Η Υ.Α. επαναπροσδιορίζει τον ρόλο της στην Ελλάδα καθώς τίθεται σε εφαρμογή η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας

22 Μαρ 2016

Γυναίκες από τη Συρία με τα παιδιά τους στον άτυπο καταυλισμό κοντά στην Ειδομένη
© UNHCR/A. Zavallis

Την προηγούμενη Κυριακή, τέθηκαν σε ισχύ οι διατάξεις που συμφωνήθηκαν μεταξύ της Ε.Ε. και της Τουρκίας για τη μείωση των αφίξεων μεγάλης κλίμακας προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα και μετέπειτα στην Ευρώπη. Ήδη από το Σάββατο, οι ελληνικές αρχές επίσπευσαν τη μεταφορά στην ενδοχώρα περίπου 8.000 προσφύγων και μεταναστών που είχαν φτάσει στα νησιά πριν από τις 20 Μαρτίου. Αυτό έγινε προκειμένου να διαχωριστούν από αυτούς που θα έφταναν μετά από τις 20 Μαρτίου, οι οποίοι θα υπόκεινται στη νέα πολιτική επιστροφής.

Μέχρι στιγμής οι αφίξεις στη Λέσβο συνεχίζονται. Από την Κυριακή μέχρι σήμερα το πρωί έχουν σημειωθεί 934 αφίξεις. Κρατούνται σε κλειστό κέντρο καταγραφής και προσωρινής φιλοξενίας στη Μόρια στα ανατολικά του νησιού. Οι υπόλοιποι 800 άνθρωποι που έφτασαν στο νησί πριν από την Κυριακή φιλοξενούνται σε απόσταση ενός χιλιομέτρου στο Καρά Τεπέ, το οποίο λειτουργεί υπό τη διεύθυνση της τοπικής δημοτικής αρχής και παραμένει ανοιχτή δομή.

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) μέχρι στιγμής υποστήριζε τις αρχές στα λεγόμενα “hotspots” στα ελληνικά νησιά, όπου γινόταν η υποδοχή, η παροχή βοήθειας και η καταγραφή προσφύγων και μεταναστών. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, οι χώροι αυτοί μετατρέπονται τώρα σε κέντρα κράτησης. Αναλόγως, και σύμφωνα με την πολιτική μας ενάντια στην υποχρεωτική κράτηση, έχουμε διακόψει ορισμένες από τις δράσεις μας σε όλα τα κλειστά κέντρα στα νησιά, συμπεριλαμβανομένων και των υπηρεσιών μετακίνησης από και προς τους χώρους αυτούς. Ωστόσο, η Υ.Α. θα διατηρήσει την παρουσία της με έναν εποπτικό ρόλο σε θέματα προστασίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι τηρούνται τα  πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δικαιωμάτων των προσφύγων, καθώς και με την παροχή ενημέρωσης για τα δικαιώματα και τις διαδικασίες για την πρόσβαση στο άσυλο.

Τα μέλη του προσωπικού της Υ.Α. θα εξακολουθούν να βρίσκονται στις ακτές και στο λιμάνι για να παρέχουν βοήθεια ζωτικής σημασίας (μεταξύ άλλων μεταφορά σε νοσοκομείο όταν υπάρχει ανάγκη). Παρέχουμε επίσης ενημέρωση για το άσυλο στην Ελλάδα στους νεοαφιχθέντες, καθώς και για την οικογενειακή επανένωση και την πρόσβαση σε υπηρεσίες. Επίσης, εντοπίζουμε τα ευάλωτα άτομα που έχουν ιδιαίτερες ανάγκες.

Η Υ.Α. εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι η συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας εφαρμόζεται πριν τεθούν σε ισχύ οι απαιτούμενες εγγυήσεις στην Ελλάδα. Προς το παρόν, η Ελλάδα δεν έχει επαρκή ικανότητα στα νησιά για την αξιολόγηση αιτημάτων ασύλου, ούτε διαθέτει τις κατάλληλες συνθήκες για τη στέγαση των ανθρώπων με αξιοπρέπεια και ασφάλεια ώσπου να εξεταστεί το αίτημά τους.

Η Υ.Α. δε συμμετέχει στη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας, ούτε πρόκειται να αναμιχθεί στις επιστροφές ή την κράτηση. Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τις ελληνικές αρχές στη δημιουργία επαρκούς ικανότητας υποδοχής.

Η αβεβαιότητα δημιουργεί άγχος και ανησυχία στους νεοαφιχθέντες. Πολλοί ελπίζουν ακόμα ότι τα σύνορα θα ανοίξουν. Σε πολλούς έχουν τελειώσει τα χρήματα. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ενημέρωση. Η ελληνική αστυνομία διανέμει φυλλάδια στα αραβικά και στα φαρσί με τα οποία ενημερώνει τον κόσμο ότι τα σύνορα είναι κλειστά και τους συμβουλεύει να μεταβούν στους καταυλισμούς όπου οι συνθήκες είναι καλύτερες. Αλλά η χωρητικότητα των κοντινών καταυλισμών έχει φτάσει στο όριό της και υπάρχει ανάγκη να ανοίξουν περισσότεροι, μεταξύ άλλων και για την προσωρινή φιλοξενία των υποψηφίων για μετεγκατάσταση (relocation).

Στο μεταξύ, εκτιμάται ότι βρίσκονται στην Ειδομένη 10.000-12.000 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και 4.000 παιδιά περίπου, που διαμένουν σε σκηνές σε άσχημες συνθήκες σε έναν άτυπο καταυλισμό κοντά στα σύνορα, πολύ κοντά στις σιδηροδρομικές γραμμές. Η πλειοψηφία είναι οικογένειες, πολλές από τις οποίες έχουν μικρά παιδιά. Οι συνθήκες υγιεινής μάς ανησυχούν ιδιαιτέρως καθώς επιδρούν αρνητικά στην υγεία των ανθρώπων. Οι άνθρωποι αναγκάζονται να καίνε πλαστικά και σκουπίδια για να ζεσταθούν. Οι συνθήκες γενικά στην περιοχή δημιουργούν πολλές προκλήσεις. Η Υ.Α. και οι εταίροι της καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για τη βελτίωση των συνθηκών παρέχοντας οικογενειακές και μεγάλης χωρητικότητας σκηνές για μέχρι και 2.400 άτομα και φροντίζουν για τη διακομιδή των σκουπιδιών. Έχουν στηθεί φορητές τουαλέτες αλλά και αυτές δε φτάνουν. Έχουν παρασχεθεί σκηνές για τις ευάλωτες οικογένειες και τα ευάλωτα άτομα, όπως και σε 30 ασυνόδευτους ανηλίκους. Η Υ.Α. επισκέπτεται χώρους κράτησης όπου τα ασυνόδευτα παιδιά βρίσκονται σε προστατευτική φύλαξη. Η διανομή φαγητού (σάντουιτς και ρόφημα) έχει οργανωθεί από διάφορες οργανώσεις, τρεις φορές την ημέρα, καθώς επίσης διανέμεται γάλα, τροφή για βρέφη και πάνες.