Μια από τις πιο δύσκολες συνθήκες για τους πρόσφυγες στις δομές φιλοξενίας είναι η αδράνεια που συνοδεύει τους πολλούς μήνες αναμονής. Μέρες που περνούν μονότονα, χρόνος σταματημένος ή νεκρός, όπως λένε οι περισσότεροι, πασχίζοντας να βρουν τρόπους να γεμίσουν τις ώρες τους.
Στη δομή της Φιλιππιάδας, στην Ήπειρο, ενήλικες ξεγελούν τον χρόνο παίζοντας ποδόσφαιρο με την ομάδα που δημιούργησαν. Νέοι και έφηβοι προσπαθούν να μην αφήσουν να χαθεί αυτός ο χρόνος παρακολουθώντας μαθήματα αγγλικών, γερμανικών και ελληνικών που γίνονται από ανθρωπιστικές οργανώσεις. Για τα μικρά παιδιά διέξοδος είναι οι ώρες δημιουργικής απασχόλησης και παιχνιδιού που προσφέρουν εθελοντές. Για όλους ωστόσο, ανεξαρτήτως ηλικίας, υπάρχει ένας χώρος όπου συναντούνται και λειτουργεί σαν μια μηχανή του χρόνου ταξιδεύοντάς τους σε άλλους χρόνους, τόπους, καταστάσεις: η βιβλιοθήκη τους.
Η ιδέα ήρθε από τους ίδιους του πρόσφυγες. «Η απραξία δεν αντέχεται. Θέλαμε να κάνουμε κάτι δημιουργικό και μέσα από πολλές συζητήσεις με την Ύπατη Αρμοστεία, προτείναμε τη δημιουργία μιας βιβλιοθήκης ώστε να μπορούμε να διαβάζουμε όπως κάναμε στις πατρίδες μας», λέει ο Abed, μιλώντας σε εξαιρετικά αγγλικά, τα οποία έμαθε στην δομή. Ο 22χρονος Σύρος σπούδαζε στο πανεπιστήμιο του Deir ez Zor στην ανατολική Συρία και συγχρόνως δίδασκε αραβικά σε γυμνάσιο, αλλά ο πόλεμος που έπληξε με ιδιαίτερη αγριότητα την περιοχή του, τον ανάγκασε να σταματήσει. Ο Abed μπορεί να διέκοψε τις σπουδές του δεν έχασε όμως το πάθος του για τη μόρφωση. Ήταν από τους πρωτοστάτες της ιδέας της κοινότητας για τη δημιουργία της μικρής δανειστικής βιβλιοθήκης, ώστε να υπάρχει ένας χώρος συνύπαρξης όσων αγαπούν το διάβασμα αλλά και βελτίωσης της καθημερινότητας μικρών και μεγάλων.
Στο πλαίσιο των παρεμβάσεων που ανταποκρίνονται στα αιτήματα και τις ανάγκες που διατυπώνουν οι κοινότητες των προσφύγων, με τη χρηματοδότηση της Διεύθυνσης Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες εγκατέστησε έναν οικίσκο για τη στέγασή της, αγόρασε έπιπλα και ράφια ενώ πρόσφυγες, εθελοντές και τα μέλη της Ύπατης Αρμοστείας δούλεψαν μαζί για να μετατρέψουν τον χώρο σε μια λειτουργική και ζεστή βιβλιοθήκη.
Ανθρωπιστικές οργανώσεις ανέλαβαν να προσφέρουν τα πρώτα βιβλία σε αραβικά, φαρσί και αγγλικά, που σύντομα εμπλουτίστηκαν και με λίγα ελληνικά για όσους τώρα μαθαίνουν τη γλώσσα. Η φήμη της ξεπέρασε τα σύνορα και, έτσι, η βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Castilla – La Mancha και η Σχολή Μεταφραστών του Τολέδο (UCLM) έστειλαν από την Ισπανία 120 βιβλία για να στηρίξουν την πρωτοβουλία. Η βιβλιοθήκη διαθέτει και πολλά λεξικά ενώ πρόσφατα προστέθηκαν στη συλλογή και τα Μικρά Λεξικά Βασικής Επικοινωνίας σε έξι γλώσσες, που εκδόθηκαν από την Πρεσβεία της Ελβετίας στην Ελλάδα, σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία, τη ΜΕΤΑδραση και την ΕΑΔΑΠ .
«Έχουμε λογοτεχνία και ποίηση αλλά και βιβλία που αφορούν τα πάντα: ιστορία, αρχαίους πολιτισμούς, γεωγραφία, επιστήμες και βεβαίως πολλά παραμύθια και εικονογραφημένα για τα παιδιά, ενώ πολλά από τα βιβλία μας είναι δίγλωσσα, κάτι που μας βοηθά πολύ στην εκμάθηση των αγγλικών», λέει ο Abed συντονιστής και υπεύθυνος της βιβλιοθήκης. «Το ξεκινήσαμε περισσότερο οι νέοι γιατί μας είχε λείψει πολύ το διάβασμα. Αλλά είναι εντυπωσιακό το πόσοι πολλοί πρόσφυγες έρχονται καθημερινά και δανείζονται βιβλία. Κάποιοι προτιμούν να κάθονται εδώ να διαβάζουν που έχει ησυχία. Εκτός βέβαια από τις ώρες που έρχονται τα παιδιά, όταν ο χώρος γεμίζει από τις φωνές τους και τα γέλια τους μέχρι να αποφασίσουν ποιο βιβλίο θέλουν», λέει ο Abed που έχει επίσης αναλάβει στο χώρο της βιβλιοθήκης να κάνει μαθήματα αραβικών στα πιο μικρά παιδιά που δεν πήγαν ποτέ σχολείο.
Παιδιά σαν τα έξι αδέλφια που, μόλις μπαίνουν στο χώρο, τρέχουν στα ράφια. Τα μικρότερα αναζητούν παραμύθια και εικονογραφημένα. Ο 12χρονος Kadri θέλει ένα βιβλίο για ζώα, αφού θέλει να γίνει κτηνίατρος. Και η 13χρονη Tabarak αρχίζει και ξεφυλλίζει την «Πεντάμορφη και το Τέρας» και ρωτά τα μικρά αν θέλει να τους διαβάσει τη συνέχεια. Τα έξι παιδιά είναι στη δομή με τη μητέρα τους και στιγμές σαν κι αυτές που περνούν στη βιβλιοθήκη τα βοηθούν να ξεχνούν τις δύσκολες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν. «Είναι όμορφα εδώ γιατί μου θυμίζει λίγο το σχολείο μου, που αναγκάστηκα να εγκαταλείψω πριν από δύο χρόνια. Ονειρεύομαι να πάμε στη Γερμανία όπου είναι ο πατέρας μου και δυο ακόμη αδέλφια μου και εκεί να σπουδάσω και να γίνω δασκάλα. Μέχρι τότε, χαίρομαι που μπορώ και διαβάζω βιβλία», λέει η Tabarak χαμογελώντας.
