H Zahra δεν έχει ακούσει ποτέ για την 25η Νοεμβρίου, την Παγκόσμια Ημέρα του ΟΗΕ για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Τη βία όμως την ξέρει πολύ καλά. Τη γνώρισε από παιδί. Στα 13 της ήρθε ένας άντρας στο σπίτι της με γλυκά. Αφγανός συμπατριώτης της οικογένειας της. Πριν καταλάβει τι συνέβαινε την πήρε μαζί του από το Αφγανιστάν στο Ιράν για να την πάει νύφη στον 16χρονο γιο του. Παιδί ακόμη η Zahra γέννησε τον πρωτότοκο γιο της, τον Amir, 14 ετών σήμερα. Κι έπειτα άλλα δύο αγόρια, τον 11χρονο Basir και τον Zafar 3 ετών.
Ζούσε τη βία καθημερινά: ζώντας χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα στο Ιράν, στις πόρτες των σχολείων που ήταν κλειστές για τα παιδιά της, στην απόγνωση που οδήγησε τον άντρα της στα ναρκωτικά, στα αλλεπάλληλα ταξίδια που αναγκάστηκε να κάνει μόνη με τα παιδιά της μέχρι να μπορέσει τελικά να φτάσει στην Ελλάδα.
Όταν έφτασε στην Ελλάδα βρέθηκε στην δομή του Ελληνικού Ι, αλλά ήταν πολύ τρομοκρατημένη για να μιλήσει για όλα αυτά. Μόνο όταν αρρώστησε με αιματουρία ο μικρός Zafar πλησίασε τις κοινωνικούς λειτουργούς του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (GCR). Χρειάστηκε πολύ χρόνο για να τις εμπιστευτεί και κυρίως να μοιραστεί μαζί τους τις τραγικές εμπειρίες που την έχουν κλονίσει.
«Μόνο βάσανα έχω να θυμάμαι. Εγώ δεν μπορούσα να δουλέψω στο Ιράν. Ο άντρας μου έτρεχε για τη δόση του και στα 10 του χρόνια ο Amir άρχισε να δουλεύει μικροπωλητής στην αγορά για να επιβιώσουμε. Κάθε τόσο τον έπιανε η αστυνομία, έπαιρνε όλη την πραμάτεια μας και το παιδί γύριζε σπίτι με ένα χέρι χαραγμένο στο πρόσωπο από τα χαστούκια που του έδιναν… Για πρώτη φορά στη ζωή μου συνάντησα τόση καλοσύνη και συμπαράσταση στις κυρίες του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες. Μας φρόντισαν και με βοήθησαν να μην με στοιχειώνει τόσο η ζωή που έζησα».
Οι υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης των προσφύγων εντάσσονται στα Κέντρα Παιδικής και Οικογενειακής Φροντίδας, στο πλαίσιο του προγράμματος Blue Dot Hubs. Χρηματοδοτούμενο από τη Διεύθυνση Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ECHO) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υλοποιείται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, σε συνεργασία με άλλες οργανώσεις όπως, στην περίπτωση της δομής του Ελληνικού Ι, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. Σε αυτόν τον χώρο βρίσκονται καθημερινά πέντε κοινωνικοί λειτουργοί σε βάρδιες από τις 9.30 το πρωί ως τις 8.00 το βράδυ και τα Σάββατα ως τις 16.00 και τρεις διερμηνείς ενώ διαθέτει και δύο δικηγόρους για νομική συνδρομή στα αιτήματα και τις συνεντεύξεις των προσφύγων.
Στον χώρο τους, όπου καταφεύγουν πρόσφυγες ζητώντας κάθε είδους βοήθεια, δίνονται συγκεκριμένες απαντήσεις στα προβλήματα που διατυπώνουν, προσφέρεται συμβουλευτική, ψυχολογική υποστήριξη για τα παιδιά και τις οικογένειες, ψυχαγωγικές δραστηριότητες και άτυπες εκπαιδευτικές δράσεις. Αν χρειαστεί, παραπέμπονται σε άλλες οργανώσεις ώστε να λάβουν εξειδικευμένη βοήθεια, όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις προσφύγων με προβλήματα υγείας, τοξικοεξαρτημένων ή ασυνόδευτων παιδιών. Εδώ απευθύνονται και οι γυναίκες θύματα σεξουαλικής και έμφυλης βίας.
