Έκθεση της Υ.Α. παρουσιάζει τις διακρίσεις που επικρατούν στη ζωή των μειονοτήτων ανιθαγενών παγκοσμίως
Η Sougrabay Ibrahim, 84 ετών από τη Μαδαγασκάρη, κατά τη διάρκεια ενός σεμιναρίου της Υ.Α. για την ανιθαγένεια.
© UNHCR/Roger Arnold
Μια νέα έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) προειδοποιεί ότι οι διακρίσεις, ο αποκλεισμός και οι διώξεις συνιστούν τη σκληρή πραγματικότητα πολλών εκ των μειονοτήτων ανιθαγενών παγκοσμίως και καλεί για άμεση δράση προκειμένου να εξασφαλιστούν ίσα δικαιώματα στην ιθαγένεια για όλους.
Σύμφωνα με την έκθεση, πάνω από το 75% του πληθυσμού των ανιθαγενών που είναι γνωστοί στον κόσμο ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες. Εάν δεν αντιμετωπιστεί το φαινόμενο αυτό, η παρατεταμένη περιθωριοποίησή τους μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα πικρίας, να αυξήσει τον φόβο και στις πιο ακραίες περιπτώσεις να οδηγήσει σε αστάθεια, ανασφάλεια και εκτοπισμό.
Αν και η έκθεση βασίζεται σε έρευνα που διεξήχθη πριν από τον περασμένο Αύγουστο όταν εκατοντάδες χιλιάδες Rohingya – η μεγαλύτερη μειονότητα ανιθαγενών στον κόσμο – άρχισαν να τρέπονται σε φυγή από τη Μιανμάρ προς το Μπανγκλαντές, η κατάστασή τους ωστόσο απεικονίζει χαρακτηριστικά τα προβλήματα τα οποία μπορεί να επιφέρουν χρόνια διακρίσεων και παρατεταμένου αποκλεισμού και τις επιπτώσεις τους στο καθεστώς της ιθαγένειας.
«Οι ανιθαγενείς αναζητούν απλά τα ίδια βασικά δικαιώματα που απολαμβάνουν όλοι οι πολίτες. Αλλά οι μειονότητες ανιθαγενών, όπως οι Rohingya, συχνά υπόκεινται σε βαθιές διακρίσεις και συστηματική άρνηση των δικαιωμάτων τους» είπε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Filippo Grandi.
«Τα τελευταία χρόνια, έχουν ληφθεί σημαντικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ανιθαγένειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, νέες προκλήσεις, όπως ο αυξανόμενος αναγκαστικός εκτοπισμός και η αυθαίρετη στέρηση της ιθαγένειας, απειλούν την πρόοδο αυτή. Τα κράτη θα πρέπει να δράσουν τώρα και να δράσουν αποφασιστικά για να εξαλειφθεί η ανιθαγένεια», πρόσθεσε ο κ. Grandi.
Η έκθεση “This is our home”: Stateless minorities and their search for citizenship («Αυτή είναι η πατρίδα μας»: Μειονότητες ανιθαγενών και η αναζήτησή τους για ιθαγένεια) δημοσιεύεται στην τρίτη επέτειο της Εκστρατείας της Υ.Α. #IBelong (Ανήκω) για την Εξάλειψη της Ανιθαγένειας. Βασίζεται σε διαβουλεύσεις που έγιναν τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2017 με μέλη μειονοτικών ομάδων ανιθαγενών, πρώην ανιθαγενών ή ανθρώπους σε κίνδυνο να γίνουν ανιθαγενείς στη Μαδαγασκάρη, την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και την Κένυα, που επελέγησαν ως παραδείγματα προκειμένου να επισημανθούν τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι μειονότητες ανιθαγενών παγκοσμίως.
Αντλώντας υλικό από συζητήσεις με περισσότερα από 120 άτομα, η έκθεση καταδεικνύει ότι για πολλές μειονοτικές ομάδες η αιτία της ανιθαγένειας είναι η ίδια η διαφορετικότητα: οι ιστορίες τους, η εμφάνισή τους, η γλώσσα τους, η πίστη τους. Παράλληλα, η ανιθαγένεια συχνά επιτείνει τον αποκλεισμό που αντιμετωπίζουν οι μειονοτικές ομάδες, επηρεάζει βαθιά όλες τις πτυχές της ζωής τους – από την ελευθερία μετακίνησης ως τις ευκαιρίες για ανάπτυξη, και από την πρόσβαση σε υπηρεσίες μέχρι και το δικαίωμα ψήφου.
