Asielzoekers hebben hulp en advies nodig om de procedure tot erkenning van de status van vluchteling met succes te doorlopen
De termen ‘asielzoeker’ en ‘vluchteling’ worden vaak door elkaar gebruikt: een asielzoeker is een persoon die beweert een vluchteling te zijn, maar van wie de aanvraag nog wordt onderzocht.
Binnen de nationale asielsystemen wordt bepaald welke asielzoekers effectief aanspraak kunnen maken op internationale bescherming. Die personen van wie, na het doorlopen van de passende procedures, wordt geoordeeld dat ze geen vluchteling zijn, of dat ze geen andere, bijzondere internationale bescherming nodig hebben, kunnen naar hun land van herkomst worden teruggestuurd.
De doeltreffendheid van het asielsysteem is hier doorslaggevend. Bij een snel en rechtvaardig asielsysteem zullen die personen die weten dat ze geen vluchteling zijn, weinig geneigd zijn een aanvraag in te dienen. Dit verlicht niet alleen de druk voor het opvangland, maar komt ook de vluchtelingen ten goede voor wie het systeem bedoeld is.
Bij een massale toestroom van vluchtelingen (doorgaans als gevolg van conflicten of algemeen geweld, of om aan vervolging te ontsnappen) is het organiseren van een individueel intakegesprek met iedereen die de grens oversteekt niet voldoende – en dit kan bovendien nooit voldoende zijn. In dergelijke omstandigheden lijkt dit trouwens overbodig, omdat het doorgaans overduidelijk is waarom ze hun toevlucht elders zoeken. Vandaar dat deze groepen vaak als prima facie vluchtelingen worden beschouwd.