«Τις ενημερώνουμε για τα δικαιώματά τους, τι υπηρεσίες μπορεί να τους προσφερθούν, τι νομικές διεξόδους έχουν. Αυτή η γνώση είναι απαραίτητη για να μπορούν να αποφασίσουν πώς θέλουν να προχωρήσουν. Αν χρειαστεί τις παραπέμπουμε σε ψυχολόγους συνεργαζόμενων οργανώσεων και εφόσον απαιτείται αναλαμβάνουμε τη διαδικασία να σταλούν σε ειδικά ασφαλή καταφύγια», προσθέτουν η Ελβίρα Κριαρά και η Ιωάννα Πέππα, κοινωνικές λειτουργοί του GCR.
Εδώ βρίσκουν στήριγμα και βοήθεια γυναίκες ψυχικά επιβαρυμένες και βαθιά τραυματισμένες σαν τη Zahra. Απελπισμένη από τη ζωή της στο Ιράν πριν δυόμισι χρόνια δανείστηκε χρήματα, πήρε τα παιδιά της και επέστρεψε στο Αφγανιστάν ελπίζοντας πως ο πατέρας της θα την βοηθούσε. Φτάνοντας εκεί έμαθε πως είχε δολοφονηθεί από τους Ταλιμπάν. Στοιχειωμένη από εφιάλτες πως έρχονταν οι τρομοκράτες να τους σκοτώσουν όλους, αναγκάστηκε να επιστρέψει στο Ιράν. Με τον άντρα της αποφάσισαν να επιχειρήσουν μια καινούρια αρχή στην Ευρώπη. Στα σύνορα με την Τουρκία χάθηκαν. Ο άντρας της με τον 11χρονο Basir πέρασαν και έφτασαν στη Γερμανία. Την ίδια και τα άλλα δύο της παιδιά, τους επέστρεψαν πίσω. Παρά τη βία που γνώρισε από τους δουλεμπόρους, λίγο μετά, επιχείρησε ξανά να περάσει τα τουρκικά σύνορα με τα παιδιά της. Αυτή τη φορά τα κατάφερε και μπόρεσε να φτάσει στη Λέσβο.
Χάρη στις παρεμβάσεις των κοινωνικών λειτουργών του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, η οικογένεια μεταφέρθηκε από το Ελληνικό σε χώρο στέγασης για ευάλωτες οικογένειες. Ο μικρός της γιός, ο Zafar, παραπέμφθηκε σε νοσοκομείο και ξεπέρασε το πρόβλημα υγείας του. Η Zahra δέχεται ψυχολογική στήριξη και ακολουθεί ειδική θεραπεία. Πριν το τέλος του χρόνου περιμένει να πάει στη Γερμανία: χάρη στις διαδικασίες fast track που ακολουθούν οι δικηγόροι του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες στις περιπτώσεις των πιο ευάλωτων οικογενειών, το αίτημα της Zahra για οικογενειακή επανένωση έγινε δεκτό.
Τι ελπίζει; «Έχω ακόμα τον τρόμο μέσα μου. Για μένα όλα έχουν τελειώσει, μόνο για τα παιδιά με νοιάζει. Θέλω τα παιδιά μου να πάνε επιτέλους σχολείο. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημέρα που ξύπνησα το γιο μου και με τα μάτια ακόμη κλειστά είπε: “Θεέ μου, θα έρθει ποτέ η μέρα που δεν θα χρειάζεται να ξυπνήσω για να πάω για δουλειά”. Ελπίζω πως δεν θα χρειαστεί ποτέ ξανά να τον ξυπνήσω για να πάει να δουλέψει. Αυτό να είναι ένα νέο ξεκίνημα για όλους μας, χάρη στη βοήθειά σας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ πόσο με στηρίξατε».
Της Χριστίνας Πάντζου
