Ontheemden
Op de vlucht in eigen land
In tegenstelling tot vluchtelingen zijn ontheemden niet de landsgrenzen overgestoken.
Ze verblijven nog steeds in hun eigen land. Hoewel ze meestal om dezelfde redenen op de vlucht slaan als vluchtelingen (gewapend conflict, algemeen geweld, schending van de mensenrechten), blijven ontheemden wettelijk onder de bescherming staan van hun eigen overheid, ook al is diezelfde overheid soms mede-verantwoordelijk voor het feit dat mensen hun woongebied verlaten.
Het oorspronkelijke mandaat van UNHCR richt zich niet specifiek op ontheemden. Toch helpen we al jarenlang miljoenen ontheemde burgers. Sinds kort wordt deze hulp georganiseerd volgens het principe van ‘cluster approach’, waarbij het werk wordt verdeeld binnen de Verenigde Naties en onder de andere humanitaire organisaties. UNHCR heeft hier een leidende rol op het gebied van de bescherming van ontheemden die het slachtoffer werden van een conflict, het bieden van noodonderkomens en het coördineren en beheren van de kampen waar ontheemden worden opgevangen.
In 2013 waren er 33,3 miljoen ontheemden wereldwijd; het hoogste aantal ooit geregistreerd. UNHCR verleende dan ook bijstand aan meer ontheemden dan ooit tevoren: naar schatting 23,9 miljoen. Miljoenen andere burgers die geen dak meer boven hun hoofd hebben als gevolg van een natuurramp, worden eveneens als ontheemden beschouwd. Voor die groep draagt UNHCR enkel in uitzonderlijke omstandigheden zorg, zoals bij de tsunami in de Indische Oceaan (2004), in Pakistan bij de aardbeving (2005) en bij de overstromingen (2010). Ook in Myanmar bij de cycloon Nargis (2008) en de aardbeving in Haïti in datzelfde jaar, bood UNHCR ondersteuning. In 2013 was UNHCR actief toen na de tyfoon Haiyan meer dan 10 miljoen mensen ontheemd werden in de Filipijnen.
