Je leven heropbouwen houdt meer in dan een dak boven je hoofd en een veilige plaats om te slapen. Het gaat erom dat je je toekomst weer in eigen handen kunt nemen.
Een effectieve manier om dat te doen is door te werken en geld te verdienen. Dankzij toegang tot waardig werk kunnen vluchtelingen en ontheemden in het levensonderhoud van hun gezin voorzien, hun waardigheid behouden, veerkrachtiger worden en hun toekomst zelf vormgeven. Door te kunnen werken en gebruik te maken van hun vaardigheden en talenten kunnen vluchtelingen ook een bijdrage leveren aan hun gastgemeenschappen.
Hoe helpt UNHCR?
Wij helpen mensen die gedwongen werden te vluchten en nu in een nieuwe gemeenschap leven, door hun economische integratie te bevorderen en te pleiten voor hun recht op arbeid. We helpen vluchtelingen om toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt in hun gastgemeenschappen, waardoor zij op hun beurt economische kansen kunnen grijpen.
In het kader van onze activiteiten werken we samen met verschillende partners, waaronder staten, ontwikkelings- en humanitaire organisaties, de particuliere sector en het maatschappelijk middenveld, om de economische situatie voor zowel vluchtelingen als gastgemeenschappen te verbeteren:
- Inclusieve marktsystemen – Bij het ontwerpen van doeltreffende maatregelen om vluchtelingen te helpen op de lokale arbeidsmarkten werk te vinden, is een goed begrip van het marktsysteem en de belemmeringen voor de integratie van vluchtelingen van essentieel belang. Wij werken samen met de Internationale Arbeidsorganisatie en andere partners om een kader voor inclusieve marktsystemen te bevorderen.
- Financiële inclusie – De meeste vluchtelingen hebben geen toegang tot financiële diensten, wat hun mogelijkheden beperkt om duurzaam in hun levensonderhoud te voorzien. Wij werken samen met financiële dienstverleners en relevante partners om deze belemmeringen weg te nemen.
- Poverty Alleviation Coalition – Veel vluchtelingen leven in extreme armoede en in kwetsbare omstandigheden. De Poverty Alleviation Coalition is een wereldwijde coalitie van niet-gouvernementele organisaties, geleid door UNHCR samen met het Partnership for Economic Inclusion van de Wereldbank. De coalitie wil de armste vluchtelingen en hun gastgemeenschappen in staat stellen uit armoede te geraken door middel van de Graduation Approach.
- Landbouw en voedselzekerheid – Vluchtelingen in plattelandsgebieden rekenen op de landbouw om in hun voedsel en levensonderhoud te kunnen voorzien. Wij werken samen met de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN en andere partners om vluchtelingen te helpen deel uit te maken van de agrarische waardeketens en hun inkomen te verbeteren, en tegelijkertijd gezond en voedzaam voedsel voor iedereen te garanderen.
- MADE51 – In het kader van een innovatief, marktgericht model voor de economische integratie van vluchtelingen hebben we Made51 ontwikkeld – een wereldwijd merk van ambachtelijke, door vluchtelingen vervaardigde woondecoratie en accessoires.
- Gegevens en analyse – Gegevens zijn van cruciaal belang voor beleidsvorming en programmering. Wij werken samen met partners om de verzameling en analyse van sociaaleconomische gegevens te verbeteren en een nuttige databank op te bouwen.
Economische integratie: hoe kan die bereikt worden?
Om vluchtelingen in staat te stellen een menswaardig bestaan op te bouwen en deel te nemen aan de lokale economie is de inzet van een breed scala aan belanghebbenden nodig. De rol van UNHCR bestaat erin te pleiten voor de verschillende belanghebbenden, hen samen te brengen en de samenwerking tussen hen te bevorderen. Daartoe bouwen wij partnerschappen op met financiële dienstverleners, ontwikkelingsorganisaties en bedrijven uit de particuliere sector. In een context waar reeds wordt gewerkt aan de verbetering van de bestaansmiddelen van vluchtelingen, coördineren wij met regeringen, humanitaire en ontwikkelingsactoren, de particuliere sector en andere partners om de integratie en de toegang van vluchtelingen tot werkgelegenheid en ondernemerschapskansen en aanverwante diensten en programma’s te verbeteren.
