GENÈVE , 20 juni 2011 – Een vandaag vrijgegeven UNHCR-rapport onthult een groot onevenwicht in de internationale steun voor mensen op de vlucht. Wereldwijd wordt een volle vier vijfde van alle vluchtelingen opgevangen door ontwikkelingslanden - terwijl er een stijgende anti-vluchtelingklimaat heerst  in veel geïndustrialiseerde landen.

Het 2010 Global Trends rapport van UNHCR toont aan dat vaak de armste landen ter wereld enorme aantallen vluchtelingen opvangen, zowel in absolute termen als in verhouding tot de omvang van hun economieën. Pakistan, Iran en Syrië hebben de grootste groepen vluchtelingen met respectievelijk 1,9 miljoen, 1,1 miljoen en 1 miljoen. Op Pakistan heeft dit ook de grootste economische impact met 710 vluchtelingen voor elke dollar van haar BNP per inwoner, gevolgd door de Democratische Republiek Congo en Kenia, met respectievelijk 475 en 247 vluchtelingen. Ter vergelijking: Duitsland, het geïndustrialiseerde land met de grootste vluchtelingenpopulatie (594.000 personen), heeft 17 vluchtelingen voor elke dollar van het BNP per inwoner.

Over het geheel genomen geeft het 2010 rapport  een drastisch veranderd beeld weer van het beschermingsklimaat ten opzichte van 60 jaar geleden, toen de VN-vluchtelingenorganisatie (UNHCR) werd opgericht. Op dat moment omvatte de taak van UNHCR uit 2,1 miljoen Europeanen, ontworteld door de Tweede Wereldoorlog. Vandaag strekt het werk van UNHCR zich uit over meer dan 120 landen en omvat het zowel vluchtelingen als mensen die binnen hun eigen land op de vlucht zijn (ontheemden). Het 2010 Global Trends rapport toont aan dat 43,7 miljoen mensen wereldwijd op de vlucht zijn – ongeveer gelijk aan de gehele bevolking van Colombia of Zuid-Korea, of van Scandinavië en Sri Lanka samen. Van dit totaal zijn 15,4 miljoen mensen vluchteling (10,55 miljoen onder de zorg van UNHCR en 4,82 miljoen geregistreerd bij het UN Relief and Works Agency for Palestine Refugees), 27,5 miljoen mensen binnen hun eigen land ontheemd door conflicten en bijna 850.000 asielzoekers, bijna een vijfde hiervan in Zuid-Afrika alleen. Het rapport dekt enkel de gegevens van 2010 en dus niet de ontheemding in 2011 onder andere in Libië, Ivoorkust en Syrië.

"In de hedendaagse wereld bestaan verontrustende misvattingen over vluchtelingenstromen en het internationale beschermingsparadigma", aldus António Guterres, Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen en hoofd van UNHCR. " Angsten over de vermeende toevloed van vluchtelingen in de geïndustrialiseerde landen worden sterk overdreven of ten onrechte verward met vraagstukken over migranten. Ondertussen zijn het de armere landen die voor de lasten opdraaien."

Langdurige oorlogen zorgen voor langdurige ballingschap

Het rapport stelt dat de vluchtelingensituatie, als gevolg van de langdurige aard van enkele van de belangrijkste hedendaagse conflicten, steeds slepender wordt voor miljoenen mensen wereldwijd. UNHCR definieert een langdurige vluchtelingensituatie als een situatie waarbij een groot aantal mensen zich voor vijf jaar of langer in ballingschap bevinden. In 2010 bevonden zich, van de vluchtelingen onder het mandaat van UNHCR, 7,2 miljoen mensen in een dergelijke situatie. Dit is het hoogste aantal sinds 2001. Ondertussen waren slechts 197.600 mensen in staat om naar huis terug te keren, het laagste aantal sinds 1990.

Sommige vluchtelingen bevinden zich al meer dan 30 jaar in ballingschap. Afghanen, die voor het eerst voor de Sovjet-invasie vluchtten in 1979, vertegenwoordigden een derde deel van de vluchtelingen wereldwijd zowel in 2001 als in 2010. Irakezen, Somaliërs, Congolezen (DRC) en Soedanezen behoorden ook tot de top 10 nationaliteiten van vluchtelingen, zowel aan het begin als het einde van het decennium.

"Eén vluchteling zonder hoop is er een teveel", zei Hoge Commissaris Guterres. "De wereld laat deze mensen in de steek, waardoor hun leven voor onbepaalde tijd in houdstand gezet wordt terwijl ze wachten op het einde van de instabiliteit in hun thuisland. Ontwikkelingslanden kunnen deze last niet langer alleen dragen en de geïndustrialiseerde wereld moet dit onevenwicht aanpakken. We hebben hogere hervestigingsquota nodig. We hebben versnelde vredesinitiatieven nodig voor langdurige conflicten, zodat vluchtelingen weer naar huis kunnen gaan."

Ontheemden – hoogste aantal in tien jaar

Ondanks het lage niveau van de terugkeer van vluchtelingen vorig jaar, toonde de situatie voor de mensen die ontheemd zijn in eigen land - de zogenaamde interne ontheemden - enige beweging. In 2010 keerden meer dan 2,9 miljoen interne ontheemden terug naar huis in onder andere Pakistan, de Democratische Republiek Congo, Oeganda en Kirgizië. Niettemin is, zelfs met deze terugkeerniveaus, het wereldwijd aantal interne ontheemden met 27,5 miljoen mensen, het hoogst in tien jaar.

Een andere, maar moeilijker te kwantificeren, groep waar UNHCR zorg voor draagt is staatlozen, m.a.w. mensen die niet over het fundamentele veiligheidsnet van een nationaliteit beschikken. Het aantal landen dat hun staatloze bevolking rapporteert is gestaag toegenomen sinds 2004, maar de verschillen in definities en methoden staan een een betrouwbare meting van het probleem nog steeds in de weg. In 2010 was het gerapporteerde aantal staatlozen (3,5 miljoen) bijna de helft van dat in 2009, maar dit is vooral te wijten aan veranderingen in methodologie van enkele landen die de gegevens leveren. Volgens onofficiële schattingen ligt het wereldwijde nummer dichter bij de 12 miljoen staatlozen. UNHCR zal in augustus van dit jaar een wereldwijde campagne lanceren om aandacht te vragen voor de benarde situatie van staalozen in de wereld en het versnellen van acties om hen te helpen.

Voor het volledige Global Trends 2010 rapport, kijk hier.

20 juni  2011 – Wereldvluchtelingendag

20 juni is het Wereldvluchtelingendag. Ter gelegenheid hiervan en van de 60ste verjaardag van het VN-Vluchtelingenverdrag, worden wereldwijd talloze activiteiten georganiseerd. Voor meer informatie, ga naar: www.unhcr.be or www.unhcr.org

« terug