Conflicten en hevige overstromingen in Somalië dwingen duizenden mensen hun huizen te ontvluchten, midden in de strijd tegen COVID-19.

Sinds het begin van dit jaar zijn al meer dan 220.000 Somaliërs intern ontheemd, waarvan 137.000 door conflicten in het land. Natuur- en klimaatgerelateerde rampen zijn bijkomende factoren die deze ontheemding veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan extreme droogte en plotselinge, hevige overstromingen.

Overstromingen verergeren de reeds precaire toestand

In Zuid- en Centraal-Somalië hebben de hevige overstromingen dit jaar naar schatting al ruim 90.000 mensen op de vlucht doen slaan. Hierdoor zijn de reeds bestaande humanitaire behoeften van de Somalische bevolking nog groter zijn geworden. Als de huidige trends zich doorzetten, zouden ze eenzelfde rampzalige bedreiging kunnen vormen als de Deyr-regens van 2019. Deze hebben ertoe geleid dat meer dan 400.000 mensen gedwongen werden hun huizen te ontvluchten. Daarnaast dreigen grote sprinkhanenplagen de opbrengst van de gewassen te verminderen en een wijdverbreid voedseltekort te veroorzaken.

Duizenden mensen op de vlucht

In maart en april werden de gewapende acties tegen Al Shabab hervat. Hierdoor werden meer dan 50.000 mensen gedwongen hun huizen te ontvluchten. De Somalische bevolking was vaak het doelwit van vele aanslagen. Dit zowel in hun dorp als op de vlucht. Er zijn meldingen van het rekruteren van kindsoldaten, gendergerelateerd geweld en willekeurige arrestaties. In Gedo, in de staat Jubaland, moesten door gevechten ook 40.000 mensen om hun huizen te ontvluchten.

COVID-19

UNHCR meent dat de humanitaire situatie in Somalië zal verslechteren naarmate COVID-19 zich verder verspreidt. De meeste van de 2,6 miljoen intern ontheemden in Somalië leven in overvolle nederzettingen. Velen onder hen leven in tijdelijke onderkomens bestaande uit plastic zakken en karton. Het principe van ‘social distancing’ is bijna onmogelijk in deze nederzettingen. Er is nauwelijks genoeg schoon water om te drinken, laat staan om de handen te wassen. De verspreiding van het virus zal op deze manier eerder vroeg dan laat plaatsvinden.

De Somalische regering is begonnen met COVID-19 tests uit te voeren in het hele land. Door een decennialang conflict is de gezondheidsinfrastructuur van het land niet in staat om adequaat te kunnen reageren als het virus zich snel zou verspreiden. Ondanks het feit dat Somalië 928 bevestigde gevallen van COVID-19 onder de bevolking heeft, is er tot nu toe slechts één bevestigd geval bij de intern ontheemden.

Veel Somalische vluchtelingen hebben hun inkomen zien dalen omdat jobs verloren gaan door de preventiemaatregelen. UNHCR heeft geconstateerd dat vluchtelingen tot de eersten behoren die hun baan verliezen. Tegelijkertijd stijgen de voedselprijzen. Geldtransfers van de diaspora, een belangrijke bron van inkomsten voor miljoenen Somaliërs, nemen echter snel af.

Noodhulp verlenen

Vorige week hebben UNHCR en de regering van Somalië noodhulp verleend aan de getroffenen. Ze deelden onder andere jerrycans, zeep, dekens, slaapmatten, keukensets en plastic platen uit aan meer dan 8.000 mensen in Baidoa, Bardheere en Qardho. Deze week doen we hetzelfde voor de bevolking in Qardho, Bardheere, Beletweyn en Berdale, waarbij we naar verwachting in totaal 37.000 mensen zal bereiken.

Extra financiële middelen zijn dringend nodig

UNHCR dringt er op aan om in deze tijden van crisis extra financiële middelen voor humanitaire organisaties en de regering van Somalië te verstrekken. Vorige week heeft UNHCR er bij staten, de privésector en individuele donoren op aangedrongen om 745 miljoen dollar beschikbaar te stellen om intern ontheemde bevolkingsgroepen en vluchtelingen overal ter wereld te beschermen en bij te staan.