No. 47/08

Παρασκευή, 10 Οκτωβρίου 2008

Μέτρια χρονιά για την προστασία των προσφύγων, τονίζει η Βοηθός Ύπατου Αρμοστή

ΓΕΝΕΥΗ - Παρά την κάποια πρόοδο που σημειώθηκε την περασμένη χρονιά, μεγάλος αριθμός ακόμη προσφύγων και αιτούντων άσυλο συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τη μισαλλοδοξία και την άρνηση των δικαιωμάτων τους σε πολλά μέρη του κόσμου, δήλωσε την Τετάρτη η υπεύθυνη της Υ.Α. για την προστασία.

Κατά την ομιλία της στην ετήσια συνάντηση της Εκτελεστικής Επιτροπής της Υ.Α. που αποτελείται από 76 κράτη μέλη, η Βοηθός Ύπατου Αρμοστή για την Προστασία Έρικα Φέλερ παρουσίασε κάποια από τα κυριότερα συμπεράσματα που περιλαμβάνονται στην ετήσια έκδοση για τη Διεθνή Προστασία της Υ.Α.

Υπογραμμίζοντας ότι φέτος γιορτάζονται τα 60 χρόνια από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η Φέλερ παρουσίασε τις επιδόσεις της διεθνούς κοινότητας σε θέματα προστασίας προσφύγων και περιέγραψε την περσινή χρονιά ως “όχι η χειρότερη, αλλά σίγουρα όχι και η καλύτερη όλων”.

Βλέποντας το από τη θετική πλευρά, είπε, πολλά κράτη έχουν εντάξει στις ευθύνες τους για τους τομείς της ανθρωπιστικής δράσης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την παροχή ασύλου και προστασίας και τη στήριξη εκατομμυρίων προσφύγων ώστε να εισέλθουν, να παραμείνουν και τελικά να βρουν μόνιμες λύσεις.

“Την περασμένη χρονιά, περισσότεροι από 700.000 πρόσφυγες κατάφεραν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ενώ περίπου 70.000 επωφελούνται των ευκαιριών μετεγκατάστασης που δημιουργήθηκαν από μια αυξανόμενη σε μέλη και όλο και πιο ποικίλη ομάδα χωρών που προσφέρουν μετεγκατάσταση”, είπε η Φέλερ στους εκπροσώπους κατά τα μέσα της πενθήμερης συνάντησης στο Παλάτι των Εθνών στη Γενεύη. “Αρκετές χώρες έχουν επεκτείνει τις νομοθετικές τους ρυθμίσεις σε περιπτώσεις εκτοπισμού, κυρίως χάρη σε πιο πεφωτισμένες διατάξεις σε βασικούς τομείς όπως η σεξουαλική και η σεξιστική βία. Το δικαίωμα στην εθνικότητα έχει υποστηριχθεί με σοβαρές προσπάθειες όσον αφορά τη διασφάλιση ότι τα κράτη θα έχουν διαθέσιμα τα απαραίτητα έγγραφα για την επίσημη πιστοποίηση γεννήσεων, θανάτων ή γάμων.”

Η πιο αρνητική πλευρά, δήλωσε η Φέλερ, είναι “ο ανησυχητικός αριθμός προσφύγων σήμερα που δεν χαίρουν των δικαιωμάτων που επισήμως τους εγγυάται το δίκαιο περί προσφύγων.”

“Η δυνατότητα της Υ.Α. να επεκτείνει την προστασία”, όπως ανέφερε, “αντιμετωπίζει προκλήσεις σε πολλές περιοχές λόγω της απουσίας πολιτικής θέλησης που θα την υποστηρίξει και του δισταγμού να αναγνωριστεί το άσυλο ως μια μη πολιτική και ανθρωπιστική δράση”. “Το άσυλο αντιμετωπίζεται μέσα από το πρίσμα της εθνικής ασφάλειας σε πολλά μέρη του κόσμου. Αυτό είχε ως συνέπεια την άρνηση της πρόσβασης συγκεκριμένων ομάδων στις υπάρχουσες διαδικασίες ασύλου, με την εξαναγκαστική επιστροφή ή την επαναπροώθηση να αποτελούν συχνό φαινόμενο”.

Γενικότερα, είπε η Φέλερ, τα φαινόμενα ρατσισμού και αποκλεισμού παρουσιάζουν αύξηση σε πολλές περιοχές του κόσμου. Επίσης σημείωσε μια επανεμφάνιση της ξενοφοβίας, ακόμα και σε χώρες με μεγάλη παράδοση στην υποστήριξη του ασύλου και  των προσφύγων.

