SSS

UNHCR, sunduğumuz temel hizmetlerde aksaklıkların olmamasını sağlamak ve toplumu destekleyecek önlemleri araştırmak için hükümet ve uygulayıcı ortaklarla koordinasyon halinde çalışmaktadır. Bu konudaki ilgili bilgiler yakında paylaşılacak, lütfen Yardım web sitesi ve Facebook sayfası gibi dijital platformlarımızı takip edin.

Türkiye’de bir sığınmacı veya mülteci olarak, farklı kuruluşlardan ve devlet kurumlarından sosyal ve finansal yardım almaya uygun olabilirsiniz. Buna gıda ve ev eşyaları yardımı ve nakit yardımı da dahildir.

Örneğin, SUY (KIZILAYKART-SUY) başvurabileceğiniz koşulsuz nakit yardım programı sağlar. Türkiye’de geçici veya uluslararası koruma altındaki kamp dışında yaşayan özel ihtiyaç sahibi bireylerin temel ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olmak üzere tasarlanmıştır. Program, IFRC, Türk Kızılayı (Kızılay), Türkiye Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (WFP) tarafından yürütülmekte ve Avrupa Sivil Savunma ve İnsani Yardım Operasyonları (ECHO) tarafından finanse edilmektedir.

Bilgi, soru, geri bildirim ve yorumlar için KIZILAYKART-SUY web sitesini, KIZILAYKART-SUY Facebook sayfasını ziyaret etmenizi veya 168 numaralı Türk Kızılay Çağrı Merkezini aramanızı öneririz.

Mali yardımla ilgili ek bilgi için lütfen Türkiye’deki UNHCR Yardım web sitesine bu bağlantıyı link kontrol edin.

UNHCR yeniden yerleşim görüşmeleri COVID-19 salgını nedeniyle 24 Nisan 2020’ye ertelendi. Yeniden yerleşim ile ilgili diğer tüm faaliyetler bu dönemde devam edecektir.

COVID-19’un yayılmasını sınırlayan uluslararası seyahat kısıtlamaları doğrultusunda, yeniden yerleşim çıkışları geçici olarak ertelenmektedir. COVID-19 ile ilgili küresel durum devam ettiğinde yine de Türkiye’den ayrılacaksınız. Seyahat için yeniden rezervasyon yapıldığında UNHCR veya IOM sizinle iletişime geçecektir. RST görüşmeleriniz ve gidişlerinizle ilgili herhangi bir sorunuz varsa, lütfen 444 48 68 numaralı telefondan danışmanlık hattını arayın. Link

UNHCR, COVID-19 ile ilgili test ve / veya tedavi yardımı sağlamaz. Bununla birlikte, sağlık hizmetlerine aşağıdaki şekilde erişilebilir:

Semptomlara sahip olduğunuzu düşünüyorsanız veya COVID-19 hakkında sorularınız varsa, daha fazla bilgi için 184 numaralı Sağlık Bakanlığı COVID-19 yardım hattına başvurun.

Halk sağlığını tehdit eden bulaşıcı ve salgın hastalıklar durumunda hastalar sağlık hizmeti alabilirler. COVID-19 belirtilerine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, ilinizdeki bir sağlık kurumuna ağzınızı ve burnunuzu kapatarak gidebilirsiniz. Doktorlar gerekli görürse, COVID-19 testi yapılacaktır. Ücretsizdir.

UNHCR, daha fazla bilgi için Türk Sağlık Bakanlığı’nın COVID-19 ile ilgili özel sayfasıdan bilgi edinmenizi önerir: https://covid19.saglik.gov.tr/tr/

Mevcut durum nedeniyle sağlık sigortası otomatik olarak yeniden etkinleştirilmemekle birlikte, sağlık sigortası durumundan bağımsız olarak Türk ve yabancı uyruklular için COVID-19 ile ilgili acil sağlık hizmetlerine erişilebilir.

Evet, UNHCR bu amaçla uzaktan koruma ve yardıma erişim sağlamaya devam edecektir:

– Sorularınızı almaya, uygun olduğunda bilgi ve yardım sağlamaya devam etmek için UNHCR Danışma Hattı aracılığıyla uzaktan koruma hizmetleri uyguluyoruz. Acil durumlarda Danışma Hattını mesai saatleri dışında ve hafta sonu boyunca arayabilirsiniz.

