UNHCR’ye kaydolma
UNHCR’nin uygulama ortağı olan SGDD, UNHCR adına sığınmacıların kayıtlarını yapmaktadır. Suriyeliler ve Avrupalılar hariç olmak üzere tüm uyruklardan sığınmacılar bu süreç kapsamında kayıt altına alınmaktadırlar.
UNHCR’ye kaydolmak üzere SGDD kayıt merkezine gittiğinizde, siz ve aile fertleriniz fotoğraflarınızın çekileceği kısa bir kayıt mülakatına tabi tutulacaksınız. Lütfen kayıt mülakatınız için destekleyici belgelerinizi (kimlikler, pasaportlar, sağlık raporları, ehliyet, vb.) yanınızda bulundurun. Mülakat sırasında menşe ülkenizi neden terk ettiğinizi ve geri dönerseniz neler olacağını kendi dilinizde açıklamanız gerekmektedir. Ayrıca aynısını size verilen forma da yazmanız talep edilecektir.
Kaydınız tamamlandığında, sizden vermiş olduğunuz temel kişisel bilgilerin yardım amacıyla makamlarla paylaşılacağını belirten bir rıza formunu imzalamanız istenecektir. Ayrıca, size Türkiye’nin herhangi bir iline bir sevk mektubu verilecektir. Makamlar nezdindeki kaydınızı tamamlamak için sevk edilmiş olduğunuz ildeki İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne başvurmanız beklenmektedir. UNHCR sevk için size ek belge vermeyecektir.
UNHCR ile kayıt mülakatınızın ardından, dosyanız hassas durum değerlendirmesi için incelenebilir. Yalnızca en ağır hassas durumlara ve en yüksek koruma risklerine sahip olan kişiler Mülteci Statüsü Belirleme (MSB) mülakatına çağrılabilirler. UNHCR’ye kaydolmuş olmak sizi otomatik olarak MSB mülakatı için hak sahibi yapmaz.
UNHCR tarafından yürütülen Mülteci Statüsü Belirleme usulleri
UNHCR tarafından yürütülen Mülteci Statüsü Belirleme (MSB) süreci, başvuruda bulunan bireylerin “mülteci” olmaya uygun olup olmadıklarını belirlemek amacıyla mülteci statüsü başvuruları hakkında bilgi toplanmasını ve başvuruların incelenmesini kapsamaktadır. Mülteci olmak ise, Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin 1951 Sözleşmesi’nin 1(A) maddesi ve 1950 tarihli UNHCR Tüzüğü’nde yer alan ilgili mülteci tanımında belirtilen kriterlere göre kişinin durumunun değerlendirilmesine bağlıdır.
Türkiye’de MSB, Türk makamları tarafından uygulanan usuller doğrultusunda ve bu usullerle koordinasyon hâlinde olmak üzere kendi görev alanı içerisinde UNHCR tarafından yürütülmektedir.
Mülteci statüsü için neden UNHCR benimle mülakat yapıyor?
Mülteci tanımına uyan bireylere mülteci statüsünün tanınması UNHCR’nin koruma görevinin temel parçasıdır. UNHCR mülteci tanımına uyan bireyleri en uygun ve etkili araç ve kaynaklarla korumak ve onlara yardım etmek amacıyla MSB sürecini yürütmektedir. Bu kişilere kalıcı çözümler sunmak da bu sürecin bir parçasıdır. Bu çözümler, ev sahibi ülkeye entegrasyon, üçüncü ülkeye yerleştirme veya gönüllü geri dönüş şeklinde olabilir.
UNHCR ile yapılan MSB mülakatı ne anlama gelir?
Mülteci statüsü bireysel MSB mülakatıyla belirlenmektedir. UNHCR ile yapılan bu mülakat, bir sığınmacının menşe ülkesinden neden kaçtığını ve geri dönmekten neden korktuğunu kişisel ve ayrıntılı olarak açıklayarak başvurusunu gerekçelendirmesine olanak tanıyan bir yoldur ve böylece UNHCR’nin kişinin talebi hakkında bir karara varması mümkün olmaktadır. Mülakatı yapan statüye uygunluk görevlisi, sığınmacıya menşe ülkesini terk etmesini zorunlu kılan nedenleri anlatması için sorular sorar.
MSB mülakatı nasıl yapılır?
MSB mülakatı her sığınmacı ile bireysel olarak yapılmaktadır. Buna göre asıl mülteci statüsü başvuru sahibi ve bu kişinin ailesinin yetişkin her bir ferdi veya bakmakla yükümlü olduğu herkes aynı vakaya/dosyaya dâhil edilir. Bu mülakat, sığınmacının tercih ettiği dilde bir tercüman yardımıyla yapılır. Sığınmacıdan mülakat sırasında anladıklarını teyit etmesi istenir. Sığınmacı, mülakat görevlisinin cinsiyetine ilişkin tercihini de ifade edebilir. Statüye uygunluk görevlisinin sorduğu tüm sorular ve sığınmacının verdiği yanıtlar da dâhil olmak üzere mülakatın ayrıntılı içeriği mülakat sırasında not alan statüye uygunluk görevlisi tarafından elektronik formatta kayıt altına alınır. Sığınmacı, ses kaydı alınacaksa, bu konuda bilgilendirilir ve rızası alınır.
