Voorafgaand aan de EU top met Turkije van 7 maart, heeft UNHCR, de VN vluchtelingenorganisatie, aanbevelingen gepubliceerd waarmee ze de lidstaten wil helpen om de vluchtelingensituatie in Europa op te lossen.

"De tijd dringt. Sterk leiderschap en visie van Europese leiders zijn geboden om het hoofd te bieden aan een situatie die mijns inziens nog steeds opgelost kan worden als deze juist wordt aangepakt," zei Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen Filippo Grandi. "Dit is evenzeer een crisis van Europese solidariteit als een vluchtelingencrisis. Het collectieve falen van de EU-lidstaten om de overeengekomen maatregelen te implementeren heeft geleid tot de huidige escalatie van de crisis."

De situatie is met de dag slechter aan het worden. Nu zijn er zo'n 30.000 mensen in Griekenland, waarvan bijna een derde in Idomeni verblijft, bij de grens van de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië. Hoewel de Griekse autoriteiten en het Griekse leger zich extra inspannen, slapen duizenden mensen in de open lucht zonder adequate opvang, verzorging, hulp of informatie. De oplopende spanningen kunnen snel escaleren tot een regelrechte crisis. UNHCR steunt de Griekse overheid met de inzet van medewerkers, met het coördineren van de noodopvang met technische ondersteuning en door informatie te geven aan vluchtelingen en migranten.

"Om de situatie te beheersen is het van cruciaal belang dat alle EU lidstaten bijdragen aan een oplossing," zei Filippo Grandi. "Het moet niet alleen aan de aankomstlanden Griekenland en Italië worden overgelaten, of aan landen als Oostenrijk, Duitsland en Zweden, die al zo veel vluchtelingen hebben verwelkomd."

Hoge Commissaris Grandi stelt aan de EU-lidstaten een plan voor om de vluchtelingensituatie te beheersen en te stabiliseren. Dit plan bevat zes punten, bedoeld als leidraad:

1. Implementeer de ‘hot spot’-aanpak en herplaats vluchtelingen uit Griekenland en Italië; zend tegelijkertijd individuen die niet in aanmerking komen voor bescherming terug, bijvoorbeeld onder bestaande terugkeerovereenkomsten.

2. Vergroot de steun aan Griekenland om de humanitaire situatie beheersbaar te maken, onder andere bij het beoordelen van het vluchtrelaas, de plaatsing of terugkeer.

3. Zorg dat alle lidstaten handelen volgens de wetten en richtlijnen van de EU.

4. Bied veiligere en legale wegen voor vluchtelingen om naar Europa te reizen – bijvoorbeeld in de vorm van humanitaire toelatingsprogramma's, privé sponsoring, familiehereniging en studiebeurzen voor studenten – zodat vluchteling zich niet tot mensensmokkelaars wenden om veiligheid te vinden.

5. Waarborg de veiligheid van individuen die risico lopen, onder andere met een regeling waarmee alleenreizende kinderen worden beschermd en om seksueel en gender gebaseerd geweld te voorkomen; breid ‘search and rescue’ operaties op zee uit, red levens door mensensmokkellaars aan te pakken en treed op tegen xenofobie en racisme gericht op vluchtelingen en migranten.

6. Ontwikkel een verdeelsleutel met betrekking tot de verantwoordelijkheid voor vluchtelingen voor heel Europa: het oprichten van registratiecentra in de landen van aankomst, het formuleren van een beleid waarmee asielaanvragen op een gelijke manier over de EU-lidstaten wordt verdeeld.

Het voorstel van UNHCR toont aan dat evenredige verdeling van de verantwoordelijkheid cruciaal is om tot een goed geordende oplossing te komen, en dat EU-lidstaten een overeenkomst moeten bereiken over het percentage asielzoekers dat ieder lidstaat opneemt.

"Europa heeft in het verleden laten zien goed te kunnen omgaan met grootschalige vluchtelingenstromen, bijvoorbeeld tijdens de Balkanoorlog, en kan de huidige instroom ook aan, zolang ze solidair handelt en de verantwoordelijkheid deelt," zei Hoge Commissaris Grandi. "Er is geen andere optie dan samenwerken om dit op te lossen."

Uit een recente peiling van UNHCR onder Syriërs en Afghanen die aankomen in Griekenland blijkt dat de overgrote meerderheid aangeeft op de vlucht te zijn voor conflict of geweld. UNHCR spoort continu overheden aan om de oorzaken waardoor zo veel mensen op de vlucht zijn geraakt aan te pakken.

UNHCR's rapport "Stabilizing the situation of refugees and migrants in Europe; Proposals to the Meeting of EU Heads of State or Government and Turkey on 7 March 2016" [Engelstalig] kan hier worden gedownload.

« terug