Η ιστορία των προσφύγων μέσα από τη γλώσσα των τεχνών

«Εικόνες που σε γεμίζουν συναισθήματα! Θλίψη, φόβος, χαρά για τη ζωή που αναβλύζει μέσα από τα χρώματα, αλλά και θυμός μετά το βιωματικό»… Με αυτά τα συναισθήματα του κόσμου που γέμισε και τίμησε με την παρουσία του την εικαστική έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων 2015 και με πολύ ευγνωμοσύνη για όσους μοιράστηκαν μαζί μας αυτή την εμπειρία, ολοκληρώθηκε στις 25 Ιουνίου στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων το “It could be ME – It could be YOU”.

Δεκαεπτά καλλιτέχνες που ζουν στην Ελλάδα, ανάμεσα στους οποίους και πρόσφυγες καθώς και ο ξενώνας προσφύγων «Ιόλαος», συμμετείχαν, ο καθένας με την προσωπική του καλλιτεχνική γλώσσα, σε μία ομαδική έκθεση που προσπάθησε να πει μία ιστορία: την κοινή ιστορία συνηθισμένων ανθρώπων που ζουν σε ασυνήθιστες συνθήκες. Μια ιστορία μέσα από φωτογραφίες, πίνακες, βίντεο, γλυπτά, κατασκευές και μια ηλεκτροακουστική εγκατάσταση με εμψυχωτή.

«Είμαστε όλοι πρόσφυγες», «Όλη η έκθεση είναι ένα γεγονός που σε φέρνει στη θέση του άλλου, it could be me», «Τo διαδραστικό έκθεμα ήταν συγκλονιστικό, για μια στιγμή, στην ασφάλεια ενός εκθεσιακού χώρου, ένιωσα ίσως λίγο πώς είναι να είσαι ανεπιθύμητος», είναι κάποια από τα σχόλια στο βιβλίο επισκεπτών της έκθεσης. Το θέμα της έκθεσης άλλωστε είχε σκοπό να βάλει τον επισκέπτη στη διαδικασία να αναρωτηθεί κατά πόσο θα μπορούσε να βρίσκεται στη θέση ενός πρόσφυγα. Στη θέση ενός άντρα, μιας γυναίκας ή ενός παιδιού που αναγκάστηκαν να εκτοπιστούν εξαιτίας του πολέμου ή διώξεων και αγγίζουν τα 60 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Υ.Α..

Όσοι οι πρόσφυγες, τόσες και οι ιστορίες του, αλλά με την ίδια κοινή αφετηρία: κανένας δεν θα επιχειρούσε το επικίνδυνο ταξίδι του ξεριζωμού αν δεν ήταν αναγκασμένος. Το ίδιο επιβεβαιώθηκε και από την εκδήλωση του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων που έγινε στον ίδιο χώρο της Τεχνόπολης στις 21 Ιουνίου. Σε μια πολύχρωμη γιορτή με συζητήσεις, προβολές, κουζίνα και μουσικά συγκροτήματα, κοινότητες προσφύγων που ζουν στην Ελλάδα και μη κυβερνητικές οργανώσεις τίμησαν την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων και υπενθύμισαν την ανάγκη για έναν κόσμο αποδοχής και αλληλεγγύης.

Οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν στην έκθεση:

John Bicknell, EseK_One (Βασίλης Έσεκ), Jamal Ahmed, Naimat Hassan, NAR, N_Grams, Serwan Sofi, Παναγιώτης Βελιανίτης – Χρήστος Τόλης, Έλλη Βέλλιου, Νίκος Γιαβρόπουλος, Νατάσσα Ιωάννου, Κώστας Λάβδας, Στεφανία Μιζάρα, Μαρίτα Νιάκαρου, Παντελής Τσομπάνογλου, Παναγής Χρυσοβέργης, ενώ εκπροσωπήθηκε με εικαστικά έργα και ο ξενώνας “Iόλαος” της Α.Μ.Κ.Ε ΚΛΙΜΑΚΑ.

“Trauma”, έργο του NAR

Από αριστερά: Ζωγραφικά έργα του Jamal Ahmed, για τα οποία εξηγεί: «Το αγαπημένο μου χρώμα είναι το πορτοκαλί. Στο Νταρφούρ οι άνθρωποι αγαπάνε το πορτοκαλί, συμβολίζει τον ήλιο, είναι ένα λαμπερό χρώμα» – Έργα μικτής τεχνικής από τους φιλοξενούμενους του ξενώνα «Ιόλαος». ©UNHCR/Yiorgos Kyvernitis

“Vandalism”, γλυπτό από τον Νίκο Γιαβρόπουλο. Στο βάθος, λεπτομέρεια από το έργο του Κώστα Λάβδα “Μαύρη Θάλασσα” . ©UNHCR/Christos Tolis

Γενική άποψη μέρους της έκθεσης “It Could ME – It Could be YOU”. Από αριστερά: έργα των Μαρίτα Νιάκαρου, NAR, Naimat Hassan, EseK_One, John Bicknell και η εγκατάσταση των Παναγιώτη Βελιανίτη και Χρήστου Τόλη. ©UNHCR/Christos Tolis

Στιγμιότυπο από την εκδήλωση που διοργάνωσε το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων στις 21 Ιουνίου τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων. Η πολύχρωμη εκδήλωση που έγινε στον προαύλιο χώρο της έκθεσης της Υ.Α. στην Τεχνόπολη , περιείχε παρουσιάσεις, προβολή ταινίας, κουζίνα και μουσικά συγκροτήματα από κοινότητες προσφύγων.©UNHCR/Yiorgos Kyvernitis

