်မှကူညီပံ့ပိုးသောအဖွဲ့အစည်းအားလုံး ကိုကျေးဇူးတင်ကြောင်းပြောကြားလိုပါတယ်။တတိယနိုင်ငံသို့ပြန်လည်နေရာချထား ရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးကူညီကြတဲ့အဖွဲ့အစည်းများကိုကျွန်မအနေနဲ့ပြောချင်တာကတော့ PREနံပါတ်ရထားပြီးသူများနဲ့အသိအမှတ်မပြုခံရသေးသူများအတွက်ပါသွားရောက် နိုင်ရန်အခွင့်အရေးများရရှိရန်ကူညီပေးစေလိုပါတယ်။နောက်ဆုံးအနေနဲ့ဒီမေးမြန်း ခြင်းကိုအထူးပဲကျေးဇူးတယ်မိပါတယ်။ကျွန်မကိုယ်ကျွန်မဂုဏ်ယူမိပါတယ်။ဒီလို UNHCRနဲ့အရင်တုန်းကစကားပြောဆိုဖို့အခွင့်အရေးမရှိခဲ့ပါဘူး။ မေးမြန်းသူPraparat Khachornboon မဲဆောက်ရုံး - မေလ ၂၀၁၄

ဘန့်မဲ့နွိုင်စွိုင်စခန်းရှိကရင်နီရိုးရာအကအဖွဲ့ ယခုနှစ်တွင်ကရင်ရိုးရာအကဖွဲ့ဖြစ်သည့်Doughtyအဖွဲ့သည်ပထမဆုကိုဆွတ် ခူးနိုင်ခဲ့ပြီးကျွန်ုပ်တို့UNHCR၏လာမည့်နယ်စပ်ဖြတ်သန်းအစည်းအဝေးတွင် ထုတ်ပြန်ကြေငြာရန်အတွက်၎င်းတို့အဖွဲ့အားကျွန်ုပ်တို့UNHCRမှတွေ့ဆုံပြီး သီးသန့်လူတွေ့မေးမြန်းခြင်းပြု လုပ်ရန်၎င်းတို့မှသဘောတူညီခဲ့သည်။ ---အဖွဲ့သားတွေတယောက်နဲ့တယောက်သိကြတာကြာပြီလား၊ဘယ်လိုတွေ့ဆုံ ခဲ့ကြသလဲဆိုတာလေးကိုပြောပြပေးပါ။ ---ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးစခန်းထဲမှာပဲတွေ့ခဲ့ကြတာပါ။ကျွန်ုပ်တို့ထဲကအများစုက တော့ရပ်ကွက်(၁)ကလာတာဖြစ်ပြီးကျွန်ုပ်တို့ငယ်ငယ်ကတည်းကတက်တဲ့ ကျောင်းလည်းအတူတူပါပဲ။ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးအသက်(၁၅)နှစ်ကနေ(၁၈)နှစ် အတွင်းတွေပါပဲ။ဒါကြောင့်ကျွန် တော်တို့လူတိုင်းကိုအလွယ်တကူစုစည်းနိုင် ပြီးအလွယ်တကူအဖွဲ့ဖွဲ့နိုင်ခဲ့တာပါ။ ---ဒီအဖွဲ့ကိုဖွဲ့ဖို့ဘယ်သူကစိတ်ကူးရခဲ့တာလဲ၊ပြီးတော့ဘယ်အချိန်ကစပြီးဖွဲ့ဖြစ် ခဲ့တယ်ဆိုတာပြောပြပေးပါအုံး။ ---အစပိုင်းကတော့ကျွန်တော်တို့ကျောင်းဆင်းပြီးတဲ့အခါတိုင်းအမြဲစုစည်းတွေ့ ဆုံလေ့ရှိပါတယ်၊ဒါပေမယ့်ကျွန်ုပ်တို့မှာကျွန်ုပ်တို့အားတဲ့အချိန်တွေမှာဘာလုပ် ရမလဲဆိုတာကိုအစီအစဉ်အသေးစိတ်မရှိခဲ့ပါဘူး။အဲ့ဒါနဲ့ကျွန်ုပ်တို့ရပ်ကွက်ထဲမှာ​ အတက်ကြွဆုံးဖြစ်တဲ့ဖိုးဒူးကအကအဖွဲ့ဖွဲ့ဖို့စိတ်ကူးရခဲ့တာပါ။အကအဖွဲ့ကို၂၀၀၈ ခုနှစ်မှာပထမဆုံးအကြိမ်စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီးသူဟာဒီနေ့ထိကျွန်ုပ်တို့ အုပ်စုရဲ့ ကောင်းရာကိုညွှန်ပြပေးတဲ့ဆရာတယောက်အဖြစ်ရှိနေဆဲပါ၊ပြီးတော့သူဟာအ ဖွဲ့လိုက်လေ့ကျင့်ရေးပိုင်းတွေနဲ့အကတိုက်တဲ့အခါတွေမှာလည်းအရမ်းကိုအကူ အညီပေးတဲ့သူပါ။ ---အဖွဲ့ကိုဒီနာမည်ပေးဖြစ်ခဲ့တဲ့မူလအကြောင်းအရင်းကိုပြောပြပေးပါအုံး။ ---ဒီနာမည်ကိုတကယ်တော့ဖိုးဒူးကမှ​ည့်ခဲ့တာပါ၊Doughtyဆိုတဲ့အဓိပ္ပယ်က ရဲရင့်တယ်၊ဇွဲ ကောင်းတယ်။ ဒါဟာကျွန်ုပ်တို့မျှော်လင့်ချက်တွေမဆုံးရှုံးအောင် နေ့တိုင်းနေ့တိုင်းလိုအပ်နေတဲ့တစုံတရာပါပဲ၊ပြီးတော့ကျွန်ုပ်တို့အတွက်၊ကျွန်ုပ် တို့မိသားစုအတွက်နဲ့ကျွန်ုပ်တို့ လူထုအသိုင်းအဝိုင်းအတွက်ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂတ်ကိုတည်ဆောက်နိုင်ဖို့အတွက်ဆက်လက်ကြိုးစားလုပ်ဆောင်နေဖို့ပါ ပဲ။ဒါကြောင့်ဒီနာမည်ဟာကျွန်ုပ်တို့ရှေ့ဆက်ရမယ့်ဘဝတွေမှာရှိရမယ့်လိုအပ် တဲ့စိတ်နေစိတ်ထားကိုနှိုးဆော်ပေးနေတဲ့အရာလိုပါပဲ။ပြီးတော့လည်းကျွန်ုပ် တို့ရဲ့လူထုတွေဆီကိုပါနှိုးဆော်ပေးနေသလိုပါပဲ။လူတွေအများကြီးရှေ့ မှာဖျော် ဖြေရတာခက်ခဲမှုရှိနိုင်ပါတယ်။ကျွန်ုပ်တို့မိသားစုတွေ၊သူငယ်ချင်းအပေါင်းအ သင်းတွေရှေ့တောင်မှဖျော်ဖြေရတာမလွယ်ကူနိုင်ပါဘူး၊တချိန်တည်းမှာပဲ ကျွန်ုပ်တို့ဖျော်ဖြေပွဲအတွက်လူအများကြီးရှေ့မှာရင်ဆိုင်ဖျော်ဖြေဖို့ရာကျွန်ုပ်တို့ ရဲရင့်ဖို့လိုတုန်းပါပဲ။ ---ဘာကြောင့်ရိုးရာအကကိုရွေးပြီးအဖွဲ့ဖွဲ့ဖြစ်ခဲ့တာလဲ။ ---ကျွန်ုပ်တို့အမိမြေကနေထွက်လာတာနှစ်ပေါင်းအတော်ကြာပါပြီ၊ကျွန်ုပ်တို့ရိုး ရာယဉ်ကျေးမှုကိုထိမ်းသိမ်းဖို့မကြိုးစားဘူးဆိုရင်နောက်ဆုံးမှာပျောက်ကွယ် သွားပါလိမ့်မယ်။ဒါကြောင့်ကျွန်ုပ်တို့ကရင်ရိုးရာအကကိုသင်ယူဖို့သဘောတူခဲ့ ကြတာပါ။ကျွန်ုပ်တို့ရိုးရာရှင်သန်မှုကိုဆက်လက်ထိန်းသိမ်းဖို့အတွက်နဲ့ကျွန်ုပ် တို့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်အကြောင်းကျွန်ုပ်တို့သူငယ်ချင်းအပေါင်းအသင်း