-Finansal / nakit yardımın sürekliliğini sağlamak için çalışmalar yapılmaktadır.

-Gerekli tüm bilgilere erişim sağlamak için dijital iletişimimizi güçlendirdik, platformlarımızı takip etmenizi şiddetle tavsiye ediyoruz (FB, Yardım, Servis danışmanı).

Hayır, UNHCR maske veya hijyen malzemeleri sağlamıyor. UNHCR, sunduğumuz temel hizmetlerde aksaklıkların olmamasını sağlamak ve toplumu destekleyecek önlemleri araştırmak için hükümet ve uygulayıcı ortaklarla koordinasyon halinde çalışmaktadır. Bu konudaki ilgili bilgiler yakında paylaşılacak, lütfen Yardım web sitesi ve Facebook sayfası gibi dijital platformlarımızı takip edin.

Enfeksiyondan kaçınmanın en iyi yolu, ellerinizi düzenli olarak sabun ve suyla yıkamak, yüzünüze dokunmamak ve sosyal mesafeyi uygulamaktır. Mümkün olduğunca evde kalın.

Maskelerle ilgili olarak:

Sağlıklıysanız, yalnızca COVID-19 olan bir kişiye bakıyorsanız maske takmanız gerekir.

Sık sık hapşırıyor veya öksürüyorsanız, virüsü başkalarının etrafına veya yüzeylere yaymamak için bir maske takmalısınız.

Türk hükümeti tarafından sağlanan rehberlik doğrultusunda, süpermarketler, pazar yerleri ve işyerleri de dahil olmak üzere insanların toplu olarak bulunduğu bölgelerde yüz maskesi takılması zorunludur.

Maskelerin ne zaman ve nasıl kullanılacağı hakkında daha fazla bilgi için WHO özel sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/when-and-how-to-use-masks

Korona virüsleri, hayvanlarda ve insanlarda hastalığa yol açan büyük bir virüs ailesidir. Çeşitli korona virüslerin insanlarda soğuk algınlığından Ortadoğu Solunum Yetersizliği Sendromu (MERS) ve Ağır Akut Solunum Yolu Yetersizliği Sendromu (MERS) gibi daha ağır hastalıklara uzanan farklı solunum yolu enfeksiyonlarına yol açtığı bilinmektedir. Ortaya çıkan son korona virüsü ise COVID-19 olarak bilinen korona virüsü hastalığına neden olmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yaşanan salgını sürekli olarak takip etmekte ve müdahalelerde bulunmaktadır. COVID-19’un yayılma şekli ve dünya çapında insanlar üzerindeki etkisi hakkında bilgi toplandıkça bu sayfa güncellenecektir. Daha fazla bilgi için WHO korona virüsü sayfalarını düzenli olarak takip edebilirsiniz:

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019

COVID-19, yeni korona virüsünün yol açtığı bulaşıcı hastalıktır. Daha önce bilinmeyen bu yeni virüs ve hastalık, 2019’un Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinde başlayan salgınla ortaya çıkmıştır.

Ateş, yorgunluk ve kuru öksürük en yaygın görülen COVID-19 belirtileridir. Bazı hastalarda acı ve ağrı, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, boğaz ağrısı veya ishal görülebilmektedir. Semptomlar genellikle hafif başlayıp giderek artmaktadır. Virüsü kapan bazı kişilerde hiçbir belirti ve rahatsızlık görülmeyebilmektedir. Virüse yakalananların çoğu (yaklaşık %80) hiçbir tedaviye gerek duymadan hastalığı atlatmaktadır. Yaklaşık olarak COVID-19 hastası her 6 kişiden 1’i hastalığı ağır geçirmekte ve nefes darlığı çekmektedir. Yaşlılarda ve kronik yüksek tansiyon, kalp veya şeker hastalığı bulunanlarda hastalığın daha ağır seyretme olasılığı yüksektir. Dolayısıyla ateş, öksürük ve nefes darlığı yaşayan kişilerin doktora görünmeleri tavsiye edilmektedir.