MSB mülakatının tüm içeriği tamamen gizli kalır ve sığınmacıya bu konuda mülakatın başında bilgi verilir. Statüye uygunluk görevlisi sorunsuz bir mülakat süreci geçirilmesini ve adil bir karar verilmesini sağlamak üzere sığınmacıdan işbirliği içinde hareket etmesini ve doğruları söylemesini rica eder. Sığınmacıya MSB mülakatının ve UNHCR’nin karar verme süreçlerinin ücretsiz olduğu hatırlatılır ve sahtecilik ve rüşvet söz konusu olursa bunları bildirebileceği kişilerin irtibat bilgileri verilir.
UNHCR, zamanında alındığı takdirde, sığınmacının MSB mülakatına yasal temsilcisinin veya üçüncü bir tarafın katılması yönündeki nihai taleplerini inceler. UNHCR bu incelemeyi yaparken bu kişilerin katılımına yetki alanına giren MSB Usul Standartları doğrultusunda ve Ofis tarafından belirlenen usule ilişkin şartlara bağlı kalarak izin verebilir. Yasal temsilci olarak görev yapmak için sığınmacının imzası gereklidir. UNHCR bu amaçla doldurulmak üzere bir form verebilir. Sığınmacının belirlediği ve UNHCR’nin akredite ettiği yetkili yasal temsilci; sığınmacı adına belge, dilekçe ve güncel bilgi ibraz eder ve paylaşır. Bu konunun takibini gerektiği şekliyle UNHCR yapar.
MSB mülakatı hangi aşamalardan oluşur?
MSB mülakatının ilk adımı normalde sığınmacının mülakat için uygun olup olmadığının doğrulanması, yukarıda bahsi geçen haklar, görevler ve usuller hakkında danışmanlık sunulması ve sığınmacının kayıt aşamasında paylaştığı kişisel bilgilerin ve diğer ilgili kişisel bilgilerin kısaca doğrulanması talebinden oluşur. Sığınmacıya elinde olabilecek ve göstermek isteyebileceği ilgili kimlik, seyahat belgesi ve diğer belgeleri sunması hatırlatılır. Buna ek olarak, statüye uygunluk görevlisi sığınmacıya sığınmacının Türkiye’de uluslararası koruma başvurusunda bulunan kişilere yönelik, ulusal mevzuatla belirlenen yükümlülükleri yerine getirip getirmediğini sorar.
Daha sonra sığınmacı menşe ülkesini terk etme nedenlerini; sosyal, ailevi, eğitimsel ve mesleki bağlam ve arka planını ve ülkesini terk etmesine ilişkin gerekli gördüğü diğer ayrıntıları açıklaması için statüye uygunluk görevlisi tarafından yönlendirilir. Statüye uygunluk görevlisi sığınmacıdan menşe ülkesine geri dönmesi durumunda başına neler gelebileceğine ilişkin düşüncelerini ve bu düşüncelerinin nedenlerini açıklamasını isteyebilir.
Normalde mülakat, mülakat sırasında verilen beyanların netleştirilmesi veya teyit edilmesine yönelik talepler ve statüye uygunluk görevlisinin sığınmacıya son kez paylaşmak istediği herhangi bir bilgi veya sormak istediği herhangi bir soru olup olmadığını sormasıyla sona erer.
UNHCR ile iletişim hâlinde olma
Lütfen UNHCR ve ortaklarında güncel telefon numaranızın ve adresinizin bulunduğundan emin olun. İletişim bilgilerinizi çevrimiçi olarak şu adresten güncelleyebilirsiniz: http://results.unhcr.org.tr. Bu internet sitesinde, “Güncelleme” butonuna tıklayarak güncelleme menüsüne erişebilirsiniz. Bu sayede telefon numaranızı, adresinizi ve yabancı kimlik numaranızı güncelleyebilirsiniz. Bu şekilde dosyanız ve ülkedeki statünüzle ilgili bilgiler konusunda size kolaylıkla ulaşabiliriz.
***Önemli uyarı***
UNHCR ve ortakları tarafından sunulan tüm hizmetler ücretsizdir. Bu nedenle UNHCR’ye kayıt, MSB ve diğer hizmetler için kimseye ödeme yapmayın. Eğer sizden herhangi bir hizmet için ücret istenirse veya sahteciliğe maruz kaldığınızdan şüpheleniyorsanız, UNHCR’ye derhâl haber verin. Sahtecilikle ilgili nasıl şikâyette bulunabileceğiniz hakkında daha çok şey öğrenin.
Ayrıca UNHCR usulleri hakkında daha fazla bilgi ve tavsiye almak için, doğrudan UNHCR ve ortakları ile iletişime geçebileceğinizi lütfen unutmayın.
İlgili bağlantılar
Türk makamları tarafından kayıt
UNHCR Türkiye
Üçüncü ülkeye yerleştirme