တွေကိုပေးသိစေဖို့အတွက်ဒါဟာကျွန်ုပ်တို့အတွက်နည်းလမ်းကောင်းတစ်ခုပါပဲ။ ---အဖွဲ့မှာအကြီးမားဆုံးစိန်ခေါ်မှုတွေအနေနဲ့ဘာတွေရှိခဲ့သလဲ။ ---အဖွဲ့စတင်ဖွဲ့စည်းတဲ့အချိန်ကတည်းကပဲအဖွဲ့မှာအဖွဲ့ဖွဲ့စည်းပုံအများအပြား ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။နဂိုမူလကရှိတဲ့အဖွဲ့ဝင်အများအပြားဟာတတိယနိုင်ငံကို အခြချသွားခဲ့ကြပါတယ်။ဒါပေမယ့်ဖိုးဒူးကအဖွဲ့ဝင်သစ်တွေစုဆောင်းခေါ်ယူ တာကိုစီမံခန့်ခွဲခဲ့ပါတယ်။ပြီး တော့အဖွဲ့တစုတစည်းတည်းနဲ့အတူတကွဖျော် ဖြေနိုင်စေဖို့အတွက်အဖွဲ့ဝင်သစ်တွေကိုကျွမ်းကျင်မှုရှိဖို့နဲ့ပေါင်းစပ်ဖို့အတွက် သင်တန်းပေးတာတွေကိုကျွန်ုပ်တို့ကကြိုးကြိုးစား စားလုပ်ခဲ့ရပါတယ်၊ဒါက တော့စိန်ခေါ်မှုအခက်အခဲအနည်းငယ်ပါ၊ဒါပေမယ့်လည်း ကျွန်ုပ်တို့အဖွဲ့ရပ် တည်နိုင်အောင်ဆက်လက်စီမံနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ကျွန်ုပ်တို့ကပြဖျော်ဖြေဖို့အတွက် ရိုးရာအဝတ်အစားရှာတဲ့အခါမှာလည်းအချိန်အခက်အခဲရှိပါတယ်။ကျွန်ုပ်တို့ ထဲကအချို့ဟာချေးငှားပြီးဝတ်ခဲ့ရတယ်။ဒါပေမယ့်အချိန်မီဖြစ်အောင်ကျွန်ုပ်တို့ အမြဲစီမံခန့်ခွဲနိုင်ပါတယ်။အဲ့ဒါကိုကရင်နီလူမှုရေးရာနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုစင်တာ ကသူတွေကလည်းမ ကြာခဏကူညီပေးပါတယ်။ ---အဖွဲ့အတွက်အဖြစ်ချင်ဆုံးစိတ်ကူးအိမ်မက်လေးကိုပြောပြပေးပါ။ ---တနေ့နေ့မှာကျွန်တော်တို့ဘန်ကောက်မှာဖျော်ဖြေချင်ပါတယ်။ကျွန်တော်တို့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာနေတာအတော့်ကိုကြာနေပါပြီ။တနေ့မှာကျွန်တော်ဘန်ကောက် ကိုရောက်ဖူးချင်ပါတယ်။ရန်ကုန်မှာလည်းကရင်နီရိုးရာယဉ်ကျေးမှုကိုကျွန်တော် ဖျော်ဖြေတင်ဆက်ပြသချင်ပါတယ်။ ---တချိန်ချိန်ကျရင်ကယားပြည်နယ်မှာကောဖျော်ဖြေတင်ဆက်မယ်လို့စဉ်းစား ထားလား။ ---ကယားပြည်မှာဖျော်ဖြေရမယ်ဆိုရင်တကယ့်ကိုခမ်းနားကြီးကျယ်စရာပါ။ဒါ ဟာမကြာခင်မှာဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ကျွန်တော်ကြားပါတယ်။မကြာမီမှာပြန်လည် အခြေချဖို့ဖြစ်နိုင်စရာအလားအလာရှိတယ်လို့လူအမြောက်အများကပြောနေကြ ပါတယ်။လွိုင်ကော်မှာဖျော်ဖြေပွဲလုပ်ရင်တကယ်ကိုပဲကောင်းမှာပါပဲ။ ----ကိုယ်ပိုင်အဖွဲ့ပြုလုပ်ချင်တဲ့သူတွေအတွက်ဘာအကြံဉာဏ်များပေးချင်ပါသ လဲ။ ---ရဲရင့်ကြ​ပါ! ---ကြားပေးတဲ့သူအားလုံးကိုကျေးဇူးတင်ပါတယ်! UNHCRအနေနဲ့​COERRကိုကျေးဇူးတင်ရှိပါတယ်၊အထူးသဖြင့်ကရင်နီ စွမ်းရည်၂၀၁၄ကိုစုစည်းပါဝင်ပေးတဲ့အတွက်သူတို့ရဲ့မဲ့ဟောင်ဆောင်အဖွဲ့အား ကျေးဇူးအထူးတင်ရှိပါတယ်။ဒီနှစ်စဉ်နှစ်တိုင်းပြုလုပ်သည့်အခမ်းအနားဟာ ဘန့်မဲ့နွိုင်စွိုင်စခန်းမှာနေတဲ့ လူငယ်လူရွယ်တွေအတွက်သူတို့ရဲ့ဝါသနာတွေကို ၎င်းတို့ရဲ့လူထုအားမျှဝေပေးနိုင်တဲ့အ တွက်အလွန်ကိုခမ်နားကြီးကျယ်တဲ့အခါ သမယပါပဲ။

အသက်ဆယ့်နှစ်နှစ်ရှိသောအုမဲ့သည်သူမ၏အသည်းကျော်ဖြစ်သောတူမလေးနှင့်အတူထိုင် နေကြသည်။သူမ၏တူမလေးမှာအသက်မှာ၁၄လသာရှိသော်လည်းမသန်မစွမ်းဖြစ်နေ သောသူမ၏အဒေါ်အုမဲ့အားသူမ၏သခွားသီးလတ်လတ်ဆတ်ဆတ်ကိုကြင်ကြင်နာနာဝေမျှ ပေးနေသည်။အုမဲ့၏ဖခင်သည်မိန်းကလေးများကိုဂရုတစိုက်ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်သည်။ “အုမဲ့မှာဘာချို့ယွင်းနေလဲဆိုတာကျွန်တော်တို့တကယ့်ကိုမသိပါဘူး၊၊မွေးလာကတည်းကဒီ အတိုင်းပါ။လမ်းမလျှောက်နိုင်ပါဘူး၊သေသေချာချာလည်းမမြင်ရပါဘူးပြီးတော့စကား လည်းမပြောနိုင်ပါဘူး၊ဒါပေမယ့်သူ့ကိုယ်ပိုင်ဟန်နဲ့လူတွေကိုဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ သူ​မကိုကျွန်တော်တချိန်လုံးစိုးရိမ်ပူပန်နေပါတယ်”ငါ့ရယ်သည်သူ၏ဇနီးသည်နှင့်ကလေး(၄) ယောက်နှင့်အတူမြန်မာနိုင်ငံမှထွက်ပြေးလာခဲ့သည့်အချိန်ကသူတို့သည်သူတို့၏နိုင်ငံနှင့် နှစ်ပေါင်းများစွာအကြာကြီးခွဲခွာနေထိုင်ရလိမ့်မည်ဟုသူတို့တွေးထင်မထားခဲ့ပေ။ အုမဲ့သည်ဘန့်မဲ့နွိုင်စွိုင်စခန်းတွင်မွေးဖွားလာခဲ့သည်။သို့သော်လည့်ငါ့ရယ်သည်ထိုင်းနိုင်ငံ တွင်ရှိသောသူ၏မိသားစုနှင့်အသိုင်းအဝိုင်းအနာဂတ်အတွက်စိုးရိမ်ပူပန်သည်။“ဒီနေရာကလွဲ ပြီးကျွန်တော်တို့မှာရွေးချယ်စရာမရှိပါဘူး”ဟုသူပြောသည်။“ကျွန်တော်တို့အိမ်ပြန်လို့မရသေး ပါဘူး၊ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့လုံခြုံမှုမရှိလို့ပါပဲ၊ပြီးတော့အဲ့ဒီမှာကျွန်တော်တို့အတွက်ဘာ တွေရှိမှာမို့လို့လဲ?