Asiel en migratie zijn complexe onderwerpen in het publieke debat. Genuanceerde informatie hierover is noodzakelijk om verwarring te voorkomen en polarisatie tegen te gaan.
Regelmatig worden begrippen door elkaar gehaald. Er wordt vaak over vluchtelingen gesproken, terwijl het over migranten gaat. En je ziet ook dat de woordcombinatie ‘illegale asielzoeker’ wordt gehanteerd. Asielzoeken is een recht en dus nooit illegaal.
Woordkeuze maakt het verschil.
Wat is een vluchteling?
Volgens het Vluchtelingenverdrag is een vluchteling iemand die zijn of haar land van herkomst ontvlucht vanwege gegronde vrees voor vervolging. Redenen voor vervolging kunnen zijn: ras of nationaliteit, godsdienst, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep. Een vluchteling kan in eigen land geen bescherming krijgen van de overheid tegen deze vervolging.
Wanneer heeft iemand een gegronde vrees voor vervolging in zijn land van herkomst?
Voorbeelden van groepen die gevaar lopen in eigen land zijn etnische en religieuze minderheden zoals Sikhs in Afghanistan of Rohingya in Myanmar, politieke opposanten van het regime in Eritrea en LHBTI’s in Iran of Oekraïne.
UNHCR beschermt 20 miljoen vluchtelingen wereldwijd. 85% van alle vluchtelingen wordt in de regio opgevangen.
Wat is binnenlands ontheemd?
Binnenlands ontheemd is iemand op de vlucht in eigen land. Ze vluchten vanwege oorlog en vervolging, maar steken geen landsgrens over. Ze zouden door hun eigen overheid beschermd moeten worden maar in de praktijk is dit vaak niet het geval.
UNHCR beschermt 40 miljoen binnenlands ontheemden.
Wat is een asielzoeker?
Een asielzoeker is iemand die asiel heeft aangevraagd maar wacht op een beslissing op zijn of haar aanvraag.
In Nederland kan iemand bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) asiel aanvragen, daarna is hij of zij asielzoeker. Deze persoon krijgt een verblijfsvergunning wanneer hij of zij erkend wordt als vluchteling.
Het is een mensenrecht om asiel aan te vragen.
Wat is een economisch migrant?
Een economisch migrant verlaat zijn land doorgaans op vrijwillige basis, en vaak in de hoop op een beter leven. Indien de migrant zou willen, kan hij of zij veilig terugkeren.
Het onderscheid tussen ‘vluchteling’ en ‘migrant’ is essentieel. Een vluchteling verlaat huis en haard niet vrijwillig, terwijl een economische migrant hier vaak wel een keus in heeft.
Welke rechten hebben vluchtelingen?
Een vluchteling mag niet worden teruggestuurd naar het land van herkomst waar hij of zij vreest voor vervolging, oorlog of geweld. Een vluchteling heeft recht op dezelfde behandeling als een burger van het land waar hij of zij asiel heeft gekregen. Vluchtelingen hebben dus ook recht op toegang tot bijvoorbeeld medische zorg, onderwijs en werk.
Wat is een alleenstaande minderjarige vreemdeling?
Een alleenstaande minderjarige vreemdeling is iemand die jonger is dan 18 jaar, die niet in zijn eigen land is en gescheiden is (geraakt) van beide ouders of voogd. Deze kinderen kunnen asielzoeker, vluchteling of migrant zijn.
Wat is mensensmokkel?
Er wordt gebruik gemaakt van mensensmokkelaars om grenzen te passeren. Mensensmokkelaars worden ingeschakeld omdat legaal inreizen moeilijk, zo niet onmogelijk is.
Reizen per vliegtuig is bijvoorbeeld vaak niet mogelijk voor vluchtelingen, omdat vliegtuigmaatschappijen verplicht zijn personen zonder visum te weigeren.
Wat is mensenhandel?
Mensenhandel is het verplaatsen van een persoon, door middel van misleiding, dwang of geweld, met uitbuiting als doel. Een geheel andere situatie dus dan mensensmokkel. Slachtoffers van mensenhandel hebben alle steun en bescherming nodig om uit de handen van mensenhandelaren te komen en te blijven.
Wat is hervestiging?
De meeste vluchtelingen worden opgevangen in de regio. Ze leven daar vaak onder erbarmelijke en onveilige omstandigheden. Wanneer de situatie voor vluchtelingen uitzichtloos is, zij extra gevaar lopen of kampen met een complexe medische aandoening of handicap en het opvangland kan hier niet in voorzien, komen zij in aanmerking voor hervestiging. Wereldwijd zijn er 34 landen die aan hervestiging meewerken, waaronder Nederland.
De Nederlandse regering hervestigt 750 vluchtelingen per jaar om hier een nieuw leven op te bouwen. UNHCR identificeert de vluchtelingen voor hervestiging. De overheid maakt vervolgens een selectie.
Wat is relocatie?
Relocatie verwijst naar de overdracht van vluchtelingen van de ene EU-lidstaat naar de andere. Dit is een intern EU-proces, waarin lidstaten een andere lidstaat helpen om de druk van een relatief grote vluchtelingenpopulatie te verminderen, door de verantwoordelijkheid voor een aantal van deze vluchtelingen over te nemen.
Wat is naturalisatie?
Vluchtelingen kunnen na vijf jaar wettelijk en onafgebroken verblijf in Nederland voor naturalisatie in aanmerking komen. Via dit proces kunnen ze de Nederlandse nationaliteit verkrijgen. Een van de vereisten is dat ze taallessen en inburgeringscursussen met succes hebben afgerond. Staatlozen kunnen na drie jaar legaal verblijf in Nederland voor naturalisatie in aanmerking komen.
Wat is gezinshereniging?
Gezinshereniging is het bij elkaar brengen van een gezin dat door oorlog of vervolging van elkaar gescheiden is geraakt. Wanneer een vluchteling een verblijfsvergunning heeft gekregen, kan hij of zij zijn gezinsleden laten overkomen naar Nederland.
Wat is subsidiaire bescherming?
Deze status wordt toegekend aan iemand die niet voor de vluchtelingenstatus in aanmerking komt, maar die een reëel risico loopt op ernstige schade als hij naar zijn thuisland zou terugkeren (bijv. indien hij slachtoffer wordt van foltering, willekeurig geweld bij een gewapend conflict etc).
