Türk makamlarına kayıt olmanın önemi
Türkiye Cumhuriyeti hükûmeti Türkiye’de koruma sağlayan başlıca makamdır. Kayıt Türkiye’deki yabancılar için önemli bir yükümlülüktür, çünkü Türkiye’de kalışınızın yasal dayanağını oluşturur ve kamu hizmetlerine ve mevcut yardımlara erişmenizi sağlar. Bu nedenle, Türk makamlarına kayıt yaptırmak Türkiye’de haklarınızın teminat altına alınmasının en önemli yoludur. Kayıt, yasal olarak kalış hakkı ve kamu hizmetlerine ve yardıma erişim sağlamanın yanı sıra ülkenize zorla geri gönderilme ihtimaline karşı sizi korur.
Türk makamlarına kayıt yaptırmayan ve korunma talebinde bulunan Suriyeliler, Türkiye’de sağlık hizmetleri, eğitim, sosyal yardım veya istihdam olanaklarına erişim dâhil olmak üzere hiçbir hizmet veya yardımdan yararlanamazlar. Erişim sağlayabileceğiniz tek hizmet acil sağlık hizmetleri olacaktır. Kayıt yaptırmazsanız, UNHCR, diğer BM kuruluşları ve STK’lar da size yardım etmeye çalışırken engellerle karşılaşırlar. Bu nedenle, tüm Suriyelilerin Türk makamlarına kayıt yaptırmaları elzemdir.
Suriyelilerin Türk makamlarına kayıt yaptırmalarına yönelik usuller
Türkiye’deki Suriyeli mülteciler Türk makamları tarafından kayıt altına alınmaktadırlar. Geçici Koruma Yönetmeliği, geçici koruma kapsamındaki bireylerin kayıt altına alınması görev ve yetkisini açık bir biçimde Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne (GİGM) (İçişleri Bakanlığı bünyesinde çalışan ulusal iltica kurumu) vermektedir.
Suriyelilerin kaydı birkaç il hariç olmak üzere tüm Türkiye’de yapılmaktadır.
Koruma talep eden Suriyelilerin ikamet ettikleri ildeki İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne gitmeleri gerekmektedir. Kayıt sırasında doğru kimlik bilgilerinizi vermeniz, Suriye’den getirdiğiniz elinizdeki tüm belgeleri sunmanız ve Türk yetkilileri ile işbirliğinde bulunmanız beklenecektir. Elinizde Suriye’den getirdiğiniz hiçbir belge yoksa yetkililer beyanınıza göre kaydınızı alırlar. Kayıt sırasında tercümana ihtiyaç duyarsanız, lütfen bu talebinizi İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne bildirin, çünkü ücretsiz olarak tercüman talep etme hakkınız vardır.
Kayıt yeri ile göre değişmektedir. İlgili adresi İl Göç İdaresi Müdürlüğü’nden bulabilirsiniz.
2016 yılının başından beri Türkiye’de koruma talep eden Suriyelilerin geçici koruma faydalanıcısı olarak kayıt edilmeden önce Türk makamları (Yabancılar Polisi) tarafından ön kayıtlarının yapılması gerekmektedir. Ön kayıt sırasında sizin ve ailenizin temel verileri, iletişim bilgileri, parmak izleri Yabancılar Polisi tarafından alınıp fotoğraf çekilir. Bulunduğunuz ildeki İl Göç İdaresi Müdürlüğü’nden Yabancılar Polisi’nin yerini/adresini öğrenebilirsiniz.
Ön kayıt sırasında size Geçici Koruma Kimlik Belgesi’ni almak üzere 30 gün içerisinde İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne başvurmanız gerektiğini belirten bir ön kayıt belgesi verilecektir. Bu ön belge size ülkede yasal kalış hakkı verir ve ücretsiz olarak verilir.
Güvenlik kontrollerinin tamamlanması için 30 günlük bir süre öngörülmektedir. Ancak bu süre, İl Göç İdaresi Müdürlüğü’nün birikmiş iş yükü ve/veya başvuru sahibinin bireysel koşullarına bağlı olarak uzatılabilir. Bu ön kayıt dönemi sırasında Suriyelilerin acil sağlık hizmetlerine erişimleri vardır.
Yeni doğmuş bir bebeğiniz veya ciddi bir sağlık sorununuz varsa ve daha erken kayıt altına alınması/alınmanız gerekiyorsa, lütfen doğum belgesini veya doktor raporunu Yabancılar Polisi’ne ve İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne verin, böylece size Geçici Koruma Kimlik Belgelerinizin verilmesi için öncelik tanınacaktır.
Eğer 30 günlük süre içerisinde güvenlik kontrolünü geçemezseniz, herhangi bir işlemden önce İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından mülakata alınırsınız. Eğer kişinin geçici korumanın haricinde tutulması değerlendirilirse, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bireysel bazda bir karar alacaktır. Verilen her idari karar mahkemeye taşınabileceği için, kişiler yasal usuller aracılığıyla Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün kararına itiraz edebilirler. İkamet ettiğiniz ildeki barodan adli yardım desteği alabilirsiniz. UNHCR veya UNHCR’nin ortak kuruluşları da size yardım edebilirler.
Güvenlik kontrollerini geçen başvuru sahiplerine Geçici Koruma Kimlik Kartı çıkartılacaktır ve bu kişilerin Geçici Koruma Yönetmeliği ile düzenlenen tüm hak ve hizmetlere erişimleri olacaktır. Daha önce de belirtildiği üzere, kayıt için bekleme süreleri bulunduğunuz yere ve yetkililerin elinde beklemede olan kayıt sayısına bağlı olarak değişebilir.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü her kampta bulunan kayıt olanakları ile kamplarda kalan mültecilerin kayıtlarını yapma yetkisini elinde tutmaktadır.
Türkiye’deki bütün Suriyeli mülteciler Suriye’ye zorunlu geri gönderilmeye karşı korunmaktadır. Hiç kimse kendi iradesi dışında Suriye’ye geri gönderilemez.
İlgili bağlantılar
Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilerin bilgilerinin güncellenmesi
Türkiye’de geçici koruma
Haklar ve yükümlülükler