ဒီမှာအနည်းဆုံးတော့အုမဲ့အတွက်အကူအညီအချို့ကျွန်တော်တို့ရနိုင် တယ်လေ၊ကျွန်တော်တို့ကဒီကလေးအတွက်အနာဂတ်ကောင်းကောင်းလိုချင်ရုံပါပဲ” အု​မဲနေထိုင်သည့်ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း၌စခန်းထဲတွင်ရှိသောဆေးပေးခန်းတစ်ခုမှဝန်ထမ်း သည်အုမဲ့တွင်ဦးနှောက်နှင့်အာရုံကြောဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်ရှိသည်ဟုသံသယရှိပြီးဒီမှာ တော့အဲ့ဒါနဲ့ပက်သက်ပြီးဆေးစစ်ရန်လွယ်ကူမှုမရှိပေ။ UNHCRမှတဆင့်ကျွန်တော်တို့ဒေသတွင်းအတူလုပ်ကိုင်သူများမှဆေးကုသမှုနှင့်ဆိုင် သောအခြေခံဝန်ဆောင်မှုများနှင့်ထောက်ပံ့ကာကွယ်မှုများသေသေချာချာရရှိရန်အကူ အညီပေးနေသောကြောင့်အနာဂတ်မှာအုမဲ့ဟာဘေးကင်းလုံခြုံမှုရှိလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ “ကျွန်တော်နဲ့ကျွန်တော့်အမျိုးသမီးဟာ အုမဲ့အတွက်တကယ်ကိုပဲစိုးရိမ်ပူပန်မိပါတယ်၊ အထူးသဖြင့်ကျွန်တော်တို့ကွယ်လွန်သွားတဲ့နောက်သူမဘာတွေကြုံရမလဲဆိုတာတွေ ကိုပေါ့။ဒါပေမယ့်သူ့အထက်မှာရှိတဲ့ကလေးအကြီးတွေကရောသူ့ကိုစောင့်ရှောက်နိုင်မှာ လား၊သူတို့မှာလည်းသူတို့မိသားစုနဲ့သူတို့ပဲလေ။ကျွန်တော်တို့ဒီကလေးအနာဂတ်အ တွက်နေ့တိုင်းစိုးရိမ်ပူပန်နေပါတယ်”။မည်သို့ဆိုစေကာမူအနည်းဆုံးတော့သူမလိုအပ်တဲ့ဆေးဝါးစောင့်ရှောက်မှုကိုရရှိလိမ့် မည်ဟုဦးမဲနားလည်သဘောပေါက်သည်။ခန်းထဲတွင်အခြေခံအဆင့်ဖြစ်သော်လည်းဆေး ခန်းသည်ကောင်းစွာလည်ပတ်နေပြီးသူမရရှိသောပြုစုစောင့်ရှောက်မှုအားလုံးသည် ယနေ့ထိအလွန်ပင်ကောင်းမွန်သည်။ခန့်မှန်းခြေသုံးသိန်းခွဲအထက်ရှိသောဒုက္ခသည်များ နှင့်ရွာပုန်းရွာရှောင်လူများသည်မသန်မစွမ်းသူများနှင့်အတူဒုက္ခသည်စခန်းများနှင့် မြို့ပြဆင်းရဲသားရပ်ကွက်များတွင်နေထိုင်ကြပြီးဤမသန်မစွမ်းများထဲမှသုံးပုံတစ်ပုံ သည်ကလေးသူငယ်များဖြစ်သည်။

ခူ့ဆဲသည်အိပ်ပျော်ရင်းအသက်ခပ်မျှင်းမျှင်းရှူနေသည်။သူ၏ဖခင်သည်သူ၏အနီးတွင်စိုး ရိမ်တကြီးစောင့်ကြည့်နေကာသူနာပြုဆရာမမှသူ၏အရေးကြီးသောရောဂါလက္ခဏာများ ကိုစမ်းသပ်မည်ဖြစ်သောကြောင့်ညာ့ရယ်သည်သူ့သား၏အရောင်မှိန်နေသည့်ရှပ်အင်္ကျီ လေးအားလှန်ပေးနေသည်။ ခူ့ဆဲသည်အလွန်ကိုနာမကျန်းဖြစ်နေကာသူနေထိုင်သောဒုက္ခသည်စခန်းထဲတွင်ရှိသည့် ဆေးခန်းငယ်မှဝန်ထမ်းများသည်သူမှပဋိဇီဝဆေးဝါးများကိုတုံ့ပြန်မှုမရှိသည့်အပေါ် စိုးရိမ်ပူပန်နေကြသည်။“မြန်မာပြည်မှာရှိတဲ့ကျွန်တော်တို့အိမ်ဟာဆေးခန်းနဲ့ဝေးပါတယ်၊ ဖျားနာပြီးအနီးအနားမှာဆေးခန်းရှိရင်တောင်မှကျွန်တော်တို့ကလေးတွေကိုဆေးခန်းပို့ဖို့ နည်းလမ်းမရှိပါဘူး။ကရင်နီဖြစ်တာကြောင့်ဆေးကုသခငွေအများအပြားကျွန်တော်တို့ ပေးရပါတယ်။ဒီမှာဆေးခန်းနဲ့ဆေးကျောင်းသားတွေရှိတာအရမ်းကိုကောင်းပါတယ်။ သူတို့ဟာခူ့ဆဲအတွက်အကောင်းဆုံးလုပ်ပေးပါတယ်။ဒါဟာအခမဲ့ကုသပေးတာလည်း ဖြစ်လို့ကျွန်တော်တို့လူထုအတွက်အလွန်ကိုပဲကောင်းမွန်ပါတယ်”ဟုဖခင်ဖြစ်သူအ သက်၄၂နှစ်အရွယ်ရှိညာ့ရယ်မှပြောပြသည်။ခူ့ရယ်သည်အဖျားအလွန်တက်နေကာဆီး သွားလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာကူးစက်ရောဂါနှင့်ခန္ဓာကိုယ်မှအရည်ဓတ်အပြင်းအထန်ခန်း ခြောက်နေသည်။ရောဂါပိုးသည်သူ၏ကျောက်ကပ်ဆီသို့ရောက်နေပြီဖြစ်သောကြောင့် ဆရာဝန်မှစိုးရိမ်နေပြီးဆေးစစ်ချက်အဖြေကိုစောင့်ရုံလွဲ၍သူတို့ဘာမှမလုပ်နိုင်တော့ပေ။ “ကျွန်တော့်ဇနီးနဲ့ကလေးအကြီးတွေကိုအန္တရယ်ကင်းစေဖို့အတွက်၁၉၉၆ခုနှစ်မှာဒီကို လာပို့ခဲ့ပါတယ်၊နောက်ပြီးတော့လွန်ခဲ့တဲ့ရှစ်နှစ်လောက်ကမှကျွန်တော်သူတို့နဲ့လာနေပါ တယ်။ကျွန်တော်တို့အတူကွနေချင်ပါတယ်၊ခွဲခွာပြီးမနေချင်ပါဘူး။မြန်မာနိုင်ငံမှာကျွန် တော်ဟာစစ်သားတစ်ယောက်အဖြစ်နဲ့နေရတာကျွန်တော့်အတွက်အရမ်းကိုခက်ခဲပါတယ်၊ ဒါပေမယ့်ဒီမှာနေရတာလည်းအခက်အခဲတွေရှိနေတုန်းပါပဲ”ဟုညာ့ရယ်မှပြောသည်။ သူတို့မိသားစုရောက်ရှိလာသည့်ကနဦးတွင်UNHCRမှတရားဝင်မှတ်ပုံတင်ပေးခဲ့ပြီးအ သစ်ရောက်ရှိလာသည့်သူများအားအခြေခံစားနပ်ရိက္ခာများ၊အိမ်အမိုးအကာပစ္စည်းများ၊ စောင်များနှင့်ဖျာများစသည်တို့အားဖြန့်ဝေပေးခဲ့သည့်စခန်းထဲမှရပ်ကွက်သူကြီးများမှ လက်ခံကြိုဆိုခဲ့ကြသည်ဟုညာ့ရယ်မှပြောခဲ့သည်။သူတို့သည်လုံခြုံစိတ်ချမှုရှိသည်ဟု ခံစားရသော်လည်းထိုင်းနိုင်ငံသည်ဘယ်တော့မှအမြဲစေအခြေချရမည့်နေရာမဟုတ်မှန်း ညာ့ရယ်မှနားလည်သဘောပေါက်ခဲ့သည်။အတူတကွနေထိုင်ခြင်းသည်လုံခြုံမှုရှိသည်။ သူ၏အနာဂတ်အတွက်မျှော်လင့်ချက်များကိုမေးသည့်အခါအကျွမ်းတဝင်မရှိသောနေ ရာသစ်တွင်အိပ်ပျော်နေရာမှနိုးလာပြီးစိတ်ရှုပ်ကာဝမ်းနည်းသောသူ၏ကလေးငယ်ကို ကြင်နာစွာချီထားရင်းညာ့ရယ်မှခဏတွေးတောလိုက်သည်။ “အနာဂတ်မှာကျွန်တော့်ရဲ့မျှော်လင့်ချက်တွေနဲ့အိမ်မက်တွေကဘာတွေလဲဆိုတာကျွန် တော်မသိပါဘူး…”ဟုညာ့ရယ်ကပြောသည်။ကျွန်တော့ကလေးတွေအတွက်ကျွန်တော့် မှာမျှော်လင့်ချက်တွေရှိပါတယ်၊ဒီမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ဒါမှမဟုတ်အခြားတနေရာမှာပဲဖြစ်ဖြစ် ကျွန်တော်သူတို့ကိုပညာတတ်တွေဖြစ်စေချင်ပြီးသူတို့အတွက်ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ဘဝ တွေဖြစ်အောင်လုပ်ပေးချင်ပါတယ်၊ကျွန်တော်တို့လိုအပ်တဲ့အကူအညီတွေကိုကျွန်တော် တို့ဒီစခန်းထဲမှာရှိနိုင်ပါတယ်၊ဒါပေမယ့်ဒီစခန်းဟာကျွန်တော်တို့ရဲ့အနာဂတ်မဟုတ်ပါ ဘူး”။“မြန်မာနိုင်ငံအကြောင်းကိုကျွန်တော်မသိပါဘူး၊ကျွန်တော်မသိပါဘူး။မြန်မာ နိုင်ငံရဲ့အခြေအနေပြောင်းအလဲအပေါ်မှာမူတည်ပါလိမ့်မယ်။အခုလောလောဆယ်မှာ တော့ကျွန်တော်တို့အတွက်လုံခြုံမှုမရှိပါဘူး၊ဒါကြောင့်ကျွန်တော်တို့ပြန်လို့မရနိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်ဖြစ်နိုင်ရင်တစ်အုပ်စုလုံးကျွန်တော်တို့အားလုံးအတူတကွပြန်တဲ့အခါလုံခြုံမှု ရှိပါလိမ့်မယ်။ဒါဟာအနာဂတ်အတွက်မျှော်လင့်ချက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ဒါဟာတစုတစည်း နဲ့အတူတကွကျွန်တော်တို့ပြန်နိုင်ပါမယ်”

ကလေးငယ်စိုးမသည်အလွန်ပင်နာမကျန်းဖြစ်နေသည်။ကလေးမလေးသည်သူမ၏ အသားအရေအဝါရောင်သန်းကာချွေးစေးကပ်ကပ်နှင့်ဖြူဖပ်ဖြူရော်ဖြစ်နေသည်။သူမ နေထိုင်လျက်ရှိသည့်ဆေးခန်းပတ်လည်ကိုသူမ၏မျက်လုံးကြီးဖြင့်လိုက်ကြည့်နေ သော်လည်းသူမသည်ဂျီကျခြင်း၊ငိုခြင်းမရှိပေ၊သူမအမေမီးမယ်လက်ချောင်းကိုသာ ခပ်တင်းတင်းဆုပ်ကိုင်ထားသည်။မီးမယ်သည်စိုးရိမ်ပူပန်မှုများဖြင့်ပင်ပန်းနွမ်းနယ် နေပုံသည်၊သူမပူပန်မှုသည်သူမရင်ဆိုင်နေရသောငှက်ဖျားရောဂါနာကျင်ကိုက်ခဲမှုအ ပေါ်တွင်အခြေခံသည်။မီးမယ်သည်လွန်ခဲ့သောဆယ့်တစ်နှစ်ကမြန်မာနိုင်ငံမှထွက် ပြေးလာစဉ်လတ်တလောအခက်အခဲများကိုစိုးရိမ်ပူပန်ခဲ့သည်။သူမခင်ပွန်းသည်နှင့် အတူခြင်ပေါသောတောထဲတွင်ညအမှောင်ကိုဖြတ်လျှက်လမ်းလျှောက်လာခဲ့ကာထိုင်း နိုင်ငံထဲသို့ဘေးကင်းစွာရောက်ရန်တခုတည်းကိုသာကြိုးစားအာရုံစိုက်ခဲ့ကြသည်။ “ကျွန်မငှက်ဖျားပိုးကူးစက်ခံရပြီးအဲ့ဒီ့ပိုးဟာတကယ်ကိုပဲဆိုးဝါးပါတယ်”ဟုမီးမယ်မှ ပြောသည်။“ကျွန်မတို့ငှက်ဖျားရောဂါအကြောင်းကိုသိခဲ့ပါတယ်၊ပြီးတော့အိမ်မှာလဲဂ ရုစိုက်နေထိုင်ပါတယ်၊အပြင်မှာခြင်တွေပိုမိုထွက်လာပေမယ့်ညအမှောင်ထဲမှာလမ်း လျှောက်ရတာကတော့ကျွန်မတို့မှာရွေးချယ်စရာမရှိလို့ပါ။ဒါဟာဆိုးဝါးပါတယ်။ကျွန် မနေထိုင်မကောင်းဖြစ်တယ်။ကျွန်မအစာလဲမစားနိုင်ဘူးပြီးတော့လမ်းလျှောက်ဖို့ တောင်ခက်ခဲခဲ့ပါတယ်။ကောင်းလာဖို့အချိန်အတော်ကြာယူခဲ့ရပါတယ်၊ပြီးတော့ဒီနေ့ ထိဒီငှက်ဖျားပိုးဟာကျွန်မကိုနေထိုင်မကောင်းဖြစ်စေတုန်းပါပဲ။ဒါကြောင့်ကျွန်မသမီး လေးစိုးမအတွက်စိုးရိမ်နေတာပါ။”“ဘာဟာကလွဲသွားလဲတော့ကျွန်မသေချာမသိပါ ဘူး”ဟုမီးမဲကပြောသည်။“ကလေးကချောင်းဆိုးလာတယ်၊မသွားနိုင်တော့ဘူး၊နောက် နှစ်ရက်လဲရောက်တော့ဖျားရော။ကျွန်မဘာလုပ်ရမှန်းမသိလို့ကလေးကိုဒီကိုခေါ်လာ တာပါ၊ပြီးတော့ခုကလေးဖြစ်တာကလဲငှက်ဖျားလိုအန္တရယ်ရှိတဲ့တစ်ခုခုဖြစ်မှာကိုကျွန် မအရမ်းစိုးရိမ်ပါတယ်။ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း၊ဘန့်မဲ့နွိုင်စွိုင်ဒုက္ခသည်စခန်းတွင်ရှိသော ကျန်းမာရေးဆေးခန်းသည်သေးငယ်သော်လည်းကောင်းစွာလည်ပတ်ကာဆေးခန်းတွင် ရှိသောသူနာပြုများသည်မီးမယ်အားကလေးတွင်ငှက်ဖျားပိုးရှိသည်ဟုသူတို့သံသယမ ရှိကြောင်းသေချာပြောပြသည်။ထိုငှက်ဖျားပိုးအစားစိုးမတွင်အလွန်အမင်းသွေးအားနည်း နေသည်ဟုဆရာဝန်မှယူဆပြီးထိုသွေးအားနည်းခြင်းသည်ကလေး၏သေးငယ်သောခန္ဓာ ကိုယ်ကိုလျော့ကျစေကာအအေးမိခြင်းကဲ့သို့တခြားဖျားနာမှုများအလွယ်တကူဝင်လာနိုင် သည်။ဆေးခန်းတွင်တစ်ညတာအိပ်စက်ပြီးအခြေခံဆေးဝါးကုသမှုများခံယူပြီးနောက်က လေးအဖျားပျောက်သွားကာချောင်းဆိုးပါလျော့လာသည်။ ကြိုတင်ကာကွယ်သည့်အနေဖြင့်စီစစ်ရန်အတွက်သူမ၏သွေးကိုယူကာဓာတ်ခွဲခန်းသို့ ပို့ခဲ့ပြီးစိုးမသည်နောက်ထပ်တစ်ညနေရမည်ဖြစ်ကာသူမသွေးအားတက်လာရန်အတွက် အရေးပေါ်ဆေးဝါးကုသမှုကိုဆေးပတ်လည်အောင်ကုသမှုခံယူရမည်ဖြစ်သည်။“ထိုင်း နိုင်ငံထဲမှာအကောင်းဆုံးအရာတွေထဲကတစ်ခုကတော့ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုနဲ့ ဆေးတွေပါပဲ။ဒီလိုမျိုးသာကုသရမယ်ဆိုရင်မြန်မာနိုင်ငံမှာဆိုကျွန်မတို့ဘာမှမပေးနိုင် ပါဘူး။ဒါအပြင်ကျွန်မအတွက်ဆေးကုသဖို့ဆေးခန်းမရှိပါဘူး။ကျွန်မကလေးစိုးမကိုဒီ ကိုစစ်ဆေးဖို့ကျွန်မခေါ်လာနိုင်တဲ့အတွက်ကျွန်မကျေနပ်အားရပါတယ်။ဒီဆေးခန်း ဟာအလွန်ကိုကောင်းပါတယ်။ကျွန်မစိုးရိမ်နေတုန်းပါပဲဒါပေမယ့်လည်းအနည်းဆုံး တော့သူတို့ကျွန်မကလေးကိုပိုကောင်းလာအောင်လုပ်နေကြတယ်ဆိုတာကျွန်မတွေ့နိုင် ပါတယ်”ဟုမီးမယ်မှပြောသည်။“ဒါဟာကျွန်မတို့အမိမြေမဟုတ်ပါဘူး။စခန်းဟာအမြဲ တမ်းကိုယ့်ရပ်ကိုယ့်မြေတစ်ခုမဟုတ်ပါဘူး။တကယ်လို့ကျွန်မတို့ဇာတိနေရပ်ဟာလုံခြုံ မှုရှိပြီဆိုရင်ကျွန်မတို့ပြန်နိုင်ရင်ပြန်မှာပါ၊ပြီးတော့တနေ့မှာကျွန်မတို့ပြန်မှာပါ။ဒါပေ မယ့်အနည်းဆုံးတော့ဒီမှာကျွန်မကလေးတွေပညာသင်ကြားနိုင်ပြီးကျွန်မတို့ဘာသာစ ကားကိုသင်ယူနိုင်ပါတယ်။သူတို့လည်းပဲကျန်းမာသန်စွမ်းနိုင်ပြီးကျွန်မတို့အနာဂတ်အ တွက်ရုန်းကန်နေရရင်တောင်သူတို့ဟာအရာရာတိုင်းမှာကျန်းမာသန်စွမ်းနေပါမယ်။” ငှက်ဖျားရောဂါကြောင့်နှစ်စဉ်စုစုပေါင်းတစ်သန်းသေဆုံးမှုရှိသည်ပြီးထိုအထဲမှသုံး ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းသည်အာဖရိကတွင်ရှိသောပဋိပက္ခသက်ရောက်ဖြစ်ပွားနေသည့်နေရာ များမှဖြစ်သည်ဟုခန်းမှန်းခဲ့သည်။

ပုံမှန်လာရောက်ဝယ်ယူသူများဖြင့်ကုန်စုံဆိုင်လေးသည်အလုပ်များနေသည်။တောက်ပ သောအရောင်မျိုးစုံသကြားလုံးများ၊အိမ်တံစက်မြိတ်တွင်လတ်ဆတ်ပြီးအိမ်တွင်းလုပ် ခေါက်ဆွဲများချိတ်ဆွဲထားခြင်း၊အချိုရည်ပုလင်းများသေသေသပ်သပ်စီထားခြင်းပြီးအ သင့်ဝယ်ယူနိုင်ရန်အတွက်အသီးအရွက်နှင့်သစ်သီးများကိုအနီးအနားတိုင်တွင်ရက်လုပ် ထားသောခြင်းတောင်းငယ်များထဲတွင်ထည့်ထားသည်။ခေးရယ်နှင့်အိမယ်သည်မြန်မာ နိုင်ငံကရင်နီပြည်နယ်ရှိလယ်သမားမိသားစုမှဆင်းသက်လာသည်။ယခုအခါသူတို့သည် ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းဘန်မဲ့နွိုင်စွိုင်စခန်းတွင်ကုန်စုံဆိုင်အငယ်စားပိုင်ရှင်များဖြစ်နေကြ ပြီဖြစ်သည်။အိမ်နောက်ဖေးတွင်ဝက်များမွေးခြင်းမှရရှိလာသောငွေများကိုစုဆောင်းခြင်း နှင့်UNHCRလုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များထံမှအသေးစားချေးငွေရရှိလာပြီးနောက်ပိုင်းတွင်လွန် ခဲ့သောလေးနှစ်၌၎င်းတို့သည်ဆိုင်ခန်းငယ်ကိုဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ကြပြီး၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်နှင့်၎င်း တို့၏သားသမီးများအတွက်ပိုမိုကောင်းမွန်သောအနာဂတ်ကိုစတင်တည်ဆောက်နေပြီဖြစ် သည်။ ခေးရယ်သည်မြန်မာနိုင်ငံမှထွက်ပြေးလာသောအခါသူသည်ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်သာ ရှိသောကြောင့်သူ့အသက်ဘယ်နှစ်နှစ်ရှိသည်ကိုမသိပေ။မြန်မာစစ်တပ်နှင့်ကရင်နီလွတ် မြောက်ရေးလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များအကြားရက်စက်သောတိုက်ပွဲများသည်၁၉၉၆ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၎င်းတို့အသက်ရှင်နေထိုင်ရန်အတွက်ကြောက်ရွံ့မှုဖြင့်အရေအတွက်အတော်များ များထွက်ပြေးခဲ့ရသည့်နှစ်ဖြစ်သည်။ လေးနှစ်ကြာပြီးနောက်ကရင်နီပြည်နယ်မှဒုက္ခသည်များသည်မြန်မာနိုင်ငံမှထွက်ပြေးခဲ့ကြ သည်။အိမယ်သည်၎င်းတို့ထဲမှတစ်ဦးဖြစ်သည်။၂၀၀၀ခုနှစ်တွင်တခြားလူငယ်လူရွယ်များ နှင့်အတူသူမရွာမှထွက်ပြေးလာသောအခါသူမအသက်၁၇နှစ်သာရှိသေးပြီးထိုင်းနိုင်ငံနယ် စပ်ကိုရောက်ရန်အတွက်တစ်လထက်မနည်းခြေလျှင်လျှောက်ခဲ့ကြသည်။နှစ်များစွာ ကြာပြီးနောက်ယနေ့တွင်အိမယ်နှင့်ခေးရယ်တို့တွင်ကလေးသုံးဦးရှိနေပြီဖြစ်ကာထိုင်းနိုင်ငံ တွင်နေရသည်ပဲဖြစ်စေ၊လုံခြုံမှုရှိသောအခါမြန်မာနိုင်ငံသို့ပြန်ရသည်ပဲဖြစ်စေဘဝသည် မည်သည့်အချိန်တွင်အခြေတကျနှင့်လွတ်လပ်မှုရှိမည်ကို၎င်းတို့မှအနာဂတ်တချိန်ကိုမျှော် ကြည့်နေကြသည်။ “ကျွန်မတို့ကလေးတွေကိုပံ့ပိုးနိုင်ဖို့အလုပ်ပင်ပင်ပန်းပန်းလုပ်ခဲ့ကြတယ်”ဟုအိမယ်မှပြော သည်။“ဒီမှာလည်းပဲကလေးတွေကျောင်းသွားနိုင်တာကိုသိရတဲ့အတွက်ကျွန်မတို့အရမ်း ကိုပျော်ရွှင်ခဲ့ပါတယ်။ကျွန်မအတန်းပညာအခြေခံတော့ရှိပါတယ်။ဒါပေမယ့်ကျွန်မအမျိုး သားကတော့ဘာအတန်းပညာမှမရှိပါဘူး။ကျွန်မတို့ကလေးတွေကိုပညာတတ်တွေဖြစ်စေ ချင်ပါတယ်။ကျွန်မတို့သူတို့အတွက်အရမ်းကိုဂုဏ်ယူပါတယ်”။

အိုင်မီးမယ့်သည်သူမ၏မိဘများကိုတွေ့မြင်ခဲ့လိုက်ရသည်မှာဆယ်စုနှစ်တစ်စုစာကျော်လွန် သွားပြီဖြစ်သည်။သူမအသက်၁၇နှစ်နှစ်တွင်သူမ၏မိဘများမှသူမအားသူတို့၏အမိမြေ ဖြစ်သောမြန်မာနိုင်ငံ၊ကရင်ပြည်နယ်မှထွက်ခွာခိုင်းခဲ့ပြီးပိုမိုလုံခြုံသည့်အနာဂတ်၊ပိုမို ကောင်းမွန်မှုများကိုသူမရှာတွေ့လိမ့်မည်ဟုသူတို့မှသေချာသိသည့်အားလျှော်စွာထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းဒုက္ခသည်စခန်းသို့သူမဦးတည်သွားခဲ့သည်။ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းဘန့်မဲ့နွိုင် စွိုင်ဒုက္ခသည်စခန်းသို့အိုင်မီးမယ့်သည်၂၀၀၃တွင်ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ရောက်ရှိသောအ ခါသူမသည်တခြားသွေးဝေးသောဆွေမျိုးတချို့ကိုတွေ့ခဲ့သော်လည်းအထီးကျန်ပြီးသူမ၏ မိဘများကိုလွမ်းဆွတ်နေခဲ့ကာအိမ်ကိုလွမ်းခဲ့ပြီးသူမအနာဂတ်အတွက်မရေမရာဖြစ်ခဲ့သည်။ “ကျွန်မဒီကိုရောက်တဲ့အခါကျွန်မအထီးကျန်ပြီးမိဘတွေကိုလွမ်းပါတယ်။သူတို့ကိုကျွန်မပူ ပန်ခဲ့ပြီးဒီမှာနေရတာလုံခြုံတယ်လို့ထင်ပါတယ်၊မြန်မာနိုင်ငံမှာကျွန်မတွေ့မြင်ခဲ့ရတာတွေ ကိုကျွန်မအများကြီးစဉ်းစားခဲ့ပါတယ်။အဲ့ဒီ့တုန်းကကျွန်မအသက်၁၇နှစ်နှစ်သာရှိခဲ့ပါ တယ်။ဒီမှာကျောင်းတက်နိုင်တယ်လို့ကျွန်မကြားခဲ့ပြီးကျွန်မပညာသင်ကြားချင်ပါတယ်၊ ကျန်မရဲ့စာသင်နှစ်နောက်ဆုံနှစ်တစ်ချို့ကိုကျွန်မပြီးစီးအောင်ကြိုးစားချင်ပါတယ်။”ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုအတွက်ကလေးတွေကိုပညာရေးထောက်ပံ့ပေးခြင်းသည်အရေးကြီးသည့်အရာ တစ်ခုဖြစ်သည်သာမကကလေးများလုံခြုံမှုရှိဖို့အတွက်လည်းအကောင်းဆုံးနည်းလမ်းများ ထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်။စာသင်ကျောင်းမှအိုင်မီးမယ့်ကိုလမ်းဖွင့်ပေးရန်ကူညီပေးခဲ့သည်။ သူမသည်အတန်းဖော်များနှင့်သူငယ်ချင်းဖွဲ့ခဲ့ပြီးစာကြိုးစားသူတစ်ဦးဖြစ်ခဲ့သည်၊သူမ သည်မြန်မာနိုင်ငံတွင်လွတ်သွားခဲ့သည့်စာများကိုစာသင်နှစ်တွင်လျှင်မြန်စွာစာလိုက်နိုင်ခဲ့ သည်။သူမဘဝတွင်သံယောဇဉ်ကိုလည်းပဲတွေ့ဆုံခဲ့ပြီးထိုသူသည်စခန်းထဲရောက်ရှိပြီးသုံး နှစ်နောက်ပိုင်းတွင်သူမ၏ခင်ပွန်းဖြစ်လာသည်။“ကျွန်မကျောင်းကိုအရမ်းကိုပဲသဘော ကျပါတယ်၊ပြီးတော့ဒါဟာကျွန်မအမျိုးသားနဲ့တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့နေရာလည်းဖြစ်ပါတယ်၊သူလည်း ကျောင်းတက်နေပြီးကျန်မကိုအထက်တန်းပြီးအောင်ကူညီခဲ့ပါတယ်”ဟုအိုင်မီးမယ့်မှပြော သည်။“ဒီမှာသုံးနှစ်ကြာပြီးနောက်ကျွန်မတို့လက်ထပ်ခဲ့ပါတယ်။ကျွန်မတို့မြန်မာနိုင်ငံက မတူညီတဲ့နေရာဒေသတွေကလာတာပါ၊ဒါကြောင့်ကျွန်မဒီလိုမလာရင်သူနဲ့တွေ့ဆုံလိမ့်မှာမ ဟုတ်ပါဘူး”။အကာအကွယ်မခဲ့ရာမှကာကွယ်ပေးသူအဖြစ်နဲ့ယနေ့တွင်သူမသည်အသက် ခြောက်နှစ်အရွယ်နှင့်သုံးနှစ်အရွယ်ယောက်ျားရွယ်​ယော​ကင်္လေးနှစ်ဦး၏မိခင်ဖြစ်လာ သည်။ အိုင်မီးမယ့်သည်စခန်းထဲတွင်ကလေးသူငယ်ကာကွယ်ရေးစောင့်ကြည့်စစ်ဆေးသူတစ်ဦး ဖြစ်ပြီးအန္တရယ်ကြုံတွေ့နေသောတခြားကရင်နီကလေးများကိုကာကွယ်ပေးဖို့ကူညီရန်အ တွက်သူမသင်ကြားခဲ့ရသောပညာများကိုအသုံးချခဲ့သည်။“လွန်ခဲ့သောငါးနှစ်ကတည်းက