“Η μισαλλοδοξία έχει πολλά πρόσωπα”, είπε. «Η εκδήλωση της μισαλλοδοξίας προφανώς δεν συνδέεται μόνο με αφίξεις προσφύγων αλλά είναι κομμάτι της ‘εξίσωσης’ του ασύλου, άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο φανερά. Επηρεάζει τα μέτρα ελέγχου των συνόρων, τις αποφάσεις σχετικά με το καθεστώς προσφύγων και τη βιωσιμότητα των πολιτικών περί προσφύγων και ασύλου σε πολλές χώρες».

Η δημόσια εικόνα των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων έχει πληγεί από μια διασπορά αρνητικών χαρακτηρισμών που τους περιγράφουν ως “παράνομους”, “ψεύτες”, ¨αποτυχημένους” και με άλλους υποτιμητικούς όρους, ανέφερε.

“Το λεξιλόγιο μπορεί να ποικίλλει βάσει των εθνικών προτεραιοτήτων και της διάθεσης, αλλά συνοψίζεται σε μία μόνο εικόνα – αυτή του περιθωριακού, ανειλικρινούς και, συνεπώς, μη ευπρόσδεκτου ατόμου”, δήλωσε η Φέλερ. «Το φαινόμενο των χαρακτηρισμών έχει περιγραφεί ως μια περίπλοκη πολιτική αντίδραση σε ένα συγκεχυμένο πρόβλημα των κρατών υποδοχής, που συμβάλλει στη διαστρέβλωση της έννοιας του πρόσφυγα”.

Η Βοηθός Ύπατου Αρμοστή αναγνώρισε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να συμβιβάσουν τα συμφέροντά τους για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους ως συνυπογράφοντες της Σύμβασης του 1951 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων.

“Είναι προφανές ότι πρέπει να λάβουν υπόψη την ασφάλεια του πληθυσμού τους, την ακεραιότητα των συνόρων, την προστασία του περιβάλλοντος και την ευημερία της χώρας ως σύνολο”, ανέφερε. «Τα συμφέροντα αυτά, ωστόσο, υπηρετούνται καλύτερα μέσω της σωστής εφαρμογής του καθεστώτος διεθνούς προστασίας από όλα τα κράτη, ενώ τίθενται σε κίνδυνο όταν η μη εφαρμογή τους μετατρέπεται σε χρόνιο πρόβλημα”.

Σχεδόν 150 έθνη έχουν συνυπογράψει τη Σύμβαση και/ή το Πρωτόκολλο του 1967, καθιστώντας το ένα παγκόσμιο πλαίσιο, είπε η Φέλερ. Η αποτυχία ορισμένων κρατών να ενεργήσουν σύμφωνα με τα πρότυπα της Σύμβασης, ωστόσο, είναι επιζήμια για τις υπόλοιπες χώρες που συμμορφώνονται και τα εφαρμόζουν σωστά.

«Αυτό», ανέφερε, «μπορεί να διαταράξει την κατανομή των επιβαρύνσεων, να αναστατώσει την εφαρμογή του συστήματος διεθνώς, να προκαλέσει δευτερεύουσες μετακινήσεις και να περιπλέξει τις ρυθμίσεις περί διαμοιρασμού των ευθυνών”. «Η μη εφαρμογή της Σύμβασης», πρόσθεσε. «παρεμποδίζει επίσης την Υ. Α. να βοηθήσει και να συνεργαστεί με τις χώρες φιλοξενίας σε θέματα προστασίας».

Η κατανομή των επιβαρύνσεων είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση δίκαιης και σταθερής αντίδρασης σε καταστάσεις προσφύγων παγκοσμίως. Σήμερα, οι επιβαρύνσεις έχουν επιμερισθεί άδικα, με το μεγαλύτερο μέρος των προσφύγων να βρίσκονται σε χώρες που δεν έχουν τους πόρους να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους, είπε η Φέλερ. Συνολικά, η Υ.Α φροντίζει για 31,7 εκατομμύρια άτομα.

“Χώρες που βρίσκονται σε περιοχές προέλευσης διαμαρτύρονται καθώς δεν πρέπει να αναμένεται από αυτές πως θα υποδέχονται μαζικό αριθμό προσφύγων για τους οποίους θα είναι νομικά υποχρεωμένοι βάσει διακριτικών χορηγιών που κυμαίνονται σύμφωνα με την εκάστοτε πολιτική, τον προϋπολογισμό κ.α.”, ανέφερε προσθέτοντας ότι υπάρχουν επί του παρόντος περισσότερα από 5 εκατομμύρια άτομα “παγιδευμένα σε μακρόχρονη εξορία”, ορισμένοι από αυτούς για δεκαετίες.

Το πλήρες κείμενο για τη Διεθνή Προστασία (“Note on International Protection”) είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της Υ.Α. www.unhcr.org/excom

« Επιστροφή