İnsanlar, virüsü taşıyan diğer kişilerden COVID-19 kapabilmektedir. COVID-19 virüsünü taşıyan bir kişi öksürdüğünde veya nefes verdiğinde ağzından veya burnundan ortama yayılan küçük damlacıklar yoluyla hastalık yayılabilmektedir. Bu damlacıklar yakındaki nesnelere ve yüzeylere düşer. Diğer insanlar bu nesnelere veya yüzeylere temas ettikten sonra ağız, burun ve gözlerine dokunduklarında virüse yakalanırlar. İnsanlar ayrıca COVID-19 taşıyan bir kişinin öksürük veya nefes verme yoluyla ortama yaydıkları damlacıkları teneffüs etmeleri durumunda da hastalığı kapabilmektedir. Bu yüzden hasta olan bir kişiden 1 metreden daha uzak mesafede durulmalıdır.

Dünya Sağlık Örgütü, COVID-19’un yayılma şekilleri hakkında araştırmalarına devam etmektedir ve güncel bulguları paylaşmayı sürdürecektir.

Mevcut çalışmalar, COVID-19 virüsünün çoğunlukla hava yoluyla değil, solunum sırasında ortama yayılan damlacıklar yoluyla bulaştığını göstermektedir. Detaylı bilgi için “COVID-19 nasıl yayılır?” sorusunun cevabına bakabilirsiniz.

Hastalığın temel yayılma şekli, öksürük yoluyla ortama yayılan damlacıklardır. Hiçbir hastalık belirtisi göstermeyen birinden virüsü kapma riski oldukça düşüktür. Ancak çoğu insan COVID-19’u hafif belirtiler göstererek atlatmaktadır. Özellikle hastalığın ilk aşamalarında bu daha çok görülmektedir. Dolayısıyla örneğin hafif öksürüğü olan ve hasta olmayan bir kişinin COVID-19 bulaştırması mümkündür. Dünya Sağlık Örgütü, COVID-19’un bulaşma süreciyle ilgili araştırmaları incelemektedir ve bu konuda güncel bilgileri paylaşmaya devam edecektir.

Enfekte bir kişinin dışkısından COVID-19’a yakalanma riski düşük olarak görülmektedir. İlk araştırmalar bazı durumlarda virüsün dışkıda mevcut olabileceğini öne sürse de, bu yoldan yayılma salgının ana özelliği değildir. Dünya Sağlık Örgütü, COVID-19’un yayılma şekilleri hakkında araştırmalarına devam etmektedir ve güncel bulguları paylaşmayı sürdürecektir. Ancak böyle bir risk bulunduğundan tuvaleti kullandıktan sonra ve yemekten önce ellerin düzenli olarak yıkanması çok önemlidir.

Herkes için korunma önlemleri

WHO web sitesinden ve ülkenizdeki yetkili sağlık makamının paylaştığı güncel bilgileri takip edin. COVID-19 dünyanın birçok ülkesinde görülmektedir ve bazı ülkelerde salgın boyutuna varmıştır. Çin ve diğer bazı ülkeler salgını yavaşlatmayı veya durdurmayı başarmıştır. Ancak durum henüz öngörülebilir olmadığı için güncel bilgileri takip etmeniz önerilmektedir.

Virüsü kapma ve yayma riskini azaltmak için kolaylıkla alabileceğiniz bazı önlemler bulunmaktadır:

• Ellerinizi düzenli olarak alkol bazlı bir el dezenfektanıyla temizleyin veya su ve sabun kullanarak yıkayın.
  Su ve sabunla ellerinizi yıkamak veya alkol bazlı el dezenfektanlarını kullanmak ellerinizde olabilecek virüsleri öldürür.
• Öksüren veya hapşıran kişilerle aranızda en az 1 metre mesafe bırakın.
  Birisi öksürdüğünde veya hapşırdığında, burnundan veya ağzından virüs içerebilecek küçük tükürük damlacıkları etrafa yayılır. Çok yakınsanız veya öksüren kişi COVID-19 virüsü ya da başka bir virüs taşıyorsa, damlacıkları teneffüs ettiğinizde hastalığı kapabilirsiniz.
• Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının.
  Ellerinizle birçok yüzeye dokunup virüsü alabilir, gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunduğunuzda virüsü bulaştırabilirsiniz. Daha sonra virüs vücudunuza girip sizi hasta edebilir.
• Solunum hijyeninize dikkat edin ve çevrenizdeki insanları da gerek önlemleri almaya teşvik edin. Öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda ağzınızı ve burnunuzu dirseğinizin iç kısmıyla veya mendille kapatın. Kullandığınız mendili hemen çöpe atın.
  Virüs damlacıklar yoluyla yayıldığı için solunum hijyenine dikkat ederek kendinizi ve çevrenizi soğuk algınlığı, grip ve COVID-19’dan korursunuz.
• Kendinizi iyi hissetmiyorsanız evde kalın. Ateş, öksürük ve nefes darlığı çekiyorsanız tıbbi yardım alın, sağlık kuruluşunu arayın ve yerel sağlık yetkililerinin talimatlarına uygun hareket edin.
  Ulusal ve yerel yetkililer bölgenizdeki durumla ilgili en güncel bilgilere sahiptir. Önceden arama yapmanız, sağlık uzmanının sizi hızlı bir şekilde doğru sağlık kuruluşuna yönlendirmesini sağlayacaktır. Böylelikle hem siz korunacak hem de diğer virüs ve enfeksiyonların yayılması önlenmiş olacaktır.
• COVID-19’un yaygın görüldüğü yerler (COVID-19’un hızla yayıldığı bölge ve şehirler) hakkında güncel bilgileri takip edin. Özellikle yaşlıysanız veya diyabet, kalp veya akciğer hastalığınız varsa, mümkün mertebe seyahat etmekten kaçının.
  Virüsün yaygın görüldüğü yerlerde risk daha yüksektir.

COVID-19’un yayıldığı bölgelerde (son 14 gün) bulunan veya yakın zamanda bu bölgeleri ziyaret etmiş kişiler için korunma önlemleri

• Yukarıda “Herkes için koruma önlemleri” bölümünde belirtilen önlemleri uygulayın.
• Kendinizi kötü hissediyorsanız, baş ağrısı, hafif ateş (37,3 derece veya daha yüksek) ve hafif burun akıntınız varsa iyileşene kadar evde kalın. Başka birisinden erzak almanız veya erzak alışverişi gibi zorunlu bir sebeple dışarı çıkmanız gerekirse, insanlara virüs bulaştırmamak için maske takın.
  Başkalarıyla temastan ve tıbbi tesisleri ziyaret etmekten kaçınmak, tesislerin daha etkili çalışmasına ve sizi ve diğerlerini COVID-19 ve diğer virüslerden korumaya yardımcı olacaktır.
• Ateş, öksürük ve nefes darlığı şikâyetiniz varsa, solunum yolu enfeksiyonu veya başka bir ciddi durum olabileceği için hemen tıbbi yardım alın. Sağlık kuruluşunu arayıp son seyahatleriniz ve temas ettiğiniz kişiler hakkında bilgi verin.
  Önceden arama yapmanız, sağlık uzmanının sizi hızlı bir şekilde doğru sağlık kuruluşuna yönlendirmesini sağlayacaktır. Böylelikle COVID-19 ve diğer virüslerin yayılması önlenebilecektir.

Riskin boyutu bulunduğunuz yere göre değişmektedir. COVID-19 salgını çıkan bir yerde risk daha yüksektir.
Çoğu bölgede virüs riski hâlen düşüktür. Ancak şu anda dünyada hastalığın yayıldığı bölge ve şehirler bulunmaktadır. Bu bölgelerde yaşayan veya ziyaret amacıyla buralarda bulunan kişilerin COVID-19 kapma riski daha yüksektir. Hükümetler ve sağlık yetkilileri her yeni COVID-19 vakasına karşı sıkı önlemler almaktadır. Ülkenizde ve bölgenizde seyahat, hareket ve kalabalık şekilde toplanmaya getirilen kısıtlamalara riayet edin. Hastalığı kontrol altına almaya yönelik çalışmalara uygun hareket ettiğiniz takdirde COVID-19 kapma ve yayma riskiniz düşecektir.
Çin ve diğer bazı ülkelerde görüldüğü gibi COVID-19 salgınının kontrol altına alınması ve yayılımının durdurulması mümkündür. Ancak yeni salgınların hızla çıkması riski de söz konusudur. Bulunduğunuz veya gitmek istediğiniz bölgedeki durumu takip etmeniz önerilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, tüm dünyada COVID-19 ile ilgili gelişmeleri günlük olarak paylaşmaktadır.
Güncel raporlar için bu adresi ziyaret edebilirsiniz: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/situation-reports/