ကျွန်မဟာကလေးသူငယ်ကာကွယ်ရေးစောင့်ကြည့်စစ်ဆေးသူတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။” ဟုအိုင်မီးမယ်ကပြောသည်။“ဒီကအလုပ်ကိုကျွန်မကြိုက်ပါတယ်၊ကျွန်မထက်တောင်ပျော် ရွှင်မှုနည်းတဲ့ကလေးတွေကိုကူညီရတာကျွန်မနှစ်သက်ပါတယ်။ဒီမှာခက်ခဲတဲ့ဘဝတွေပါ၊ ဒါကြောင့်ဒီမှာအလုပ်လုပ်ရတာဟာအရမ်းကိုကောင်းပြီးအရမ်းကိုပဲအရေးကြီးပါတယ်။” “သက်ကြီးရွယ်အိုအဘိုးအဘွားတွေနဲ့နေရတဲ့ကလေးအမှုတွေကိုမကြာခဏကျွန်မတွေ့ရ ပါတယ်။ပြီးတော့အဘိုးအဘွားတွေကအလုပ်မလုပ်နိုင်တာကြောင့်မို့လို့သူတို့မှာအစားအ စာအလုံအလောက်မရှိပါဘူး၊သူတို့အခြေအနေအဆင်ပြေလားမပြေလားဆိုတာကိုသေချာ အောင်သိဖို့အတွက်ကျွန်မတို့သူတို့အခြေအနေကိုသွားရောက်ကြည့်ရှု့စစ်ဆေးပါတယ်။တ ခါတလေမှာမိဘတွေဟာကလေးကိုကောင်းကောင်းကြည့်ရှုမစောင့်ရှောက်ပါဘူး၊အဲ့ဒီ့အ ခါကျွန်မတို့ကသူတို့နဲ့ဆွေးနွေးပြောပြရပြီးသူတို့နားလည်လာအောင်အကူအညီပေးဖို့အ တွက်သူတို့ကိုပညာပေးရပါတယ်ကလေးတွေကိုပိုမိုကောင်းမွန်အောင်ကြည့်ရှူ့စောင့် ရှောက်ဖို့အတွက်နည်းလမ်းတွေရှာပေးပါတယ်။”

၁၉၈၆အစောပိုင်းတွင်မြန်မာအစိုးရသည်ကယားပြည်နယ်တွင်“ဖြတ်လေးဖြတ်စစ်ဆင်ရေး”ကို စတင်ခဲ့သည်။မြန်မာလှည့်ကင်းများနဲ့စစ်ကြောင်းဟာအဆမတန်ဖျက်စီးခံရတော့မယ့်ကျွန် တော်နေထိုင်တဲ့နယ်မြေအနီးကိုချည်းကပ်လာပါတယ်၊ထိုအချိန်ကရွာမှာကျွန်တော်ဟာ ခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ််ပြီးကျွန်တော့ရွာကလူတွေကိုအန္တရယ်နဲ့ဝေးရာခေါ်သွားဖို့ကျွန်တော်ဆုံး ဖြတ်ချက်ချခဲ့သည်။၁၉၈၆ခုနှစ်၊ဧပြီ​လ(၅)ရက်နေ့တွင်တရွာလုံးမှတောတောင်များကိုဖြတ် သန်းကာထွက်ပြေးခဲ့ကြသည်။နှစ်ရက်လောက်ခြေကျင်လျောက်ပြီးတဲ့အခါမှာတော့ကျွန် တော်တို့ဟာထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်အနီးရှိနိုင်​စွယ်​ကျေးရွာကိုရောက်ရှိလာပါတယ်၊ကျွန်တော် တို့ကိုထိုရွာအနီးအနားမှာအခြေချနေထိုင်ရန်ခွင့်ပြုခဲ့သောဒေသထိုင်းရဲအရာရှိထံသို့ကျွန် တော်တို့ချည်းကပ်ခဲ့ပါတယ်။ထို့နောက်မှာတော့၁၉၉၃ခု​နှစ်​နှင့်၁၉၉၆ခု​နှစ်​၌ရောက်ရှိလာ သောဒုက္ခသည်အသစ်များအား၎င်းတို့ကိုရပ်သစ်ရွာသစ်တွင်ဝင်ဆံ့နိုင်အောင်ကျွန်တော် တို့ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။နောက်ဆုံးတွင်တော့ဘန့်မဲ့နိုင်​စွ​ယ​]ကို၂၀၀၂ခုနှစ်တွင်တည်ထောင် ခဲ့ပြီးဒီမှာပဲကျွန်တော်တို့ယနေ့ထိထက်တိုင်အောင်နေထိုင်လာခဲ့ပါတယ်။ကျွန်တော်အဓိ ကပူပန်မိတာကတော့ကလေးတွေရဲ့ပညာရေးပါပဲ။ကျွန်တော်တို့သူတို့ကိုဘယ်လိုပညာ သင်ပေးရမလဲ။အစဦးတုန်းကကျွန်တော်တို့မှာဘာမှမရှိပါဘူး၊ဦးစွာနေထိုင်စရာအကာ အရံအမိုးအကာများတည်ဆောက်ပြီးနောက်မှာတော့ကျွန်တော်တို့စာသင်ကျောင်းတ ကျောင်းကိုစတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။သို့သော်လည်းကျွန်တော်တို့ဟာအလယ်တန်း ကျောင်ရဲ့အစပိုင်းဖြစ်တဲ့လေးတန်းထက်ကျော်လွန်ပြီးကျွန်တော်တို့မသင်ကြားနိုင်ပါဘူး။ ဒီမှာကျွန်တော်တို့ကိုအကူအညီပေးခဲ့တဲ့လူတွေအားလုံးကိုကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ယနေ့မှာ တော့ကျွန်တော်တို့ကလေးတွေကိုဆယ်တန်းထိရောက်အောင်နည်းလမ်းအားလုံးနဲ့ကျွန် တော်တို့သင်ကြားပေးနိုင်ပါပြီးသူတို့ကိုကောင်းမွန်တဲ့ပညာရေးကိုပေးနိုင်ခဲ့ပါပြီ။ကျွန် တော်တို့ထိုင်းကိုရောက်တဲ့အချိန်အခက်အခဲအကြီးအမားကတော့လူထုအသိုင်းအဝိုင်း ကိုအတူတကွဖြစ်စေရန်၊ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာနဲ့အသက်ရှင်နေထိုင်မှုဘဝကိုထိန်းသိမ်းဖို့အ တွက်တွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ကွဲပြားသောဘာသာရေးယုံကြည်မှုများနဲ့၊ကွဲပြားသောဒေသ ခံစကားပြောလူတွေစသောလူပေါင်းစုံနှင့်ကျွန်တော်တို့ရောနှောနေခဲ့ပါတယ်။ဒါဟာမိ ဘများအတွက်နဲ့ခေါင်းဆောင်များအတွက်လူထုအသိုင်းအဝိုင်းတွင်မူလဓလေ့ထုံးစံ ကိုထိန်းသိမ်းထားရန်အတွက်တကယ့်ကိုအခက်အခဲဖြစ်စေတဲ့အရာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်လဲအသက်ကြီးလာပါပြီ။နောက်မျိုးဆက်သစ်တွေကိုလက်လွှဲပြောင်းပေး