Een wereldorganisatie die klein begon
UNHCR werd op 14 december 1950 opgericht door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties om de oorlogsslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in Europa te helpen. UNHCR kreeg een mandaat van drie jaar om deze taak te volbrengen en zou daarna opgeheven worden. Het liep anders. UNHCR vierde op 14 december 2010 zijn zestigste verjaardag. Het ziet ernaar uit dat de humanitaire hulp die UNHCR verleent ook de komende jaren nog hard nodig zal zijn.
Het Verdrag van de Verenigde Naties betreffende de Status van Vluchtelingen werd op 28 juli 1951 aangenomen. Dit is de juridische basis voor de hulpverlening aan vluchtelingen.
De eerste Hoge Commissaris is de Nederlandse Van Heuven Goedhart, die de organisatie leidt tot 1956, totdat hij plotsklaps overleed.
In 1956 bewijst UNHCR haar nut en het belang van de organisatie wanneer de Hongaarse opstand door Sovjettroepen wordt neergeslagen en de Hongaren massaal op de vlucht slaan. In de jaren '60 leidt de dekolonisatie van Afrika tot de eerste van vele vluchtelingencrises op dat continent waarbij de hulp van UNHCR wordt ingeroepen. In de decennia daarna vangt UNHCR ook de ontheemde bevolking op in Azië en Latijns-Amerika. Op het Afrikaanse continent woedt oorlog in de Hoorn van Afrika, Angola en West-Afrika. Intussen drijft de oorlog op de Balkan de bewoners massaal uit het gebied.
UNHCR is het meest actief bij vluchtelingencrisissen in Afrika, Azië en de laatste drie jaar in het Midden-Oosten als gevolg van de crisis in Syrië. UNHCR wordt onder andere ingeschakeld om hulp te verlenen aan talloze ontheemden die in hun eigen land een veilig toevluchtsoord zoeken, omdat hun land verscheurd is door conflicten.
UNHCR verleent ook hulp aan mensen zonder een nationaliteit. Wereldwijd zijn er naar schatting zo’n 10 miljoen mensen die geen nationaliteit (meer) hebben. We kunnen momenteel 3,3 miljoen van hen helpen.
In 1954 ontvangt UNHCR de Nobelprijs voor de Vrede voor de vernieuwende aanpak op het gebied van hulpverlening aan Europese vluchtelingen. Het mandaat van UNHCR wordt mede hierdoor verlengd tot 1960. In 1981 mag UNHCR opnieuw deze prestigieuze prijs in ontvangst nemen voor de hulpverlening aan vluchtelingen wereldwijd.
UNHCR was in 2013 betrokken bij de opvang of hulp aan zo’n 42,9 miljoen mensen, waaronder: 23,9 miljoen ontheemden, 11,7 miljoen vluchtelingen, 206.000 repatrianten (mensen die terugkeren naar het land van herkomst), 3,3 miljoen staatlozen en 1,2 miljoen asielzoekers.
