De winnaar van UNHCR Nansen Refugee Award 2014 is de Colombiaanse vrouwenrechtengroep Red Mariposas de Alas Nuevas Construyendo Futuro – ook wel ‘Butterflies’ genoemd. De vrijwilligers riskeren hun leven om slachtoffers van gedwongen ontheemding en seksueel misbruik te helpen.

Butterflies is gevestigd in de Colombiaanse stad Buenaventura en bestaat enkel uit vrijwilligers. De organisatie heeft al meer dan duizend vrouwen en hun gezinnen geholpen.

Colombia heeft na Syrië het grootste aantal ontheemden ter wereld. Nergens in dit land is de verwoesting van vijf decennia gewapend conflict zo aanwezig als in Buenaventura. Deze industriële havenstad heeft het meeste te kampen met geweld en ontheemding, als gevolg van escalerende rivaliteit tussen illegale gewapende groepen. Vrouwen zijn vaak het slachtoffer. Groepen mishandelen vrouwen en kinderen om hun macht te tonen, of martelen, verkrachten of vermoorden uit wraak.

‘De vrouwen van Butterflies doen buitengewoon werk onder zeer moeilijke omstandigheden,’ aldus VN-Hoge Commissaris voor Vluchtelingen António Guterres. ‘Elke dag proberen ze de wonden van vrouwen en kinderen in Buenaventura te helen. Daarmee zetten ze hun eigen leven op het spel. Hun moed gaat verder dan woorden.’

Guterres vervolgt: ‘De situatie in Buenaventura illustreert de verwoestende gevolgen van het conflict op de gezinnen, en laat zien hoe belangrijk het werk van Butterflies is. In de strijd om grondgebied trachten illegale gewapende groeperingen in Buenaventura de sociale structuur van de gemeenschappen te vernietigen. De meest kwetsbare groepen worden slachtoffer van seksueel geweld, ontvoering en moord. De vrijwilligers van Butterflies nemen ontheemde en misbruikte vrouwen onder hun hoede. Ze helpen hen om hun leven weer op te pakken en hen bewust te maken van hun rechten.’

De vrouwen hebben nauwelijks geld of middelen en doen hun werk te voet, per bus of met de fiets. Ze begeven zich in de gevaarlijkste buurten van de stad om vrouwen te helpen met medische zorg en het rapporteren van misdaden. Hierdoor kunnen ze de kwetsbaarste vrouwen bereiken, maar tegelijk lopen ze zelf gevaar.

Vrouwen in de armste gebieden van Buenaventura durven vaak geen seksueel geweld aan te geven. Voor de weinige vrouwen die het wel doen, verandert er vaak weinig omdat ze naast de daders leven. Het opbouwen van vertrouwen in een dergelijke omgeving is een langzaam en moeilijk proces. Butterflies werkt op het principe van ‘comadreo’, een term die respect, vertrouwen, solidariteit en geheimhouding omvat, en een speciale betekenis heeft in de Afro-Colombiaanse cultuur.

Workshops in zelfredzaamheid en rechten zijn de hoeksteen van de hulp die Butterflies verleent. Door samen te komen realiseren vrouwen zich dat ze niet alleen staan, en krijgen ze langzaam weer een gevoel van eigenwaarde en kracht.

Angelina Jolie, actrice en speciaal gezant van UNHCR, prijst het werk van de winnaars. Ze is groot voorstander van het beëindigen van de straffeloosheid van seksueel geweld, en noemt het werk van Butterflies levensreddend.

‘De Mariposas maken gebruik van hun vrouw-zijn om duizenden kwetsbare vrouwen, die anders verstoken zouden zijn van bescherming en rechten, te helpen. Ik hoop dat deze prijs mensen helpt te begrijpen dat er een einde moet komen aan de straffeloosheid van seksueel geweld,’ aldus Jolie.

Prijsuitreiking
Butterflies zal de Nansen Refugee Award ontvangen tijdens een ceremonie in Genève (Zwitserland) op 29 september 2014. De groep wordt vertegenwoordigd door drie vrouwen: Gloria Amparo, Maritza Asprilla Cruz en Mery Medina.
 
Over de Nansen Refugee Award
De Nansen Refugee Award erkent buitengewoon humanitair werk ten behoeve van vluchtelingen, ontheemden en staatlozen. De prijs bestaat uit een medaille en een geldprijs van 100.000 dollar. In nauw overleg met UNHCR gebruikt de laureaat de geldprijs om een project te financieren dat is gerelateerd aan hun bestaande werk.

Nominaties voor de 2015 Award zijn nu open. Kijk hier voor meer informatie.

Noot voor de pers
Neem voor meer informatie, interviewverzoeken en om de prijsuitreiking bij te wonen contact op met Femke Joordens, UNHCR Nederland, tel: 070 - 345 44 54, e-mail: joordens@unhcr.org.

« terug