Gezinshereniging: hoe werkt het en waarom doet het ertoe?

Wat is gezinshereniging?

Mensen die vluchten voor oorlog of geweld moeten vaak alles achterlaten: soms zelfs hun gezin. Bijvoorbeeld omdat de reis te gevaarlijk is of omdat het niet haalbaar is voor het hele gezin om samen te vluchten. Mensen die in Nederland erkend zijn als vluchteling, hebben het recht om ‘gezinshereniging’ aan te vragen. Dat ligt vast in internationale regels en verdragen. Zo kunnen ze toch met hun gezin samen zijn, in veiligheid.  

Hoe werkt gezinshereniging?

Kort en simpel samengevat werkt gezinshereniging ongeveer zo:

Stap 1: Nederland erkent iemand die gevlucht is als vluchteling

Als een asielzoeker door de IND (Immigratie en Naturalisatiedienst) erkend is als vluchteling krijgt hij of zij vanaf dat moment bescherming van Nederland als ‘statushouder’. Pas dan kan hij of zij de Nederlandse overheid vragen om zijn of haar gezin ook in veiligheid te brengen. De wachttijd voor de start van de asielprocedure kan inmiddels oplopen tot bijna twee jaar, terwijl dit maximaal enkele weken hoort te zijn.

Stap 2: Gezinshereniging aanvragen

Binnen drie maanden na het besluit van de IND, moet iemand die gevlucht is een aanvraag voor gezinshereniging indienen voor zijn of haar gezinsleden. Een aanvraag doen is niet eenvoudig, kost vaak veel tijd en bezorgt iedereen, ook de IND, dubbel werk, zo blijkt uit recent onderzoek.

Stap 3: Bewijzen dat je een gezin bent

Om te bewijzen dat je een gezin bent, vraagt de IND om documenten. Regelmatig zijn dat documenten die lastig of niet verkrijgbaar zijn in gebieden waar mensen vluchten voor oorlog, onderdrukking of geweld, terwijl er alternatieven bestaan. Daardoor duurt het proces alweer langer dan nodig.

Stap 4: Ophalen visum bij de dichtstbijzijnde Nederlandse ambassade

Als de IND toestemming geeft voor gezinshereniging, sturen ze de documenten naar een Nederlandse ambassade in de buurt van waar het gezin woont. Maar ‘in de buurt’ is een understatement: mensen die moeten vluchten moeten vaak hun documenten ophalen in een ander land, omdat de Nederlandse ambassade tijdens oorlog of nu door COVID-19 bijvoorbeeld gesloten is, of omdat het land geen officiële Nederlandse ambassade heeft. In dat geval moet het gezin vaak een gevaarlijke reis naar een ander land maken, alleen om papieren op te halen. Bekijk bijvoorbeeld het verhaal van Wahhab.

Stap 5: Het gezin is weer samen

Als het gezin de reis heeft kunnen maken naar Nederland, moet het een korte procedure van 4 dagen doorlopen in Nederland. Daarna kan het gezin beginnen aan hun leven in Nederland.