Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) συνεχίζει να δέχεται μαρτυρίες από ανθρώπους που επιζητούν διεθνή προστασία, οι οποίοι είτε εμποδίστηκαν να εισέλθουν, είτε υπέστησαν άτυπη αναγκαστική επιστροφή είτε αντιμετώπισαν βία στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Υ.Α. εκφράζει την ανησυχία της για ένα πρόσφατο περιστατικό νωρίτερα αυτό το μήνα, όταν δύο Ιρακινοί έχασαν τη ζωή τους στα χερσαία σύνορα μεταξύ της Βουλγαρίας και της Τουρκίας. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που λάβαμε, μια ομάδα 12 Ιρακινών από τη μειονότητα των Yazidi, οι οποίοι επιχειρούσαν να εισέλθουν στη Βουλγαρία από την Τουρκία, εμποδίστηκαν από συνοριοφύλακες της Βουλγαρίας. Τους κατασχέθηκαν τα υπάρχοντά τους και ξυλοκοπήθηκαν άγρια. Η ομάδα διασκορπίστηκε και δύο από τους άνδρες, οι οποίοι είχαν υποστεί σοβαρούς τραυματισμούς, πέθαναν αργότερα από υποθερμία στην τουρκική πλευρά των συνόρων. Σύμφωνα με τις αναφορές, ένα τρίτο άτομο που ταξίδευε με την ομάδα μεταφέρθηκε σε κρίσιμη κατάσταση σε νοσοκομείο της Αδριανούπολης, αφού ειδοποιήθηκε η τουρκική χωροφυλακή, η οποία πραγματοποίησε επιχείρηση διάσωσης για να εντοπίσει τα θύματα.

Η Υ.Α. καλεί τις αρχές της Βουλγαρίας και της Τουρκίας να διερευνήσουν αυτό το σοβαρό περιστατικό. Μας προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία οι μαρτυρίες για τη βιαιότητα που μπορεί να συνέβαλε στο θάνατο των δύο ανθρώπων, οι οποίοι, όντας μέλη της διωκόμενης κοινότητας των Yazidi, ήταν πιθανόν πρόσφυγες.

Εκθέσεις και μαρτυρίες που συγκεντρώθηκαν από την Υ.Α. το 2014 καταδεικνύουν ότι άνθρωποι που επιζητούσαν διεθνή προστασία συχνά επιχείρησαν πολλές φορές να διασχίσουν τα σύνορα προς τη Βουλγαρία, αλλά αναγκάστηκαν να γυρίσουν πίσω λόγω των κακών καιρικών συνθηκών, εγκαταλείφθηκαν από τους διακινητές τούς οποίους είχαν πληρώσει για να τους μεταφέρουν στην άλλη πλευρά των συνόρων, ή συνελήφθησαν από τις τουρκικές αρχές πριν καταφέρουν να διασχίσουν τα σύνορα. Πολλοί, ωστόσο, ανέφεραν ότι τους απαγορεύτηκε η είσοδος ή αντιμετώπισαν άτυπη αναγκαστική επιστροφή από τους συνοριοφύλακες της Βουλγαρίας. Οι άτυπες αναγκαστικές επιστροφές δεν συμβαδίζουν με τις υποχρεώσεις της Βουλγαρίας να δέχεται αιτούντες άσυλο στην επικράτειά τους. Επίσης, έχει αναφερθεί χρήση βίας και, σε πολλές περιπτώσεις, οι άνθρωποι υποστηρίζουν ότι οι συνοριακές αρχές κατέσχεσαν τα χρήματα και τα αγαθά τους.

Καθώς είναι λίγες οι νόμιμες εναλλακτικές εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πολλοί άνθρωποι που επιχειρούν να διαφύγουν από συγκρούσεις και διώξεις ακολουθούν όλο και πιο επικίνδυνες οδούς και χρησιμοποιούν διακινητές προκειμένου να φτάσουν σε ασφαλές περιβάλλον. Προκαλεί βαθύτατη ανησυχία ότι άνθρωποι που επιζητούν διεθνή προστασία στρέφονται πίσω, συχνά με τη βία. Τα κράτη μέλη στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ πρέπει να εξασφαλίσουν ότι θα σταματήσουν αυτές οι πρακτικές, καθώς και να διεξάγουν ανεξάρτητες και διαφανείς έρευνες των καταγγελιών για κακοποίηση και παράνομες πρακτικές στις παραμεθόριες περιοχές τους.

Η Βουλγαρία σχεδιάζει να προσθέσει επιπλέον 82 χιλιόμετρα περίφραξης με συρματόπλεγμα στον υφιστάμενο φράχτη μήκους 33 χιλιομέτρων που κατασκευάστηκε το 2014, ως απάντηση στην αύξηση του αριθμού των παράτυπα αφιχθέντων, η πλειοψηφία των οποίων προέρχεται από τη Συρία. Οι προσπάθειες μείωσης του αριθμού των παράτυπα αφιχθέντων και των αιτούντων άσυλο στη Βουλγαρία είχαν σημαντικό αποτέλεσμα το 2014, καθώς σημειώθηκαν σχεδόν 50% λιγότερες αφίξεις σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Σύμφωνα με τις βουλγαρικές αρχές, πάνω από 38.500 άνθρωποι επιχείρησαν να περάσουν παράτυπα τα σύνορα Βουλγαρίας-Τουρκίας το 2014. Από αυτούς, περίπου 6.000 –κυρίως Σύροι, Αφγανοί και Ιρακινοί– έφτασαν στη Βουλγαρία. Πρόκειται για σημαντική μείωση σε σύγκριση με το 2013, όταν καταγράφηκαν 11.500 παράτυπες αφίξεις (από τις άνω των 16.700 προσπαθειών που σημειώθηκαν).

Η περιορισμένη πρόσβαση σε συνοριακούς σταθμούς, σε συνδυασμό με την κατασκευή περισσότερων φραχτών και τις άτυπες αναγκαστικές επιστροφές, αφήνουν τους αιτούντες άσυλο με πολύ λίγες επιλογές. Η Υ.Α. έχει λάβει κλήσεις έκτακτης ανάγκης από ανθρώπους, ως επί το πλείστον Σύρους, οι οποίοι περπατούσαν για μέρες σε αντίξοες καιρικές συνθήκες σε απομακρυσμένες περιοχές, επιχειρώντας να φτάσουν στη Βουλγαρία. Η ανέγερση φρακτών και η δημιουργία περισσότερων εμποδίων αντί για την παροχή επιπλέον νόμιμων οδών προς την ασφάλεια στην ΕΕ ωθεί τους ανθρώπους που χρήζουν διεθνούς προστασίας σε όλο και πιο επικίνδυνες καταστάσεις με, ορισμένες φορές, μοιραίες συνέπειες.

Σε άλλες περιοχές, η Υ.Α. έχει εκφράσει την ανησυχία της σχετικά με αναφορές για πρακτικές στα σύνορα που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, ιδίως στην Ελλάδα, όπου η Υ.Α. έχει καταγράψει πολυάριθμες μαρτυρίες για άτυπες αναγκαστικές επιστροφές στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα με την Τουρκία, ιδίως τα δύο τελευταία χρόνια. Η Υ.Α. θα απευθύνει τις συστάσεις της προς τη νέα ελληνική κυβέρνηση με προτεινόμενες βελτιώσεις σε διάφορα ζητήματα που άπτονται της προστασίας των προσφύγων, μεταξύ των οποίων η διαχείριση των συνόρων της χώρας με τρόπο που να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες προστασίας των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο.