Μετά τη νέα, μεγάλης κλίμακας ναυτική τραγωδία που σημειώθηκε στη Μεσόγειο, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) καλεί σήμερα εκ νέου τις κυβερνήσεις σε όλη την περιοχή να θέσουν ως προτεραιότητα τη διάσωση ανθρώπινων ζωών, μεταξύ άλλων με την επείγουσα επέκταση και αναβάθμιση της ικανότητας έρευνας και διάσωσης.

Το τελευταίο περιστατικό αφορά την ανατροπή στη θάλασσα τη Δευτέρα ενός σκάφους με δύο καταστρώματα, σε απόσταση περίπου 120 χλμ. νότια της Λαμπεντούζα. Έχουν διασωθεί 142 άνθρωποι και έχουν ανευρεθεί οχτώ σοροί. Ωστόσο, εκφράζονται φόβοι ότι χάθηκαν περίπου 400 άτομα, τα οποία επίσης βρίσκονταν στο σκάφος, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των επιζώντων.

«Ένιωσα βαθιά συγκλονισμένος όταν άκουσα την είδηση ότι άλλο ένα σκάφος, ένα υπερφορτωμένο σκάφος, ανατράπηκε στη Μεσόγειο και 400 άτομα έχασαν τη ζωή τους. Αυτό και μόνο δείχνει πόσο σημαντικός είναι ένας ισχυρός μηχανισμός διάσωσης στη θάλασσα στην κεντρική Μεσόγειο», δήλωσε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Antonio Guterres. «Δυστυχώς, η επιχείρηση Mare Nostrum δεν αντικαταστάθηκε ποτέ από κάποια  ισοδύναμη ικανότητα διάσωσης ανθρώπων και ταυτόχρονα από νόμιμες οδούς ώστε εκείνοι που χρήζουν προστασίας να είναι σε θέση να έρθουν στην Ευρώπη».

Η επιχείρηση Mare Nostrum αποτελούσε μια ευρείας κλίμακας επιχείρηση έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο, η οποία καθιερώθηκε από την Ιταλία ύστερα από τις τραγωδίες στη Λαμπεντούζα τον Οκτώβριο του 2013, κατά τις οποίες χάθηκαν εκατοντάδες ζωές σε δύο περιστατικά στη θάλασσα. Η επιχείρηση έληξε το Δεκέμβριο του 2014.

Τα τελευταία χρόνια, η Μεσόγειος έχει αναδειχθεί ως η πλέον επικίνδυνη από τις τέσσερις μεγάλες θαλάσσιες οδούς που χρησιμοποιούν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες. Οι άλλες τρεις κύριες οδοί είναι οι Μπαχάμες και η Καραϊβική, η Ερυθρά Θάλασσα και ο Κόλπος του Άντεν, καθώς και ο Κόλπος της Βεγγάλης. Το 2014, 219.000 πρόσφυγες και μετανάστες διέσχισαν τη Μεσόγειο και χάθηκαν τουλάχιστον 3.500 ζωές.

Μέχρι στιγμής το 2015, περίπου 31.500 άνθρωποι είναι γνωστό ότι διέσχισαν τη Μεσόγειο προς την Ιταλία και την Ελλάδα – την πρώτη και τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα άφιξης, αντιστοίχως. Τον τελευταίο καιρό, οι αριθμοί αυξάνονται περαιτέρω. Σύμφωνα με την ιταλική ακτοφυλακή, από τις 10 Απριλίου, πάνω από 8.500 άτομα έχουν διασωθεί από αρκετές δεκάδες βάρκες και φουσκωτά σκάφη. Αν επιβεβαιωθεί ο θάνατος των 400 ανθρώπων από το τελευταίο περιστατικό, ο αριθμός των νεκρών μέχρι στιγμής τη φετινή χρονιά θα αγγίξει τους 900.

Ο Ύπατος Αρμοστής Guterres, ο οποίος βρίσκεται σε αποστολή στη Βηρυτό, δήλωσε: «Βρίσκομαι εδώ, στο Λίβανο, και γνωρίζουμε ότι οι Σύροι όλο και περισσότερο διακινδυνεύουν τη ζωής τους, για να έχουν πρόσβαση σε ευρωπαϊκά εδάφη. Ωστόσο, για όλους εκείνους που έχουν ανάγκη προστασίας, είναι πολύ σημαντικό να αυξηθούν οι δυνατότητες μετεγκατάστασης, οι δυνατότητες υποδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους, να υπάρξει μια πιο ευέλικτη πολιτική παροχής θεωρήσεων εισόδου, βελτιωμένα προγράμματα οικογενειακής επανένωσης και επαναλαμβάνω ότι θα πρέπει να καθιερωθεί ένας πιο αποτελεσματικός μηχανισμός για τη διάσωση ανθρώπων στη θάλασσα στην κεντρική Μεσόγειο».

Η Υ.Α. ζητά να υπάρξει μια ολοκληρωμένη και επείγουσα ανταπόκριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη, ώστε να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που τίθενται από τους χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες οι οποίοι διακινδυνεύουν τη ζωή τους προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη. Η Υ.Α. έχει κοινοποιήσει συγκεκριμένες προτάσεις, που περιλαμβάνουν την καθιέρωση μιας ισχυρής ευρωπαϊκής επιχείρησης έρευνας και διάσωσης, ένα πιθανό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αποζημίωση των ναυτιλιακών εταιρειών που συμμετέχουν στη διάσωση ανθρώπων στη θάλασσα, την αύξηση των αξιόπιστων νόμιμων εναλλακτικών λύσεων στα επικίνδυνα ταξίδια –όπως η μετεγκατάσταση, οι θεωρήσεις εισόδου για ανθρωπιστικούς λόγους, καθώς και άλλες καινοτόμες λύσεις– και ένα πιλοτικό πρόγραμμα μετεγκατάστασης εντός της ΕΕ για τους Σύρους πρόσφυγες που φθάνουν στην Ιταλία και την Ελλάδα.