1 procent van alle mensen wereldwijd is op de vlucht: UNHCR Global Trends Rapport

UNHCR’s jaarlijkse Global Trends Rapport, dat twee dagen voor Wereldvluchtelingendag (20 juni) uitkomt, laat zien dat vanaf eind 2019, 79,5 miljoen mensen wereldwijd op de vlucht zijn. UNHCR heeft nog nooit zo’n hoog aantal vastgesteld.

Het rapport laat ook zien dat de vooruitzichten voor vluchtelingen afnemen: er is minder hoop op een snelle beëindiging van hun situatie. In de jaren negentig konden jaarlijks gemiddeld 1,5 miljoen vluchtelingen naar huis terugkeren. In de afgelopen tien jaar is dat aantal gedaald tot ongeveer 385.000. Dit betekent dat de toename van mensen op de vlucht vandaag de dag veel groter is dan de oplossingen.

“We zijn getuige van een veranderde realiteit. Gedwongen ontheemding is tegenwoordig niet alleen veel meer wijdverspreid, het is ook niet langer een korte termijn en tijdelijk fenomeen,” aldus de VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen Filippo Grandi. “Je kunt van mensen niet verwachten dat ze jaren achtereen in een staat van onrust leven, zonder de kans om naar huis te keren, noch de hoop om een nieuwe toekomst elders op te bouwen. We hebben een nieuwe en meer open houding nodig ten opzichte van iedereen die op de vlucht is, maar ook meer vastberadenheid om een uitweg te zoeken uit conflicten die jaren aanhouden en die aan de basis liggen van zulk immens lijden.”

Uit UNHCR’s Global Trends Rapport blijkt ook dat van de 79,5 miljoen die eind vorig jaar op de vlucht waren, 45,7 miljoen mensen binnen eigen land op de vlucht sloegen (binnenlands ontheemd). De rest van de mensen op de vlucht stak landsgrenzen over. 4,2 miljoen mensen waren in afwachting van de uitkomst van hun asielverzoek, en 29,6 miljoen waren vluchtelingen en anderen gedwongen ontheemden buiten hun eigen land.

De 24-jarige Burundese vluchteling Nyamoza Rachel zit met haar man en kinderen buiten haar nieuw gebouwde keuken in kamp Nyarugusu in Tanzania. © UNHCR/Georgina Goodwin

Een oudere man staat buiten zijn huis in Tarakhil Daag, Afghanistan. Na 40 jaar als vluchteling in Pakistan te hebben geleefd, keerde hij vier jaar geleden terug naar Afghanistan. © UNHCR/Claire Thomas

Malinese vluchtelingen in kamp Goudoubo in Burkina Faso. © UNHCR/Sylvain Cherkaoui

Beurs helpt jonge Syrische vluchtelingen tandheelkunde te studeren in Turkije. © UNHCR/Diego Ibarra Sánchez

Bangladesh. Oli Ahmed, 53, Gul Zahar, 90, en Mohammad Siddiq, 25, maken deel uit van vier generaties van een Rohingya-familie die als vluchtelingen leeft. © UNHCR/Roger Arnold

De sterke toename, van 70,8 miljoen eind 2018 naar 79,5 miljoen eind 2019, is het gevolg van twee belangrijke factoren. Ten eerste zien we in 2019 een verontrustende toename van nieuwe ontheemding, met name in de Democratische Republiek Congo, de Sahel, Jemen en Syrië. Syrië is inmiddels in het tiende jaar van conflict en telt 13,2 miljoen vluchtelingen, asielzoekers en binnenlands ontheemden: één zesde van het totaalcijfer van mensen op de vlucht.

Ten tweede weten we nu meer over de situatie van Venezolanen die zich buiten Venezuela bevinden, waarvan velen niet wettelijk zijn geregistreerd als vluchteling of asielzoeker, maar wel bescherming nodig hebben.

En achter al deze cijfers schuilt er een veelvoud aan individuele en zeer persoonlijke crises. Het aantal kinderen op de vlucht (geschat op 30-34 miljoen, waarvan tienduizenden alleenstaand) is nu groter dan de totale bevolking van Australië, Denemarken en Mongolië samen. Het aandeel ontheemden van 60 jaar en ouder (4 procent) is ver onder dat van de wereldbevolking (12 procent) – een cijfer waaruit een onmetelijk verdriet, wanhoop, opoffering en verscheurdheid onder families en dierbaren blijkt.

8 feitjes over gedwongen ontheemding

• Ten minste 100 miljoen mensen werden in de afgelopen tien jaar gedwongen hun huizen te ontvluchten, op zoek naar veiligheid in- of buiten hun land. Dat zijn meer mensen op de vlucht dan de hele bevolking van Egypte bij elkaar, het 14e meest dicht bevolkte land ter wereld.
• Het aantal mensen op de vlucht is bijna verdubbeld sinds 2010 (41 miljoen toen versus 79,5 miljoen nu).
• 80 procent van de mensen die wereldwijd op de vlucht zijn, bevindt zich in landen of gebieden die kampen met acute voedselonzekerheid en ondervoeding. Veel van die landen hebben te maken met klimaat- en natuurrampen.
• Meer dan driekwart van de vluchtelingen in de wereld (77 procent) is langdurig op de vlucht – door bijvoorbeeld de situatie in Afghanistan, die al 5 decennia duurt.
• Meer dan acht op de tien vluchtelingen (85 procent) bevinden zich in ontwikkelingslanden, meestal in een buurland van hun thuisland.
• Twee derde van de vluchtelingen is afkomstig uit een van de volgende 5 landen: Syrië, Venezuela, Afghanistan, Zuid-Soedan en Myanmar.
• Het Global Trends Rapport telt alle grote ontheemden en vluchtelingenpopulaties, met inbegrip van de 5,6 miljoen Palestijnse vluchtelingen die onder het mandaat vallen van de United Nations Relief and Works Agency for Palestine (UNRWA).
• Het Duurzame Ontwikkelingsdoel (SDG) voor 2030 om “niemand achter te laten” omvat nu ook expliciet vluchtelingen, dankzij een nieuwe indicator voor vluchtelingen die in maart van dit jaar door de VN-Commissie voor Statistiek is goedgekeurd.

****

OPMERKING: UNHCR’s Global Trends Rapport verschijnt in parallel met het jaarlijkse Global Report, waarin wordt gerapporteerd over acties die UNHCR onderneemt om te voorzien in de behoeften van iedereen die wordt gedwongen te vluchten, evenals van staatloze bevolkingsgroepen.