Het wereldwijd Vluchtelingenpact (Global Compact on Refugees): een stappenplan om vluchtelingen in staat te stellen een productief leven te leiden
In December 2018 bekrachtigde de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties het wereldwijd Vluchtelingenpact – een blauwdruk voor regeringen, internationale organisaties en andere belanghebbenden om ervoor te zorgen dat gastgemeenschappen de steun krijgen die ze nodig hebben en dat vluchtelingen een productief leven kunnen leiden.
Het Compact wijst op de groeiende erkenning van de ontwikkelingsuitdagingen die grootschalige vluchtelingensituaties met zich meebrengen en van de behoefte aan inclusieve ontwikkeling in gebieden die vluchtelingen opvangen, om de veerkracht van lokale en vluchtelingengemeenschappen op te bouwen. Het roept alle sectoren van de samenleving op om de zelfredzaamheid van vluchtelingen te helpen vergroten.
Het Compact is bedoeld om steun te mobiliseren zodat vluchtelingen en hun gastgemeenschappen samen kunnen bijdragen aan de vooruitgang van een land, met het oog op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen.
Bekijk hier alle cijfers over vluchtelingen
Beschikken vluchtelingen over het recht op arbeid?
Het recht op arbeid omvat de mogelijkheid voor mensen om in hun levensonderhoud te voorzien door middel van werk dat ze op vrije wijze hebben gekozen of aanvaard. Het betreft alle vormen van arbeid, van zelfstandig tot loontrekkend werk. Samenhangend met het recht op arbeid is het recht op rechtvaardige en gunstige arbeidsvoorwaarden. Met andere woorden, deze twee rechten bieden iedereen, ook vluchtelingen, gelijke toegang tot fatsoenlijke arbeidskansen, zonder discriminatie en ongeacht de wettelijke status en documenten.
Het internationaal recht legt het recht op waardig werk voor iedereen vast door middel van artikel 23 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, dat bindende kracht krijgt door de artikelen 6 en 7 van het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten. Bovendien heeft het Internationaal Arbeidsbureau (IAB) internationale arbeidsnormen ontwikkeld die voor alle werknemers gelden, ook voor vluchtelingen.
De artikelen 17, 18 en 19 van het Vluchtelingenverdrag van 1951 erkennen uitdrukkelijk het recht van vluchtelingen op toegang tot de arbeidsmarkt, en schrijven een behandeling van vluchtelingen voor dat verband houdt met hun juridische binding met het gastland. Daarbij legt artikel 24 het recht van vluchtelingen vast om in aanmerking te komen voor de arbeidswetgeving en de sociale zekerheid.
Om toegang tot waardig werk te faciliteren, moeten de staten doelbewuste, concrete en gerichte maatregelen nemen om de economische groei en ontwikkeling te stimuleren, de levensstandaard te verhogen en zowel werkloosheid als onvolledige werkgelegenheid te bestrijden. De staten moeten ook streven naar volledige en productieve werkgelegenheid en tegelijkertijd de fundamentele politieke en economische vrijheden waarborgen en de informele economie bestrijden.
Ontwikkelingslanden die over beperkte middelen beschikken, mogen vluchtelingen indien nodig op geleidelijke wijze toegang tot werkgelegenheid verschaffen. Deze staten moeten echter wel stappen ondernemen om toegang tot waardig werk voor iedereen, dus ook voor vluchtelingen, te waarborgen, bijvoorbeeld door internationale hulp en samenwerking aan te vragen.
Om toegang te krijgen tot waardig werk moeten vluchtelingen onder meer hun recht op vrij verkeer kunnen uitoefenen, over de mogelijkheid beschikken vakbonden en andere arbeidsverenigingen op te richten en zich erbij aan te sluiten, hun eerdere kwalificaties erkend te zien en toegang te krijgen tot beroeps- en andere opleidingsmogelijkheden. Vluchtelingen moeten ook kunnen bijdragen aan de sociale zekerheid, gebruik kunnen maken van socialezekerheidsuitkeringen, en toegang hebben tot effectieve rechtsmiddelen ter handhaving van hun recht op toegang tot waardig werk.
