Καθώς ο εκτοπισμός τους παρατείνεται και οι χώρες υποδοχής έχουν να αντιμετωπίσουν πολλαπλές κρίσεις, οι Σύροι πρόσφυγες σε όλη την περιοχή μαστίζονται όλο και περισσότερο από τη φτώχεια.
Η Khadra, πρόσφυγας από τη Συρία, μαζί με τον ανιψιό της στον άτυπο καταυλισμό με σκηνές όπου ζει μαζί με την οικογένειά της στον Βόρειο Λίβανο. © UNHCR/Joelle Abou Chabke
«Όταν εγκατέλειψα το σπίτι μου στη Homs της Συρίας, πριν από 12 χρόνια, δεν πίστευα ποτέ ότι θα έφτανα σε αυτή την κατάσταση», λέει η 50χρονη Khadra, μια Σύρια πρόσφυγας, χήρα με πέντε γιους, η οποία αναγκάζεται να ψάχνει ανάμεσα σε σωρούς σκουπιδιών για να βρει ρύζι και πληγούρι για να ταΐσει την οικογένειά της.
Όταν βρίσκει λίγο, το αφήνει κάτω από τον ήλιο για μέρες, περιμένοντας να στεγνώσει και να φύγουν τυχόν ζωύφια. Στη συνέχεια, το πλένει και το μαγειρεύει για την οικογένειά της. Δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να αγοράσει λάδι ή βούτυρο. Αντ’ αυτών, χρησιμοποιεί το λευκό λίπος που πετάει ο κοντινός χασάπης.
«Ξέρω ότι το λευκό λίπος δεν είναι καλό για την υγεία μας, αλλά δεν μπορώ να ταΐζω τα παιδιά μου μόνο βραστό ρύζι και πληγούρι. Είναι άντρες και αγόρια που μεγαλώνουν και χρειάζονται δύναμη για να μπορέσουν να συνεχίσουν να εργάζονται», εξηγεί η Khadra.
Όταν έχει κάποια χρήματα, αγοράζει επίσης μπαγιάτικο ψωμί και ρίχνει λίγες σταγόνες νερού από πάνω για να το κάνει πιο μαλακό.
Η Khadra ζει στον Βόρειο Λίβανο, σε έναν άτυπο προσφυγικό καταυλισμό, όπου μοιράζεται μια μόλις σκηνή μαζί με τα πέντε της παιδιά, τη νύφη της και τα τρία εγγόνια της.
Τώρα χρωστάει ενοίκιο τριών μηνών για τη σκηνή, το οποίο δεν ξέρει πώς θα αποπληρώσει, και ζει με τον συνεχή φόβο της έξωσης.
Η Khadra μοιράζεται μια μερίδα φαγητού με τη νύφη της και τον ανιψιό της μέσα σε μια σκηνή που στεγάζει εκείνη και τα άλλα εννέα μέλη της οικογένειάς της. ©UNHCR/Joelle Abou Chabke
Κάθε χρόνο, η ζωή γίνεται όλο και πιο δύσκολη για την Khadra και την οικογένειά της στον Λίβανο, που παραμένει η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων ανά κάτοικο παγκοσμίως ενώ αντιμετωπίζει τώρα τη χειρότερη οικονομική κρίση στη σύγχρονη ιστορία του. Οι τιμές των βασικών αγαθών έχουν εκτοξευθεί στα ύψη και το νόμισμα έχει χάσει πάνω από το 95% της αξίας του, με αποτέλεσμα οι ευάλωτες οικογένειες να μην μπορούν να αγοράσουν ούτε τα πιο απλά υλικά, όπως ρύζι ή πατάτες. Το 90% των οικογενειών των προσφύγων στον Λίβανο χρειάζονται τώρα ανθρωπιστική βοήθεια για να επιβιώσουν.
«Τα τελευταία δύο χρόνια ήταν τα χειρότερα», λέει η Khadra.
Όπως και άλλοι ευάλωτοι πρόσφυγες στον Λίβανο, λαμβάνει οικονομική βοήθεια από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Όμως η αύξηση των τιμών σημαίνει ότι όλο το βοήθημα πηγαίνει στην αγορά αερίου για μαγείρεμα και η Khadra πρέπει να βρει άλλους τρόπους να εξασφαλίσει όλα τα υπόλοιπα που χρειάζεται η οικογένειά της, όπως τρόφιμα, ενοίκιο και φάρμακα.
Η Khadra καθαρίζει φακές έξω από τη σκηνή της. © UNHCR/Joelle Abou Chabke
Με την πάροδο των ετών, η Khadra αναγκάστηκε να πάρει πολλές δύσκολες αποφάσεις. Η πιο δύσκολη ήταν να στείλει τον γιο της Adnan να πουλάει χαρτομάντιλα στους δρόμους και να μαζεύει παλιοσίδερα τα οποία μεταπωλεί για ελάχιστα χρήματα. Ο Adnan έφτασε στον Λίβανο όταν ήταν μόλις τριών ετών και δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να πάει σχολείο. Τώρα είναι 15 ετών και έχει ελάχιστες προοπτικές στη ζωή του.
