Wat is staatloosheid?
Als je staatloos bent, heb je geen officiële nationaliteit en geen paspoort. Je kunt niet vrij reizen. Staatloosheid heeft vele oorzaken. Van het uiteenvallen van een land in meerdere kleine staten, tot discriminatie of gebrekkige wetgeving.
Wie is staatloos in Nederland?
Er zijn in Nederland vele duizenden mensen zonder nationaliteit, waaronder mensen die zelfs in Nederland zijn geboren. Zij zijn staatloos. Als je staatloos bent, heb je geen nationaliteit en geen paspoort. Je kunt niet vrij reizen. Staatlozen voelen zich kwetsbaar in Nederland en hebben het gevoel er niet echt bij te horen.
Niemand weet hoeveel staatlozen er precies in Nederland zijn. Wat we wel weten is dat er 13.000 mensen als staatloos zijn erkend en geregistreerd; zij hebben een verblijfsvergunning.
Daarnaast zijn er nog zo’n 43.000 mensen die als ‘nationaliteit onbekend’ zijn geregistreerd. Zij hebben wel een verblijfsvergunning, maar zijn niet als staatloos erkend. Zij staan bij de gemeente geregistreerd als ‘nationaliteit onbekend’, omdat het voor hen moeilijk is om te bewijzen dat ze staatloos zijn. Want hoe bewijs je dat je geen nationaliteit hebt?
Daarbovenop leeft er nog een onbekend aantal staatlozen zonder verblijfsvergunning in Nederland. Zijn staan op alle fronten buitenspel: zo mogen niet werken, geen opleiding volgen en geen zorgverzekering afsluiten. Ze leven zonder een huis te kunnen huren of vrij te kunnen reizen.
Hoeveel staatlozen zijn er wereldwijd?
Wereldwijd zijn er naar schatting zo’n tien miljoen mensen staatloos. Ze hebben geen paspoort en worden niet als staatsburger van een land erkend. Daardoor kunnen ze geen aanspraak maken op fundamentele mensenrechten. Ze kunnen hierdoor vaak geen onderwijs volgen, niet werken, reizen, trouwen, een bankrekening openen, een huis kopen en hebben geen toegang tot medische zorg.
Wij zijn als UNHCR vastbesloten om staatloosheid voor 2024 te beëindigen. Lees meer op unhcr.org/ibelong.