Bezpaństwowcy | Poszukiwanie obywatelstwa

Obywatelstwo jest prawną więzią pomiędzy państwem a osobą. Daje ono ludziom poczucie tożsamości oraz, co ważniejsze, pozwala im korzystać z szerokiej gamy przysługującym im praw.

Pomimo zbioru międzynarodowych przepisów odnoszących się do uzyskania, utraty lub odmowy nadania obywatelstwa, szacuje się, że obecnie 12 milionów ludzi na całym świecie nie posiada żadnego obywatelstwa. Bezpaństwowość jest spowodowana wieloma przyczynami: konfliktem przepisów, zmianą terytorium pobytu, prawem małżeńskim, praktyką administracyjną, dyskryminacją, niezarejestrowaniem narodzin, pozbawieniem lub odmową nadania obywatelstwa.

Bezpaństwowość wywiera bardzo niekorzystny wpływ na życie osób fizycznych. Posiadanie obywatelstwa jest konieczne do pełnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa i do korzystania w pełni ze wszystkich praw człowieka. Ponadto, wybrane prawa, takie jak np. prawo do głosowania mogą uzyskać wyłącznie obywatele danego państwa. Bezpaństwowcy nie mogą często otrzymać dowodów tożsamości; mogą zostać zatrzymanie ze względu na bezpaństwowość; mogą zostać pozbawieni prawa do korzystania z edukacji oraz opieki medycznej; mogą nie mieć możliwości podjęcia zatrudnienia.

Bezpaństwowcy mogą często również być uchodźcami, ale te dwie kategorie nie są ze sobą tożsame. Od 1995 r. UNHCR zobowiązane jest do współpracy z rządami na rzecz zapobiegania bezpaństwowości, a także rozwiązywania zaistniałych przypadków i ochrony praw bezpaństwowców.

Przypadków bezpaństwowości w państwach Europy Środkowej jest, w wymiarze globalnym, stosunkowo niewiele. Jednakże, w niektórych państwach, jak Polska i Słowacja, sięga około 1000, a na Słowenii, gdzie wielu ludzi utraciło obywatelstwo, gdy kraj ten ogłosił niepodległość w 1991 r., nie jest dokładnie znana.