«Ο γιος μου ξυπνάει κάθε μέρα στις 6 το πρωί για να πουλήσει χαρτομάντιλα στην εθνική οδό και δεν επιστρέφει ποτέ πριν από τις 10 ή 11 το βράδυ. Σε μια καλή μέρα μπορεί να βγάλει περίπου 200.000 λιβανέζικες λίρες (περίπου 2 δολάρια), ενώ άλλες μέρες δεν πουλάει τίποτα», λέει η Khadra.
Η υποστήριξη και η συμπόνια που έχει βρει η Khadra και η οικογένειά της από τους ντόπιους Λιβανέζους προσφέρουν λίγη ανακούφιση στον καθημερινό τους αγώνα. Μερικές φορές τους βοηθούν με τρόφιμα και ρούχα, παρά τις δικές τους δυσκολίες. Ο μισός πληθυσμός του Λιβάνου ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και βλέπουν και αυτοί την πρόσβασή τους σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες να περιορίζεται μέρα με τη μέρα.
Περίπου 6,8 εκατομμύρια Σύροι εξακολουθούν να ζουν ως πρόσφυγες παγκοσμίως, εκ των οποίων 5,5 εκατομμύρια φιλοξενούνται σε χώρες που γειτονεύουν με τη Συρία.
Στην Ιορδανία, 660.000 καταγεγραμμένοι Σύροι πρόσφυγες αναγκασμένοι σε εκτοπισμό. Περίπου 135.000 από αυτούς έχουν βρει καταφύγιο σε προσφυγικούς καταυλισμούς όπως το Za’atari και το Azraq, ενώ οι υπόλοιποι ζουν σε κοινότητες υποδοχής. Εκείνοι που στην αρχή μπορούσαν να βασιστούν στις αποταμιεύσεις ή στην υποστήριξη που λάμβαναν από οικογένειες στις κοινότητες υποδοχής, χρειάζονται τώρα όλο και περισσότερη βοήθεια για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Περίπου τέσσερις στους πέντε Σύρους πρόσφυγες στην Ιορδανία ζουν κάτω από το εθνικό όριο της φτώχειας που είναι περίπου 3 δολάρια την ημέρα.
Το Ιράκ είναι μια ακόμα σημαντική χώρα υποδοχής Σύρων, με περίπου 260.000 πρόσφυγες. Ανάμεσά τους, το 86 τοις εκατό ζουν σε καταυλισμούς και παραμένουν σε επισιτιστική ανασφάλεια ή κινδυνεύουν από αυτήν. Στην Αίγυπτο, η Ύπατη Αρμοστεία έχει καταγράψει περισσότερους από 145.000 Σύρους πρόσφυγες. Τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας δείχνουν ότι περίπου το 66 τοις εκατό των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο στην Αίγυπτο ζούσαν το 2022 κάτω από το εθνικό όριο της φτώχειας.
Παρά τη γενναιόδωρη στήριξη των δωρητών, οι ανάγκες στις χώρες που φιλοξενούν Σύρους πρόσφυγες συνεχίζουν να αυξάνονται, αναγκάζοντας την Ύπατη Αρμοστεία και άλλους ανθρωπιστικούς οργανισμούς να λάβουν τις δικές τους δύσκολες αποφάσεις. Το περσινό Περιφερειακό Σχέδιο για τους Πρόσφυγες και την Ανθεκτικότητα (3RP), το οποίο συντονίζεται από κοινού από την Ύπατη Αρμοστεία και το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP), χρηματοδοτήθηκε μόνο κατά 39 τοις εκατό. Χωρίς σταθερή και αξιόπιστη χρηματοδότηση, περισσότεροι Σύροι πρόσφυγες θα βυθιστούν βαθύτερα στην απελπισία το 2023.
Για την Khadra, όπως και για πολλούς Σύρους πρόσφυγες, οι ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον εξανεμίζονται όσο περισσότερο παραμένει εκτοπισμένη.
«Για μένα, δεν είναι πια θέμα αξιοπρέπειας, είναι θέμα επιβίωσης», λέει η Khadra αναστενάζοντας.
Βασικά στοιχεία για τους Σύρους πρόσφυγες:
– Από την έναρξη της συριακής κρίσης πριν από 12 χρόνια, περισσότεροι από 14 εκατομμύρια Σύροι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους σε αναζήτηση ασφάλειας.
– Το 2023, το 3RP επιδιώκει να συγκεντρώσει 5,7 δισεκατομμύρια δολάρια για την παροχή βοήθειας στους Σύρους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής τους.
– Στον Λίβανο: Το 58 τοις εκατό των οικογενειών των Σύρων προσφύγων ζουν σε ανεπαρκή και μη ασφαλή καταλύματα και το 67 τοις εκατό αντιμετωπίζουν μέτρια ή σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια.
– Στην Ιορδανία: το 77 τοις εκατό των προσφύγων που ζουν στις κοινότητες υποδοχής (πρόσφυγες εκτός καταυλισμών) είναι επισιτιστικά ανασφαλείς ή ευάλωτοι σε επισιτιστική ανασφάλεια- το 49 τοις εκατό των νοικοκυριών ζει κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας.
– Στην Τουρκία: Το 90 τοις εκατό των προσφύγων δεν μπορούν να καλύψουν πλήρως τα μηνιαία τους έξοδα ή τις βασικές τους ανάγκες, ενώ το 94 τοις εκατό έχει υιοθετήσει στρατηγικές επιβίωσης, όπως η μείωση της κατανάλωσης τροφίμων ή ο δανεισμός χρημάτων.
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