Οι μαρτυρίες που παρουσιάζονται στην έκθεση δείχνουν πώς επηρεάζουν οι διακρίσεις με αρνητικό τρόπο τις κοινότητες των μειονοτήτων ανιθαγενών και εντείνουν το άγχος τους για τη σωματική τους ασφάλεια και προστασία. Συμβάλλουν επίσης στη φτώχεια και δυσκολεύουν την πρόσβασή τους σε έγγραφα, στην εκπαίδευση και την ιατρική περίθαλψη.
Προκειμένου να διασφαλιστούν τα ίσα δικαιώματα στην ιθαγένεια για τις μειονότητες ανιθαγενών, η Εκστρατεία #IBelong της Υ.Α. καλεί όλα τα κράτη να λάβουν τα παρακάτω μέτρα:
- Να διευκολύνουν την πολιτογράφηση ή την επιβεβαίωση της ιθαγένειας για τις μειονοτικές ομάδες ανιθαγενών που διαμένουν στην επικράτεια της χώρας, δεδομένου ότι γεννήθηκαν ή διαμένουν σε αυτή πριν από μια συγκεκριμένη ημερομηνία, ή ότι έχουν γονείς ή παππούδες που πληρούν τα κριτήρια αυτά.
- Να επιτρέπουν στα παιδιά να αποκτήσουν την ιθαγένεια της χώρας στην οποία γεννήθηκαν, εάν σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν ανιθαγενή.
- Να εξαλείψουν νόμους και πρακτικές που αρνούνται ή στερούν την ιθαγένεια ασκώντας διακρίσεις για λόγους φυλής, εθνικότητας, θρησκείας ή του καθεστώτος γλωσσικής μειονότητας.
- Να διασφαλίσουν ότι οι γεννήσεις καταχωρούνται παγκοσμίως για την πρόληψη της ανιθαγένειας.
- Να εξαλείψουν διαδικαστικά και πρακτικά εμπόδια για την έκδοση εγγράφων ιθαγένειας σε όσους τη δικαιούνται διά νόμου.
Στοιχεία
Είναι δύσκολο να καθορίσουμε πόσοι άνθρωποι ακριβώς είναι ανιθαγενείς ή κινδυνεύουν να γίνουν ανιθαγενείς σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα στοιχεία για την ανιθαγένεια συλλέγονται από τις κυβερνήσεις και δίνονται στην Υ.Α. Το 2016, 75 χώρες κατέγραψαν 3,2 εκατομμύρια ανιθαγενείς. Όμως, η Υ.Α. εκτιμά ότι συνιστά ένα μικρό μόνο κομμάτι του συνόλου – ο πραγματικός αριθμός θα μπορούσε να είναι και τριπλάσιος.
Για την Εκστρατεία #IBelong (Ανήκω)
Στις 4 Νοεμβρίου 2014, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες εγκαινίασε την Εκστρατεία της #IBelong για την Εξάλειψη της Ανιθαγένειας. Η ανιθαγένεια είναι ένα πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί από τον ίδιο τον άνθρωπο και είναι σχετικά εύκολο να επιλυθεί και να προληφθεί. Εάν υπάρχει η απαραίτητη πολιτική θέληση και δημόσια στήριξη, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να αποκτήσουν ιθαγένεια και να αποτρέψουν το να γεννηθούν τα παιδιά τους ανιθαγενή. Η Εκστρατεία #IBelong υποστηρίζεται από ένα Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης, που καθορίζει συγκεκριμένα μέτρα που μπορούν να λάβουν τα κράτη για να βοηθήσουν στην επίλυση του προβλήματος. Αποκτώντας ιθαγένεια, εκατομμύρια ανιθαγενείς σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να αποκτήσουν πλήρη πρόσβαση στα ανθρώπινα δικαιώματα που δικαιούνται και να νιώθουν πλέον ότι ανήκουν στις ίδιες τις κοινότητές τους.