Οι ραγδαίες εξελίξεις στο βορρά του Μάλι έχουν αυξήσει τις ελπίδες ότι πολλοί εσωτερικά εκτοπισμένοι θα μπορέσουν σύντομα να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά προβλήματα ως προς την ασφαλή και βιώσιμη επιστροφή τους. Στο βαθμό που ο αριθμός των προσφύγων μπορεί να ληφθεί ως ένδειξη για την κατάσταση στην περιοχή, η Υ.Α. σημειώνει ότι οι πρόσφυγες συνεχίζουν να καταφεύγουν σε γειτονικές χώρες.

Στην πρωτεύουσα, Μπαμάκο, συνομιλήσαμε με εκτοπισμένες οικογένειες που δηλώνουν ότι είναι έτοιμες να επιστρέψουν στα σπίτια τους στις περιοχές του Γκάο, του Τιμπουκτού και του Κιντάλ μόλις ξανανοίξουν οι δρόμοι στο Βορρά. Οι λεωφορειακές συγκοινωνίες στο Γκάο και το Τιμπουκτού έχουν ανασταλεί λόγω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης.

Οι εταιρείες λεωφορείων στο Μπαμάκο επιβεβαιώνουν ότι έχουν λάβει τηλεφωνήματα από ανθρώπους που ζητούν την επανέναρξη των τακτικών γραμμών προς τη Ντουέντζα, το Γκάο και το Τιμπουκτού. Προς το παρόν, τα λεωφορεία ταξιδεύουν μόνον μέχρι το Μόπτι και το Σεβάρε.

Ενώ ορισμένοι από τους εκτοπισμένους ανυπομονούν να επιστρέψουν, άλλοι αποθαρρύνονται από αναφορές για αναταραχές και εκδικητικές επιθέσεις εναντίον συγκεκριμένων ομάδων.  Αναφορές των μέσων ενημέρωσης και άλλων πηγών δείχνουν ότι στοχοποιούνται ιδιαίτερα οι μειονότητες των Τουαρέγκ και των Αράβων, λόγω της υποστήριξης που θεωρείται ότι δίνουν στους αντάρτες, οι οποίοι έχουν κατηγορηθεί για σοβαρές κακοποιήσεις του πληθυσμού.
Εκείνοι που προτιμούν προς το παρόν να περιμένουν για να δουν πώς εξελίσσεται η κατάσταση πριν από την επιστροφή τους στο Βορρά, επισημαίνουν επίσης τις ελλείψεις τροφίμων, καυσίμων και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και τα προβλήματα στην παροχή βασικών υπηρεσιών όπως η υγεία και η εκπαίδευση.

Η ύπαρξη ναρκών κατά προσωπικού και μηχανισμών που δεν έχουν εκραγεί αποτελεί επίσης σοβαρό πρόβλημα, τόσο για τον άμαχο πληθυσμό όσο και για τις ανθρωπιστικές οργανώσεις που ελπίζουν να τον βοηθήσουν. Κάποιοι από τους εκτοπισμένους μας έχουν διηγηθεί ότι τα σπίτια τους στο Βορρά έχουν υποστεί σοβαρές ζημίες ή καταστράφηκαν, καθώς και ότι θα χρειαστούν βοήθεια για την επισκευή ή ανακατασκευή τους. Οι οικογένειες των οποίων τα παιδιά φοιτούν σε σχολεία στο Μπαμάκο, δηλώνουν ότι δεν θα επιστρέψουν στο Βορρά πριν από το τέλος της σχολικής χρονιάς τον Ιούνιο.

Οι συνθήκες διαβίωσης για τους εσωτερικά εκτοπισμένους στο Νότο είναι επισφαλείς. Οι οικογένειες που δεν έχουν τα μέσα για την ενοικίαση σπιτιών κοιμούνται έξω, σε ταράτσες. Ιδιαίτερα τα παιδιά υποφέρουν από το κρύο τη νύχτα και είναι επιρρεπή σε αναπνευστικές παθήσεις, καθώς είναι εκτεθειμένα στον άνεμο και την άμμο την οποία μεταφέρει.

Μία συνηθισμένη καταγγελία από τους εσωτερικά εκτοπισμένους είναι η έλλειψη βοήθειας από τις κυβερνήσεις ή τις ανθρωπιστικές οργανώσεις. Οι άνθρωποι δεν έχουν κουβέρτες, σκηνές, κουνουπιέρες, ρούχα και σχολικά είδη για τα παιδιά τους. Πολλά παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο με άδειο στομάχι, καθώς οι γονείς τους δεν έχουν χρήματα για φαγητό. Πολλές οικογένειες εκτοπισμένων επιβιώνουν χάρη στη γενναιοδωρία των γειτόνων τους, οι οποίοι συγκεντρώνουν χρήματα γι’ αυτούς, έτσι ώστε να πληρώσουν το ενοίκιο και να αγοράσουν τρόφιμα.

Το Μπαμάκο φιλοξενεί περίπου 50.000 εσωτερικά εκτοπισμένους που έχουν διαφύγει  από τις συγκρούσεις και την αστάθεια στο Βορρά από τον Ιανουάριο του 2012.

Εν τω μεταξύ, οι πρόσφυγες στο Μάλι εξακολουθούν να καταφεύγουν σε γειτονικές χώρες, για να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις ή λόγω του φόβου αντιποίνων.