COVID-19 kaynaklı hastalık özellikle çocuklarda ve genç yetişkinlerde genellikle hafif seyretmektedir. Ancak hastalık ağır seyredebilmektedir. Hastalığa yakalanan her 5 kişiden 1’i hastanede tedavi görmek zorunda kalmaktadır. Dolayısıyla insanların COVID-19 salgınının kendilerini ve sevdiklerini etkilemesinden endişe etmesi son derece normal bir durumdur.
Bu endişelerimizi gidermek için kendimizi, sevdiklerimizi ve toplumu korumaya yönelik tedbirler almamız gerekmektedir. İlk alınacak tedbir elleri düzenli olarak yıkamak ve solunum hijyenini sağlamaktır. Daha sonra yetkili makamların talimatlarına uygun hareket etmeniz ve seyahat, hareket ve toplantı kısıtlamalarına uymanız gerekmektedir.
Kendinizi nasıl koruyabileceğiniz hakkında daha fazla bilgi için: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public

COVID-19’un insanlar üzerindeki etkileri hakkında yeni bilgiler edinmeye devam etmekle birlikte elimizdeki bilgiler yaşlılarda ve kronik hastalıkları (yüksek tansiyon, kalp, akciğer, kanser veya diyabet hastalığı) bulunan kişilerde hastalığın şiddetli seyretme riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Hayır, antibiyotikler virüslere karşı etkili değildir. Antibiyotikler yalnızca bakteriyel enfeksiyonlara karşı etkilidir. COVID-19 virüs kaynaklı olduğu için önlenmesi veya tedavisinde antibiyotik kullanılmamalıdır. Sadece bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde doktor yönlendirmesiyle kullanılmalıdır.

Bazı tıbbi tedaviler, geleneksel tedaviler veya evde hazırlanan ilaçlar COVID-19 semptomlarını hafifletse de, şu anda hastalığı önleyen veya tedavi eden, bilinen bir ilaç yoktur. Dünya Sağlık Örgütü olarak, COVID-19’un önlenmesi veya tedavisinde kişilerin kendi kendilerine antibiyotik veya diğer ilaçları kullanmalarını kesinlikle önermiyoruz. Tıp ve geleneksel tıp alanlarında klinik testler yapılmaya devam edilmektedir. Klinik test sonuçlarına göre güncel bilgiler paylaşılmaya devam edecektir.

Yeni korona virüsü önlemek veya tedavi etmek için kullanılabilecek bir aşı veya ilaç henüz geliştirilmemiştir. Bununla birlikte COVID-19 virüsü ile enfekte olanlar semptomları hafifletmek için gereken bakım hizmetini almalı, hastalığı ciddi boyuta ulaşanlar hastanede bakıma alınmalıdır. Hastaların çoğu destekleyici bakım hizmeti sayesinde tedavi olabilmektedir.
Aşı ve bazı ilaç tedavileri, klinik deneyler yapılarak araştırılmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü, COVID-19’u tedavi etmek üzere aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarını koordine etmektedir.
Kendinizi ve diğerlerini COVID-19’a karşı korumanın en etkili yolları, ellerinizi sık sık yıkamak, öksürürken ve hapşırırken ağız ve burnunuzu dirseğinizin iç kısmı veya mendille kapatmak ve öksüren veya hapşıran insanlardan en az 1 metre uzak mesafede bulunmaktır (Yeni korona virüsüne karşı temel korunma önlemleri).