“O κλέφτης”, σειρά φωτογραφιών από τον Naimat Hassan. «Χθες ήμουν εγώ, σήμερα κάποιος άλλος, και αύριο οποιοσδήποτε...» γράφει στο κείμενό του για την έκθεση ο Αφγανός καλλιτέχνης. ©UNHCR/Christos Tolis

Άποψη φωτογραφίας του Παναγή Χρυσοβέργη που προέκυψε από την επίσκεψή του στον προσφυγικό καταυλισμό Al Zaatari της Ιορδανίας τον Ιούλιο του 2013. ©UNHCR/Christos Tolis

Η αφίσα της έκθεσης “It Could ME – It Could be YOU” με την αφίσα της Υ.Α. για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων 2015. Στα 60 εκατομμύρια έφτασε ο αριθμός των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν μέσα στο 2014, σύμφωνα με έκθεση της Υ.Α. που δημοσιεύτηκε λίγο πριν την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων. Αίθουσα «Αποθήκη», Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων. ©UNHCR/Christos Tolis

“In a square”, γλυπτό του Ιρακινού καλλιτέχνη Serwan Sofi. ©UNHCR/Christos Tolis

Από αριστερά: Έργο μικτής τεχνικής από τον EseK_One (Βασίλη Έσεκ) – «Δεν μπορεί να υπάρξει ευθεία σύγκριση μεταξύ της εμπειρία της τέχνης, ή του να είσαι καλλιτέχνης, και της εμπειρίας του να είσαι πρόσφυγας», σχολιάζει ο καλλιτέχνης John Bicknell με αφορμή το έργο του δεξιά “No man’s land”. ©UNHCR/Christos Tolis

“Bloody Mediterranean”, έργο μικτής τεχνικής (ξυλόγλυπτο και ακρυλικά σε ξύλο) από τον καλλιτέχνη N_Grams. ©UNHCR/Christos Tolis

Στιγμιότυπο από τα εγκαίνια της έκθεσης “It Could ME – It Could be YOU”. Στο βάθος φωτογραφίες του Παναγή Χρυσοβέργη από το προσφυγικό καταυλισμό Al Zaatari στην Ιορδανία. Πάνω από 80.000 άτομα εκτιμάται ότι φιλοξενεί ο καταυλισμός μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2015, η πλειοψηφία των οποίων είναι Σύροι πρόσφυγες από το κυβερνείο Da'ara. ©UNHCR/Yiorgos Kyvernitis

Γενική άποψη τμήματος της έκθεσης της Υ.Α. Στον τοίχο ψηλά στιγμιότυπο από το βίντεο “It could be me – it could be you” της Νατάσσας Ιωάννου. «Η έμπνευσή μου ήταν από τη λέξη ταλαιπωρία και από τη λέξη επανάληψη. Χρόνια τώρα πρόσφυγες ταλαιπωρούνται για ένα καλύτερο αβέβαιο μέλλον…», εξηγεί. ©UNHCR/Yiorgos Kyvernitis

Από αριστερά: Έργο του Παντελή Τσομπάνογλου. «Ο πίνακάς μου, μια τυφλή πρόσφυγας, συμβολίζει ένα ταξίδι στο άγνωστο, που είναι ο κόσμος των τυφλών, αλλά και την αποδοχή μας των ανθρώπων αυτών, που έρχονται από έναν άγνωστο σε μας κόσμο», δηλώνει ο ζωγράφος – Σειρά φωτογραφιών της Στεφανίας Μιζάρα με τίτλο “Ευρώπη, το φρούριο” με σκηνές από το κέντρο κράτησης στο Φυλάκιο του Έβρου και τις αφίξεις των προσφύγων στο νησί της Λέσβου. ©UNHCR/Yiorgos Kyvernitis

“NEVER MADE IT”, ηλεκτροακουστική εγκατάσταση με εμψυχωτή από τον Παναγιώτη Βελιανίτη και το Χρήστο Τόλη. «Από όποια άποψη κι αν το δει κανείς, όλο αυτό είναι μία τρομακτική, αιματηρή υπόθεση. Ούτε ο υπάλληλος ούτε ο πρόσφυγας μπορεί να κάνει πολλά για να αλλάξει την τάξη του κόσμου», διαβάζουμε στο σημείωμα των καλλιτεχνών. ©UNHCR/Christos Tolis

Πυρογραφία σε ξύλο με τίτλο “Πολυξένη 1” από την Έλλη Βέλλιου. «Το έργο με το οποίο συμμετέχω στην έκθεση είναι αφιερωμένο στην οικογενειακή ιστορία της γιαγιάς μου από τη Σμύρνη. Ως στοιχείο ενός διαχρονικού πόνου που περνάει ασυνείδητα από γενιά σε γενιά», αναφέρει η καλλιτέχνης. ©UNHCR/Yiorgos Kyvernitis

Από αριστερά: Έργο του Κώστα Λάβδα με τίτλο “Μαύρη Θάλασσα”, που είχε σαν αφορμή το επικίνδυνο θαλάσσιο πέρασμα της Μεσογείου. «Ο μετανάστης είναι γυμνός, με μόνο του ένδυμα την ελπίδα. Η θάλασσα είναι μαύρη, παχύρευστη κι ακίνητη, σύνορο και ταυτόχρονα φράχτης με την άλλη όχθη» - “Πολυξένη 2” , μικτή τεχνική (παραφίνη σε ξύλο) από την Έλλη Βέλλιου ©UNHCR/Yiorgos Kyvernitis

Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter