19/08/2009

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) είναι ακόμα συγκλονισμένη εξαιτίας της πρόσφατης άγριας δολοφονίας του υπαλλήλου της Ζιλ-ε-Ουσμάν, ο οποίος πυροβολήθηκε από αγνώστους στον καταυλισμό Κατσά Γκαρί, στη μεθόριο των Ομοσπονδιακά Διοικούμενων Φυλετικών Περιοχών, στη Βορειοδυτική Συνοριακή Επαρχία του Πακιστάν. Ακόμα ένα μέλος του προσωπικού της, ο Ισφάκ Αχμάντ, τραυματίστηκε στην επίθεση της 16ης Ιουλίου. Νεκρός έπεσε επίσης ένας φρουρός που εργαζόταν για την Αρμοστεία για τους Αφγανούς Πρόσφυγες, μία υπηρεσία κυβερνητικά χρηματοδοτούμενη. Τέσσερις ή πέντε ένοπλοι φέρεται να άνοιξαν πυρ εναντίον του Ουσμάν καθώς επέστρεφε πεζή από το διοικητικό γραφείο του καταυλισμού στο αυτοκίνητό του κατά τη διάρκεια επίσκεψης ρουτίνας στην περιοχή.

Ο Ουσμάν ήταν το τρίτο μέλος του προσωπικού της Υ.Α. που χάνει φέτος τη ζωή του στο Πακιστάν. Στις 9 Ιουνίου, ο Αλεξάνταρ Βόρκαπιτς σκοτώθηκε σε βομβιστική επίθεση εναντίον του ξενοδοχείου Pearl Continental στην Πεσαβάρ· στις 2 Φεβρουαρίου, ο Σιέντ Χασίμ, οδηγός της Υ.Α., σκοτώθηκε κατά την απαγωγή του Τζων Σολέτσκι, του επικεφαλής της υπηρεσίας στην Κουέτα, ο οποίος αφέθηκε αργότερα ελεύθερος.

Όπως ανέφερα στην επιστολή μου προς την οικογένεια του Ουσμάν, η δολοφονία του είναι ένα σκληρό χτύπημα. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για επιθέσεις εναντίον εργαζομένων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, αφιερωμένων στην προστασία και τη φροντίδα των πλέον ευάλωτων ανθρώπων στον κόσμο. Η δολοφονία του Ουσμάν ήταν μια αποτρόπαια πράξη, μια τραγωδία που μας επηρεάζει όλους.

Αυτήν την Τετάρτη 19 Αυγούστου, με την ευκαιρία της πρώτης Παγκόσμιας Ημέρας Ανθρωπιστικής Δράσης, θα κάνουμε μια παύση για να θυμηθούμε τον Ουσμάν και τους εκατοντάδες άλλους εργαζόμενους στον ΟΗΕ και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις που έχουν χάσει τη ζωή τους κατά την τέλεση των καθηκόντων τους ανά τον κόσμο. Η ημερομηνία είναι σημαντική: ήταν 19 Αυγούστου του 2003 όταν μια μαζική βομβιστική επίθεση στη Βαγδάτη αφαίρεσε τη ζωή του Ειδικού Απεσταλμένου του ΟΗΕ Σέρζιο Βιέιρα ντε Μέγιο και 21 ακόμα ανθρώπων.

Ο αυξανόμενος αριθμός των θυμάτων μεταξύ των εργαζομένων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις εγείρει θεμελιώδη ερωτήματα για το πώς μπορούμε να περιφρουρήσουμε την ασφάλεια του προσωπικού μας σε ασταθή περιβάλλοντα.

Παγκόσμια, μας υπενθυμίζει το μεγάλο δίλημμα που αντιμετωπίζουν ανθρωπιστικές υπηρεσίες ανά τον κόσμο –πώς μπορούμε να ανταποκριθούμε στις ζωτικές ανάγκες των πιο ευάλωτων ανθρώπων διασφαλίζοντας παράλληλα πως αυτοί που προσφέρουν τη βοήθεια αυτή παραμένουν ασφαλείς; Η δυνατότητά μας να βοηθούμε όσους το χρειάζονται περισσότερο δοκιμάζεται έντονα από τη συρρίκνωση του επονομαζόμενου «ανθρωπιστικού χώρου» μέσα στον οποίο καλούμαστε να εργαστούμε. Η φύση των συρράξεων αλλάζει, με έναν μεγάλο αριθμό ένοπλων ομάδων –κάποιες από τις οποίες βλέπουν τους εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις ως νόμιμους στόχους.

Ένα άλλο παράδειγμα του φαινομένου αυτού είναι η άγρια δολοφονία τον περασμένο μήνα της Νατάλια Εστεμίροβα, μέλος του προσωπικού ενός εταίρου της Υ.Α., της οργάνωσης Memorial, στη Ρωσική Ομοσπονδία. Η Εστεμίροβα βρέθηκε νεκρή στην Ινγκουσετία, στον Βόρειο Καύκασο, μετά την απαγωγή της από το σπίτι της στην Τσετσενία. Από το 2000, πέραν του έργου της ως εξέχουσας ερευνήτριας σε υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Εστεμίροβα εργαζόταν ως κοινωνικός λειτουργός για τη Memorial και το νομικό και κοινωνικό συμβουλευτικό της πρόγραμμα –που χρηματοδοτείται από την Υ.Α.- στο Γκρόζνι. Ανελάμβανε υποθέσεις σχετικά με τους εσωτερικά εκτοπισμένους στην Τσετσενία και την ασφαλή επιστροφή τους στις κατοικίες τους. Η Memorial είναι επιχειρησιακός εταίρος της Υ.Α. στον Βόρειο Καύκασο από το 2000, και τιμήθηκε από την Υ.Α. με το ετήσιο Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν το 2004.

Τα μέλη του προσωπικού των ανθρωπιστικών οργανώσεων εργάζονται στις πιο επικίνδυνες περιοχές του κόσμου και θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους στην προσπάθεια να βοηθήσουν ευάλωτους ανθρώπους να διατηρηθούν στη ζωή. Η περιφρούρηση της ασφάλειάς τους πρέπει να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα κάθε ανθρωπιστικής οργάνωσης και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στο σύνολό του. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο.

Και εντούτοις, με την εξελισσόμενη φύση των ένοπλων συρράξεων και τις μεταβαλλόμενες συμπεριφορές κάποιων εμπόλεμων πλευρών, τα κρούσματα σκόπιμης στόχευσης εργαζόμενων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν αυξηθεί, δημιουργώντας ένταση –και ενίοτε μια αντίφαση- ανάμεσα στην επιτακτική ανάγκη για περιφρούρηση των μελών του προσωπικού και για ανθρωπιστική δράση. Η Υ.Α. παλεύει συνεχώς να προσδιορίσει το «αποδεκτό» όριο κινδύνου στον οποίο μπορεί να εκτίθενται τα μέλη του προσωπικού της.

Όπως δείχνει η επέτειος αυτού του μήνα, πρόκειται για ένα πραγματικά τρομερό δίλημμα.

Του Αντόνιο Γκουτέρρες, πρώην πρωθυπουργού της Πορτογαλίας και Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες από το 2005.

« Επιστροφή