ဖို့အချိန်ရောက်ပါပြီ။ကျွန်တော်တို့မှာစွမ်းအင်အမြောက်အများနဲ့လတ်ဆတ်တဲ့စိတ် ကူးတွေရှိတဲ့လူငယ်လူရွယ်တွေအမြောက်အများရှိနေပါပြီ။သူတို့အတွက်လုပ်ဆောင် စရာအများအပြားချန်ထားရစ်ခဲ့ပါတယ်။ကျွန်တော့်မျိုးဆက်သစ်တွေဟာကျွန်တော် တို့လူတွေရဲ့အောက်မေ့ဖွယ်ရာအမှတ်တရတွေကိုမူလအခြေအနေအတိုင်းထိန်းသိမ်း ထားပါတယ်။ကျွန်တော်တို့ဟာရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်းများကိုလည်းလွှဲပေးနိုင်ခဲ့ပါပြီ။ ယခုအခါမှာသူတို့ဟာလုပ်ဆောင်ရတော့မှာဖြစ်ပြီးသူတို့ကိုယ်တိုင်နဲ့လူထုအတွက် စစ်မှန်တဲ့အနာဂတ်ကိုတည်ဆောက်ရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။တကယ်လို့သူတို့ကျွန်တော့ ကိုလိုအပ်တယ်ဆိုရင်ကျွန်တော်ဟာသူတို့ကိုကူညီဖို့အတွက်အမြဲတမ်းရှိနေမှာပါ။ ဒါပေမယ့်ကျွန်တော်ဟာ၁၉၉၁ခုနစ်ကတည်းကတာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ကျွန်တော်အနည်းငယ်အနားယူချင်ပါတယ်။ကျွန်တော်​ဘာကိုဆန္ဒရှိသလဲဆိုတော့ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်ခေါင်းဆောင်တွေကပြည်သူလူထုစည်းလုံညီညွတ်မှုထိန်း သိမ်းရန်အတွက်စီမံခန့်ခွဲဖို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။သူတို့ဟာကျွန်တော်တို့မြန်မာနိုင်ငံဆီသို့ အိမ်ကိုပြန်လည်ပြန်ဖို့အတွက်ဆောင်ရွက်​ပေးနိုင်ပြီးကျွန်တော်တို့သူတို့ဆီလွှဲ ပြောင်းပေးထားတဲ့တူညီတဲ့စိတ်ဓာတ်နဲ့တူညီတဲ့တန်ဖိုးရှိမယ်လို့ကျွန်တော်မျှော်လင့် ပါတယ်။ပညာရေးဟာသော့ချက်တခုပါပဲ။သူတို့အနေနဲ့ဆက်လက်သင်ယူနေဖို့၊ ဆက်လက်ကြိုးစားလုပ်ဆောင်နေဖို့နဲ့လူတိုင်းရဲ့အကူအညီများနဲ့အတူနောက်ဆုံးမှာ ကျွန်တော်တို့ဟာတောက်ပတဲ့အနာဂတ်ကိုရလာမယ်လို့ကျွန်တော်မျှောင်လင့်ချက် ထားပါတယ်။

"ကျွန်ုပ်စခန်းလုံခြုံရေးများဖြစ်ခဲ့ရရင်၊စခန်းကော်မတီများနှင့်လူထုအသိုင်းအဝိုင်းပါအတူ တကွလက်တွဲပြီးကျားမအခြေခံလိင်ပိုင်ဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုများဖေါ်တုတ်မည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းကိစ္စ​သည်လူတစ်ဦးတစ်ယောက်၏ပြဿနာမဟုတ်ပါ သို့သော်အားလုံးကတာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။"

”ကျွန်ပ်အတွက်ကောင်းသောအနာဂတ်ဖြစ်သည်ဟုထင်ပါသည်။ အနာဂတ်တွင်ပညာ သင်ယူခွင့်ပိုမိုရရှိပါကပြန်လည်ရင်ကြားစေ့ရေးအတွက်အလုပ်လုပ်ချင်ပါသည်။ ”

အနာဂတ်သည် ”ပျော်ရွှင်ခြင်း၊ငြိမ်းချမ်းသာယာလှပ သောဘဝရှိခြင်းနှင့်အခက်အခဲမရှိခြင်းပင်ဖြစ်သည်။”

ကျွန်တော်ငြိမ်းချမ်ရေးကိုလိုချင်သည်စစ်မဟုတ်ပါအားလုံးငြိမ်းချမ်ရေးအတွက် လက်တွဲဆောင်ရွက်ကြပါ။ ကျွန်ုပ်တို့၏မျက်လုံးများဆိုးရွား​နေ​သောအရာများထက် ကောင်းသောအရာများကြည့်သင့်ပါသည်။ စစ်ကြောင့်မျက်ရည်များဖြစ်ပေါ်လာ သောကြောင့်စစ်ဖြစ်ခြင်းကိုရပ်တန့်ရမည်ဖြစ်သည်။ စောအယ်ဟာသာ့ ၂၀ နှစ်

“အနာဂတ်ဘဝအတွက်သာယာလှပသောအိမ်ကိုတည်ဆောက်နိုင်ရန်အတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးကိုကျမလိုချင်ပါသည်။” နော်စေးလွဲ ၁၅နှစ်

ကျမတို့ရွာအနီးတိုက်ပွဲပြင်းပြင်း​ထန်ထန်ဖြစ်ပွါးခဲ့သောတနေ့၌​အလွန်ကြောက်စရာ ကောင်းပြီး​နှစ်ဖက်စစ်သား​များ၏အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုကြောင့်ကျမယောင်္ကျားက ပြေးတော့ဟုပြောပါသည်။ အိမ်ကိုမပစ်ထားခင်ကျမကလေးအဝတ်အစားနှင့်ဆု တောင်းရန်အတွက်ကြေးစည်ကိုယူခဲ့ပါသည်။ ဤကြေးစည်သည်ကျမသ္မီးဦးမွှေးဖွား တုံးကအမေပေးထား​ခဲ့​သော​လက်ဆောင်တခုဖြစ်​သည်။​ မကောင်း​ဆိုးဝါးမှကာကွယ်ပြီး ကုသိုလ်ကောင်းများ​ပေးလိမ့်မည်ဟုအမေပြောခဲ့ပါသည်။ကြေးစည်ကိုကျမအိပ်ရာ အနီးရှိဘုရားစ​င်ပေါ်တွင်တင်ထားပြီးတနေ့နှစ်ကြိမ်ဘုရားရှိခိုးပြီးတိုင်းတီးပါသည်။

တနေ့တွင်မြန်မာစစ်သားများရွာထဲတွင်ဝင်လာပြီးရွာကိုမီးရှို့လိုက်သည်။ မြန်မာစစ်သားများရောက်လာခါနီးသတင်းရသောအခါကျမအလွန်ကြောက် ပြီးကလေးများကိုခေါ်ပြီးထွ​က်ပြေးမ​ည်ဟုဆုံးဖြတ် ချက်ချပြီးအိမ်၌မထွက်ခင် ကျမအစ်ကိုအိမ်ထောင်မပြုခင်ကပေးခဲ့သောကွမ်းညှပ်ကိုယူပြီးထွက်ပြေးခဲ့သည်။ ရွာကိုထွက်ပြီးကတည်းကအစ်ကို၏​သတင်း(သေသလားရှင်သလား)ကိုမကြား မ​သိရတော့ပါ။ သို့သော်ကျမတခုဝမ်းသာတာကကျမဤကွမ်းညှပ်ကိုယူလာမိသော ကြောင့်တချိန်တုန်းကအစ်ကိုနှင့်အတူတူနေခဲ့ဘူး​သည်​ကိုပြန်သတိရမိသည်။