Γενεύη, 12 Σεπτεμβρίου (Υ.Α.) – Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) ανακήρυξε μία ομάδα από γενναίες Κολομβιανές γυναίκες ως νικήτριες του φετινού Βραβείου Προσφύγων Νάνσεν για τη βοήθεια που προσφέρουν σε γυναίκες που έχουν επιζήσει από αναγκαστικό εκτοπισμό και σεξουαλική κακοποίηση στο υποβαθμισμένο και μαστιζόμενο από τη βία λιμάνι του Ειρηνικού Buenaventura.

Οι εθελόντριες της ομάδας για τα δικαιώματα των Κολομβιανών γυναικών, Red Mariposas de Alas Nuevas Construyendo Futuro – (ή Πεταλούδες στα ελληνικά για συντομία), δέχονται αυτή την αναγνώριση για το ανιδιοτελές έργο τους μέσα από το οποίο έχουν βοηθηθεί περισσότερες από 1000 γυναίκες με τις οικογένειές τους της Buenaventura, το κεντρικό λιμάνι της Κολομβίας. 

«Αυτές οι γυναίκες κάνουν εξαιρετική δουλειά κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες» είπε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες António Guterres. «Κάθε μέρα προσπαθούν να επουλώσουν τις πληγές των γυναικών και των παιδιών της Buenaventura και στην προσπάθειά τους αυτή, θέτουν την ίδια τους τη ζωή σε κίνδυνο. Η γενναιότητά τους δεν μπορεί να εκφραστεί με λόγια». 

Η Κολομβία έχει τους περισσότερους εσωτερικά εκτοπισμένους παγκοσμίως (5,7 εκ.) μετά τη Συρία. Πουθενά στη χώρα δεν είναι πιο αισθητή η καταστροφική επίδραση της πεντηκονταετούς ένοπλης σύγκρουσης όσο στην Buenaventura. Σε αυτό το βιομηχανικό λιμάνι σημειώνεται ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά βίας και εκτοπισμού λόγω των κλιμακούμενων συγκρούσεων ανάμεσα σε παράνομες ένοπλες ομάδες οι οποίες συχνά έχουν ως στόχο τις γυναίκες. Οι ομάδες αυτές κακοποιούν τις γυναίκες και τα παιδιά για να επιδείξουν την ισχύ τους, ενώ συχνά βασανίζουν, βιάζουν ή σκοτώνουν ως αντεκδίκηση.   

«Η κατάσταση στην Buenaventura καταδεικνύει τις καταστροφικές επιπτώσεις των συγκρούσεων στις οικογένειες και, κατά συνέπεια, τη σπουδαιότητα του έργου των Πεταλούδων», ανέφερε ο Ύπατος Αρμοστής Guterres. «Στη μάχη τους για να κερδίσουν έδαφος, οι παράνομες ένοπλες ομάδες της Buenaventura επιδιώκουν να καταστρέψουν τον κοινωνικό ιστό των κοινοτήτων. Κακοποιούν τους πιο ευάλωτους μέσα από σεξουαλικές επιθέσεις, απαγωγές και δολοφονίες. Οι εθελόντριες των Πεταλούδων παίρνουν υπό την προστασία τους τις εκτοπισμένες και κακοποιημένες γυναίκες και τις βοηθούν να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους», πρόσθεσε.    

Οι εθελόντριες, που στηρίζονται μόνο στους περιορισμένους πόρους τους, πηγαίνουν να εργαστούν με τα πόδια, το λεωφορείο ή το ποδήλατο. Όσο πιο προσεκτικά μπορούν, περνούν μέσα από τις πιο επικίνδυνες γειτονιές προκειμένου να βοηθήσουν γυναίκες να ζητήσουν ιατρική φροντίδα και να καταγγείλουν εγκλήματα. Αυτό το έργο που γίνεται βαθιά μέσα στις κοινότητες τις βοηθά να έρθουν σε επαφή με τις πιο ευάλωτες γυναίκες, αλλά ταυτόχρονα τις θέτει σε κίνδυνο υπό την απειλή των παράνομων ομάδων ενόπλων.

Οι γυναίκες στις πιο φτωχές περιοχές της Buenaventura συχνά φοβούνται να καταγγείλουν τη σεξουαλική βία και οι λίγες γυναίκες που το κάνουν παραμένουν απροστάτευτες καθώς τις πιο πολλές φορές μένουν μαζί με αυτόν που τις κακοποιεί.  Η οικοδόμηση εμπιστοσύνης σε ένα τέτοιο περιβάλλον είναι μια αργή διαδικασία γεμάτη προκλήσεις. Οι Πεταλούδες λειτουργούν με βάση την αρχή του “comadreo”, που έχει μια ιδαίτερη σημασία για την Αφρο-Κολομβιανή κουλτούρα, συνδυάζοντας έννοιες όπως ο σεβασμός, η εμπιστοσύνη, η αλληλεγγύη και η εχεμύθια.

Ο ακρογωνιαίος λίθος της βοήθειας που προσφέρουν οι Πεταλούδες είναι τα εργαστήρια που διοργανώνουν για την εκπαίδευση των γυναικών σχετικά με δεξιότητες ζωής και τα δικαιώματά τους. Εδω οι γυναίκες συναντιούνται και μέσα από τη συνειδητοποίηση ότι δεν είναι οι μόνες που υποφέρουν, σιγα σιγά ανακτούν την αυτοεκτίμηση και τη δύναμή τους.  

Η ειδική απεσταλμένη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Αντζελίνα Τζολί έχει επαινέσει το έργο των νικητών. Ως ένθερμη υπέρμαχος  του τερματισμού της ατιμωρησίας της σεξουαλικής βίας, η Τζολί αναφέρει ότι το έργο των Πεταλούδων είναι σωτήριο. 

«Οι Mariposas αντλούν από τη δύναμη που έχουν ως γυναίκες για να βοηθήσουν χιλιάδες ευάλωτους ανθρώπους οι οποίοι διαφορετικά δεν θα είχαν κανένα δικαίωμα και καμία προστασία. Αυτό το βραβείο, ελπίζω να βοηθήσει περισσότερους ανθρώπους παντού να καταλάβουν ότι πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη σεξουαλική βία, και να βοηθήσουμε να δοθεί τέλος στην ατιμωρισία αυτών των εγκλημάτων», είπε η Αντζελίνα Τζολί.    

Οι Πεταλούδες θα λάβουν το Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν σε τελετή που θα πραγματοποιηθεί στη Γενεύη στις 29 Σεπτεμβρίου. Η ομάδα θα εκπροσωπηθεί από τρείς γυναίκες: την Gloria Amparo, την Maritza Asprilla Cruz και την Mery Medina.

Το Βραβείο, που κλείνει φέτος 60 χρόνια ζωής, αποτελειται από ένα αναμνηστικό μετάλλιο και ένα χρηματικό έπαθλο 100.000 δολαρίων που δίνεται από τις κυβερνήσεις της Νορβηγίας και της Ελβετίας για να υποστηρίξουν ένα έργο που θα επιλέξει ο νικητής. Το Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν απονέμεται σε έναν άνθρωπο ή μια ομάδα για το εξαιρετικό ανθρωπιστικό του έργο προς όφελος των αναγκαστικά εκτοπισμένων.