COVID-19 virüsü ile 2003’te çıkan Ağır Akut Solunum Yolu Yetersizliği Sendromu (MERS) virüsü genetik benzerlikler taşısa da neden oldukları hastalıklar farklıdır.
SARS, COVID-19’a göre bulaşıcılığı daha düşük ama daha ölümcül bir hastalıktır. 2003’ten beri dünyanın hiçbir yerinde SARS salgını yaşanmamıştır.

COVID-19 semptomları olan (özellikle öksürük) ve COVID-19 hastası olduğu düşünülen kişilere bakan kişilerin maske takması önerilmektedir. Tek kullanımlık maskeler kullanıldıktan sonra atılmalıdır. Hasta değilseniz veya hasta olan birinin bakımıyla uğraşmıyorsanız maskeyi boşa harcıyorsunuz demektir. Dünya Sağlık Örgütü, dünya genelinde maske sıkıntısı yaşandığı için maskelerin gerektiğinde ve doğru şekilde kullanılmasını tavsiye etmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü olarak tıbbi maskelerin gerektiğinde ve doğru şekilde kullanılmasını ve değerli kaynakların gereksiz yere israfından kaçınılmasını tavsiye ediyoruz (Maske kullanımıyla ilgili tavsiyeler).
Kendinizi ve diğerlerini COVID-19’a karşı korumanın en etkili yolları, ellerinizi sık sık yıkamak, öksürürken ve hapşırırken ağız ve burnunuzu dirseğinizin iç kısmı veya mendille kapatmak ve öksüren veya hapşıran insanlardan en az 1 metre uzak mesafede bulunmaktır. Yeni korona virüsüne karşı temel korunma önlemleri

1. Maske sadece sağlık çalışanları, bakım görevlileri ve ateş ve öksürük gibi solunum yolu rahatsızlıkları olan kişiler tarafından kullanılmalıdır.
2. Maskeye dokumadan önce ellerinizi alkol bazlı bir el dezenfektanı veya su ve sabunla temizleyin.
3. Maskeyi elinize alıp yırtık ve delik olup olmadığına bakın.
4. Maskenin üst tarafını bulun (metal şeridin olduğu taraf).
5. Maskenin doğru tarafı (renkli taraf) dışarıya bakmalıdır.
6. Maskeyi yüzünüze yerleştirin. Metal şeridi veya sert kenarı burnunuza oturacak şekilde ayarlayın.
7. Maskenin alt tarafını ağzınızı ve çenenizi kapatacak şekilde aşağı doğru çekin.
8. Kullandıktan sonra maskeyi çıkarın, maskenin kontamine olmuş yüzeylerine dokunmamak için maskeyi yüzünüzden ve kıyafetlerinizden uzak tutarak kulak bölümündeki lastiklerden çıkarın.
9. Kullandıktan hemen sonra maskeyi kapalı bir kutuya atın.
10. Maskeye dokunduktan veya maskeyi çıkardıktan sonra el hijyenini sağlayın. Alkol bazlı el dezenfektanı kullanın veya gözle görülür bir kirlenme söz konusuysa su ve sabunla yıkayın.

“Kuluçka süresi”, virüsün kapılması ile hastalık belirtilerinin başlangıcı arasındaki zamandır. COVID-19’un kuluçka dönemi çoğunlukla 1-14 gün arasında kabul edilmekte, çoğunlukla 5 gün olduğu tahmin edilmektedir. Daha fazla veri toplandıkça bu tahminler güncellenecektir.

Korona virüsleri, hayvanlarda yaygın görülen büyük bir virüs ailesidir. Zaman zaman bu virüslere insanlara bulaşarak yayılabilmektedir. Örneğin SARS-CoV misk kedisi, MERS-CoV ise deve kaynaklı kabul edilmektedir. COVID-19’un hangi hayvan kaynaklarından bulaşmış olabileceği henüz bilinmemektedir.  
Kendinizi korumak için, örneğin canlı hayvan pazarlarına gittiğinizde hayvanlarla ve hayvanların temas ettiği yüzeylerle temastan kaçının. Gıda güvenliğine her zaman özen gösterin. Çiğ et, süt ve hayvan organlarıyla temas ederken dikkatli davranarak pişmemiş gıdalara bulaştırmayın, çiğ veya az pişmiş hayvansal ürün tüketiminden kaçının.