Στην Μπουρκίνα Φάσο έχουν μέχρι σήμερα καταγραφεί 43.629 πρόσφυγες από το Μάλι (από τις 29 Ιανουαρίου), συμπεριλαμβανομένων 5.411 που έφτασαν εκεί από την αρχή της γαλλικής επέμβασης στο Μάλι στις 11 Ιανουαρίου.
Η Ύπατη Αρμοστεία αυξάνει τις αποστολές της στις παραμεθόριες περιοχές, όπως στο απομακρυσμένο χωριό Ιναμπάο, όπου μεταβαίνουν οι περισσότεροι πρόσφυγες, για να βοηθήσει άμεσα τους πρόσφυγες που καταφθάνουν από το Μάλι και να εντοπίσει τις πιο επείγουσες ανάγκες τους.

Οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες που καταφθάνουν από το Μάλι τις τελευταίες ημέρες είναι γυναίκες και παιδιά, Άραβες και Τουαρέγκ. Οι άνδρες Τουαρέγκ μένουν πίσω για να φροντίσουν τα ζώα τους. Αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι φεύγουν όλο και περισσότερο από απελπισία, καθώς οι Άραβες πρόσφυγες έχουν αφήσει πίσω τους το εμπόριο και τις οικονομικές τους δραστηριότητες.

Οι πρόσφυγες αναφέρουν το φόβο των αεροπορικών βομβαρδισμών και το φόβο των αντιποίνων ως τους κύριους λόγους που εγκαταλείπουν το Μάλι. Ένας άνδρας πρόσφυγας ανέφερε ότι είχε υποστεί ελαφρά τραύματα όταν πολεμικά αεροσκάφη επιτέθηκαν σε θέσεις ανταρτών κοντά στο σπίτι του. Βρίσκεται πλέον σε καταυλισμό προσφύγων στην Μπουρκίνα Φάσο με την οικογένειά του, όπου λαμβάνει ιατρική φροντίδα.
Οι πρόσφυγες ανέφεραν στο προσωπικό μας επιθέσεις από ένοπλους ληστές και πολιτοφυλακές από αντίπαλες εθνοτικές ομάδες. Οι ληστές φέρεται ότι παραμονεύουν ιδιαίτερα τους Άραβες εμπόρους.

Πολλές οικογένειες προσφύγων μισθώνουν αυτοκίνητα ή φορτηγά για να μεταβούν στα σύνορα. Τις τελευταίες ημέρες, οι καιρικές συνθήκες, με τις κρύες νύχτες και τους δυνατούς ανέμους που μεταφέρουν σκόνη, δεν είναι ιδανικές για τους ανθρώπους που φεύγουν. Μερικά παιδιά προσφύγων και ενήλικες πάσχουν από αναπνευστικές λοιμώξεις.

Οι νεοαφιχθέντες συναντούν στα σύνορα κινητές μονάδες της Υ.Α. ή των εταίρων της και μεταφέρονται στους προσφυγικούς καταυλισμούς του Μεντάο και του Γκουντέμπου. Εκεί λαμβάνουν βοήθεια, όπως ζεστά γεύματα κατά την άφιξη τους ή πακέτα για να φτιάξουν πρόχειρο κατάλυμα, και καταγράφονται άμεσα.
Για την ασφάλειά τους, η Υ.Α. μεταφέρει τους πρόσφυγες από τις περιοχές Ντάμπα και Γκανταφάμπου, οι οποίες βρίσκονται κοντά στα σύνορα του Μαλί, σε περιοχές στο εσωτερικό της Μπουρκίνα Φάσο. Ο καταυλισμός του Φερέριο έχει ήδη κλείσει και οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν στο Γκουντέμπου, κοντά στο Ντόρι.

Στη Μαυριτανία, αυτή τη στιγμή υπάρχουν 64.805 πρόσφυγες, συμπεριλαμβανομένων 10.688 που έφτασαν εκεί μετά την έναρξη της στρατιωτικής επέμβασης στο Μάλι.

Οι ομάδες μας στο πεδίο αναφέρουν ότι το 90% των νεοαφιχθέντων προσφύγων είναι γυναίκες και παιδιά. Η Υ.Α. και οι εταίροι της βελτιώνουν τις εγκαταστάσεις υποδοχής στο διαμετακομιστικό κέντρο Φασάλα, που απέχει 3 χλμ. από τα σύνορα με το Μάλι. Το κέντρο υγείας έχει αναβαθμιστεί και οργανώνονται αυτοκινητοπομπές  για να μεταφέρουν τους πρόσφυγες με ασφάλεια από τα σύνορα στον καταυλισμό Μπέρα, σε απόσταση περίπου 50 χλμ., όπου καταγράφονται και λαμβάνουν άμεση βοήθεια.  Έχουν αρχίσει εργασίες για την επέκταση του καταυλισμού, προκειμένου να φιλοξενήσει μελλοντικές αφίξεις.

Στο Νίγηρα, ο αριθμός των νεοαφιχθέντων παραμένει μικρός. Σύμφωνα με τους πρόσφυγες, αυτό οφείλεται στην έλλειψη μέσων μεταφοράς χαμηλού κόστους. Οι άνθρωποι συχνά περπατούν ή πηγαίνουν με γαϊδουράκια στο Φουκουρατάν του Μάλι, σε απόσταση περίπου 25 χλμ από τα σύνορα, από όπου μεταφέρονται στον καταυλισμό του Μανγκάιζε στο εσωτερικό του Νίγηρα. Κάποιοι νεοαφιχθέντες πρόσφυγες αναφέρουν ότι έφυγαν από την πόλη Μενάκα στο ανατολικό Μάλι, λόγω των συγκρούσεων.

Υπολογίζεται ότι στο εσωτερικό του Μάλι υπάρχουν 230.000 εκτοπισμένοι και πάνω από 150.000 πρόσφυγες από το Μάλι στη Μαυριτανία, το Νίγηρα, την Μπουρκίνα Φάσο και την Αλγερία.

« Επιστροφή