De VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen António Guterres, speciaal gezant Angelina Jolie en meer dan 20 beroemdheden en internationale opinieleiders ondertekenden een open brief. Daarin staat onder meer dan “60 jaar nadat de VN aankondigde staatlozen te beschermen, het nu tijd is om staatloosheid zelf te beëindigen.”

 Tenminste tien miljoen mensen zijn momenteel staatloos en wereldwijd wordt er elke tien minuten een baby staatloos geboren. Door een gebrek aan nationaliteit hebben staatlozen geen toegang tot de basisrechten, die burgers van een land gewoonlijk hebben.

 “Staatloosheid betekent een leven zonder onderwijs, medische zorg en legale arbeid,” aldus de brief. “Een leven waarin je je niet vrij kan bewegen, zonder vooruitzicht of hoop. “ Staatloosheid is onmenselijk en het is tijd om dit onrecht te beëindigen.”

 Angelina Jolie ondertekende de brief als een van de eersten. "Staatloos zijn betekent dat jij en je kinderen geen juridische identiteit, paspoort of stem hebben, en weinig of geen mogelijkheden om een opleiding te volgen. Het beëindigen van staatloosheid maakt een eind aan deze misstanden. Daarnaast kan het beëindigen van staatloosheid ten goede komen aan de samenleving, omdat gebruik kan worden gemaakt van de energie en talenten van deze mensen, die nu onbenut blijven. Het is zowel een plicht als een kans voor overheden."

 De meeste gevallen van staatloosheid zijn een direct gevolg van discriminatie op grond van etniciteit, religie of geslacht. Zo ontzeggen 27 landen op dit moment vrouwen het recht om hun nationaliteit door te geven aan hun kinderen - een situatie die ketens van staatloosheid creëert die generaties lang kunnen voortduren. Er is ook een zeer reële band tussen staatloosheid, ontheemding en regionale stabiliteit.

 Op dit moment vindt een verschuiving plaats in de internationale houding ten opzichte van staatloosheid. Slechts drie jaar geleden hadden amper 100 staten het VN-Verdrag betreffende de status van staatlozen (1954) en het Verdrag tot beperking der staatloosheid (1961) ondertekend. Het aantal toetredingen staat nu op 144, waardoor het beëindigen van het probeleem van staatloosheid een reële mogelijkheid is.

 Ondanks deze vooruitgang zijn er ook risico’s bijgekomen waardoor iemand staatloos kan worden. De oorlogen in Syrië en in de Centraal-Afrikaanse Republiek hebben bijvoorbeeld miljoenen mensen ontheemd of op de vlucht doen slaan.

 Tienduizenden kinderen zijn als vluchteling geboren in ballingschap. Het gebrek aan documenten of de aanwezigheid van vaders als gevolg van het conflict, kunnen problematisch zijn bij het toekennen van een nationaliteit. UNHCR werkt nauw samen met overheden en partners om de geboorteregistratie van deze kinderen te prioriteren.

 De campagne is gelanceerd in samenwerking met United Colors of Benetton, die de creatieve inhoud en de campagnewebsite ontwikkelde. De open brief komt in de vorm van een online petitie op deze website, teneinde tien miljoen handtekeningen te verzamelen en staatloosheid binnen tien jaar uit te bannen.

 UNHCR bracht vandaag ook een verslag uit over staatloosheid die de menselijk kant van de zaak belicht, evenals een tienstappenplan om staatloosheid te beëindigen. Deze is zowel gericht op het oplossen van grote bestaande crises, als op het voorkomen dat kinderen nog staatloos worden geboren in de toekomst.

"Staatloosheid geeft mensen het gevoel dat hun bestaan ​een misdaad is," zei Guterres. "We hebben nu een historische kans om hier een einde aan te maken. We kunnen ons niet veroorloven dat dit mislukt."

 Hoewel staatloosheid in sommige landen politiek controversieel blijft, kan het in andere landen simpel zijn en slechts gaan om een paar aangepaste woorden in de wet op burgerschap. In de afgelopen tien jaar hebben veranderingen in de wet ​meer dan vier miljoen staatlozen een nationaliteit gegeven of hun nationaliteit bevestigd. Zo gaf in 2008 het Hooggerechtshof van Bangladesh ​​300.000 staatloze Urdu-sprekers een nationaliteit. In Ivoorkust, waar staatloosheid een oorzaak was van een gewapend conflict, kregen mensen die al langdurig in het land verbleven een nationaliteit, dankzij juridische hervormingen in 2013. En in Kirgizië hebben sinds 2009 meer dan 65.000 voormalige USSR-burgers ofwel het staatsburgerschap gekregen, ofwel een bevestiging gekregen van hun Kirgizische staatsburgerschap.

 2014 markeert de 60ste verjaardag van het Verdrag betreffende de status van staatlozen uit 1954 die, naast het Verdrag tot beperking der staatloosheid uit 1961 de internationale juridische basis biedt voor het beëindigen van staatloosheid. UNHCR gelooft dat staatloosheid kan worden opgelost met voldoende politieke wil. En in tegenstelling tot vele andere problemen waar overheden mee kampen kan staatloosheid redelijk eenvoudig worden vermeden en worden opgelost.

« terug