Virüsün evcil hayvanlara bulaşabildiğine dair şimdiye kadar sadece Hong Kong’ta virüsün bulaştığı bir köpek örneği bulunmaktadır. Kedi, köpek ve diğer evcil hayvanların COVID-19’u bulaştırdığına dair hiçbir kanıt mevcut değildir. COVID-19, hastaların özellikle öksürme, hapşırma veya konuşma sırasında ortama yaydıkları damlacıkları vasıtasıyla bulaşmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü bu konuda ve COVID-19’la ilgili diğer konulardaki gelişmeleri takip etmektedir ve güncel bilgileri paylaşmaya devam edecektir.

COVID-19’a neden olan virüsün yüzeylerde ne kadar süre hayatta kaldığı kesin olarak bilinmemektedir ancak bu açıdan diğer korona virüslerine benzerlik taşıdığı düşünülmektedir. Yapılan çalışmalara göre korona virüsler (COVID-19 virüsüyle ilgili önceden mevcut bilgilerle birlikte) yüzeylerde birkaç saatten birkaç güne uzanan bir süre boyunca canlı kalmaya devam edebilmektedir. Bu süre koşullara göre değişiklik gösterebilmektedir (yüzey, ortam sıcaklığı veya nemi).
Bir yüzeyde virüs olabileceğini düşünüyorsanız, virüsü öldürmek ve hem kendinizi hem çevrenizdekileri korumak için dezenfektanla yüzeyi temizleyin. Daha sonra ellerinizi alkol bazlı bir el dezenfektanı ya da su ve sabun ile yıkayın. Ellerinizle gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunmaktan kaçının.

Evet, güvenlidir. Hastalığı taşıyan bir kişinin ticari mallara virüs bulaştırma olasılığı düşüktür. Aynı zamanda taşınmış, nakliyesi gerçekleştirilmiş ve farklı sıcaklık koşullarına ve diğer koşullara maruz kalmış bir paketten virüsün bulaşma riski de düşüktür. 

Aşağıdaki eylemler COVID-19’a karşı etkili değildir ve zararlı olabilir:

• Sigara içmek
• Birden fazla maske takmak
• Antibiyotik kullanmak (COVID-19’u önleyen veya tedavi eden bir ilaç veya terapi yöntemi var mı?)

Ateş, öksürük ve nefes darlığı şikâyetiniz varsa, daha şiddetli bir enfeksiyonun gelişmesi riskini azaltmak için hemen tıbbi yardım alın ve son seyahat öykünüzü doktorunuzla mutlaka paylaşın.

Şu anda COVID-19’a yol açan korona virüsünün (SARS-COV-2) kaynağı bilinmemektedir. Mevcut bilgiler, SARS-COV-2’nin doğal bir hayvan kaynaklı olduğuna ve insan üretimi bir virüs olmadığına işaret etmektedir. SARS-CoV-2 virüsünün doğal konağının yarasalar olması kuvvetle muhtemeldir. SARS-CoV-2, genetik olarak akrabalığı bulunan SARS-CoV ve yarasa gruplarından izole edilmiş çeşitli diğer CoV virüslerinin bulunduğu grupta yer almaktadır. Daha uzak bir akraba olan MERS-CoV virüsü de aynı grupta yer almaktadır.

COVID-19, 2019’un Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinde insanlarda ilk kez tespit edilmiştir. Şu anda SARS-CoV-2 virüsünün Çin’deki insanlara tam olarak nasıl bulaştığı bilinmemektedir.
2003’teki SARS salgınına yol açan SARS-CoV virüsü ise hayvanlardan (çiftlikte yetiştirilen bir yaban hayvanı olan misk kedisi) insanlara geçmiş, daha sonra insanlar arasında yayılmıştır. SARS-CoV-2 virüsünün de benzer şekilde türler arası bariyeri atlayarak insanlara geçtiği düşünülmektedir. Ancak henüz bilinmese de, bu atlamayı insanların daha çok temas ettiği bir evcil hayvan, bir yaban hayvanı veya evcilleştirilmiş bir yaban hayvanı üzerinden yaparak insanlara geçtiği tahmin edilmektedir.
Virüsün kaynağı tespit edilip kontrol altına alınmadığı sürece, virüsün insanlarda tekrar ortaya çıkma riski söz konusudur ve şu anda yaşadığımız gibi bir salgının yaşanması mümkündür.

COVID-19’a yol açan virüs, çoğunlukla hasta bir kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında ortaya çıkan damlacıklar yoluyla bulaşmaktadır. Bu damlacıklar ağır olduğu için havada asılı kalmaz ve hızla yere veya yüzeylere düşer. 
COVID-19 hastası bir kişiye 1 metreden daha yakın bir mesafedeyseniz, teneffüs yoluyla ya da virüsün bulunduğu bir yüzeye temas ettikten sonra ellerinizi yıkamadan gözlerinize, elinize veya ağzınıza dokunduğunuz takdirde virüse yakalanabilirsiniz.

Korona virüsüne yakalanmak düşündüğünden daha zordur. Virüsün bulaşması için hasta bir kişiyle (veya kişinin kullandığı nesnelerle ve yüzeylerle) doğrudan ve yakın temas kurmak gerekir. Hastalığa yakalanan insanların çoğu, kişisel koruyucu ekipman olmadan hasta bir kişiye bakanlar ve aile üyeleridir.

İnsanlarla konuşarak, sokakta yürürken, pazarda veya başka bir kalabalık alanda alışveriş yaparak virüsü kapmanız pek mümkün değil. Genellikle, bir kişinin yakınında olmak virüsü yaymaz. Benzer şekilde,  yakın zamanda virüsden etkilenen ülkelere seyahat etmediyseniz veya korona virüsü ile enfekte olmuş bir kişiyle iletişim kurmadıysanız, virüsü kapmanız ihtimali  yoktur.

Hastalık tedavi edilebilir ve birçok insan zaten iyileşmiştir. Önerilen belirli bir ilaç olmasa da, enfeksiyonu olan kişiler belirtilerini hafifletmeye ve tedavi olmaya özen göstermelidir. Ciddi hastalığı olan insanlar hastanede özel  bakım görmelidir.

Hastaneler enfeksiyonu olan hastalara bakmaya hazırdır. Yeni  korona virüsü (COVID-19) hastasının hastanede olması hastanın doğru tedaviyi alarak sağlığına kavuşacağı ve hastalığın yayılmasının önlenmesine yardımcı olacağı anlamına gelir.

Hasta olan soğuk algınlığına benzer belirtiler gösteren (burun akıntısı, ateş, boğaz ağrısı, öksürük ve nefes darlığı) her kişiye karşı koruyucu önlemleri almalıyız (milliyete, kökenine, vb. bakılmaksızın).

Yeni korona virüsü (COVID-19) Çin yemeği yiyerek bulaşmıyor. Tamamen pişirilmiş yiyecekleri, sağlıklı ve temiz bir ortamda yemek güvenlidir.

Çocuklarınıza ellerini düzenli bir şekilde sabun ve su veya alkol bazlı el dezenfektanlarıyla temizlemelerini öğretmek önemlidir. Ayrıca, onlara da bükülmüş dirseklerine veya bir peçeteye öksürüp hapşırmalarını ve peçeteyi doğrudan çöpe atıp hemen ellerini yıkamalarını öğretmelisiniz. Evde ve toplu taşıma araçlarında pencereleri açık tutun, böylece hava mikropları uzaklaştırır!

Hayır, kendinizi yeni korona virüsünden (COVID-19) korumak için yapabileceğiniz en iyi şey, ellerinizi iyi ve sık sık yıkamaktır.

• Sağlıklıysanız, yalnızca COVID-19 olan bir kişiye bakıyorsanız maske takmanız gerekir.

• Sık sık hapşırıyorsanız veya öksürüyorsanız, virüsü öksürerek veya hapşırırken başkalarına veya yüzeylere yaymamak için maske takmalısınız.