Ο Διευθυντής του Γραφείου Ευρώπης και η Διευθύντρια Εκτάκτου Ανάγκης, Ασφάλειας και Προμηθειών της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) επισκέφθηκαν την Ελλάδα την περασμένη εβδομάδα προκειμένου να εκτιμήσουν το μέγεθος της προσφυγικής κρίσης στη χώρα, στην οποία 124.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν φτάσει φέτος μέσω θαλάσσης –έως τις 31 Ιουλίου-, κυρίως στη Λέσβο, τη Χίο, την Κω, τη Σάμο και τη Λέρο. Το σύνολο αυτό συνιστά συγκλονιστική αύξηση που ξεπερνά το 750% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2014. Μόνο τον Ιούλιο σημειώθηκαν 50.000 νέες αφίξεις, 20.000 περισσότερες από τον προηγούμενο μήνα (αύξηση της τάξεως του 70% περίπου). Αυτή η ανθρωπιστική κατάσταση έκτακτης ανάγκης συμβαίνει στην Ευρώπη, και απαιτείται άμεση ελληνική και ευρωπαϊκή απάντηση. 

Η μεγάλη πλειοψηφία όσων φτάνουν στην Ελλάδα προέρχονται από χώρες που βιώνουν συγκρούσεις ή παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κυρίως από τη Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Οι Σύροι αποτελούν το 63% των νεοαφιχθέντων από την αρχή του έτους, και μόνο τον Ιούλιο έφτασαν στο 70% του συνόλου των αφίξεων. Πολλοί από τους νεοαφιχθέντες στην Ελλάδα έχουν ανάγκη από επείγουσα ιατρική βοήθεια, νερό, φαγητό, προστασία και ενημέρωση. Όλοι είναι εξαντλημένοι. Οι υποδομές και οι υπηρεσίες υποδοχής, καθώς και οι διαδικασίες καταγραφής παρουσιάζουν σημαντικές ελλείψεις και δεν καλύπτουν τις πραγματικές ανάγκες. Ο Διευθυντής του Γραφείου Ευρώπης, Vincent Cochetel, επισήμανε: «Τόσος ανθρώπινος πόνος πρέπει και μπορεί να αποφευχθεί. Οι ελληνικές αρχές πρέπει να ορίσουν άμεσα ένα όργανο που θα συντονίζει την ανταπόκριση και θα στήσει έναν επαρκή μηχανισμό ανθρωπιστικής βοήθειας. Καθώς η Ελλάδα αντιμετωπίζει οικονομικές προκλήσεις, χρειάζεται βοήθεια, και οι χώρες της Ευρώπης θα πρέπει να στηρίξουν την Ελλάδα στις προσπάθειές της αυτές.»

Η Υ.Α. συνεισφέρει και αυτή στις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της επείγουσας αυτής κατάστασης. Παρέχει, μεταξύ άλλων, υπηρεσίες διερμηνείας, νομική ενημέρωση, και βασικά είδη έκτακτης ανάγκης. Συμβάλλοντας και συμπληρώνοντας τη δράση πολλών εθελοντών και εθνικών και διεθνών ΜΚΟ, η Υ.Α. παρέχει βασική ανθρωπιστική βοήθεια, όπως εμφιαλωμένο νερό, παστέλια, υπνόσακους/υποστρώματα, και είδη ατομικής υγιεινής. Η γενναιόδωρη ανταπόκριση της ελληνικής κοινωνίας των πολιτών, εν μέσω μιας δύσκολης συγκυρίας, θα πρέπει να αναγνωριστεί και να υποστηριχθεί. Η Υ.Α. παρέχει επίσης, με τη βοήθεια της ελληνικής ΜΚΟ ΜΕΤΑδραση, συνοδεία για τη μεταφορά των ασυνόδευτων ανηλίκων από τα νησιά σε ειδικές δομές υποδοχής στην ενδοχώρα. Στη Λέσβο, όπου σημειώνεται ο μεγαλύτερος αριθμός αφίξεων, η Υ.Α. παρέχει τρία λεωφορεία για τη μεταφορά των προσφύγων από τα σημεία άφιξής τους στο σημείο καταγραφής στη Μυτιλήνη, ώστε να μη χρειάζεται  πλέον να περπατούν για 70 χλμ. μέσα από τα βουνά σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Η υποστήριξη που παρέχει η Υ.Α. είναι στοχευμένη και χρονικά περιορισμένη, καθώς συνεχίζει να αντιμετωπίζει πολλές κρίσεις παγκοσμίως και η χρηματοδότηση των προγραμμάτων της είναι, δυστυχώς, ανεπαρκής. 

Οι προκλήσεις δεν τελειώνουν όμως με τη μεταφορά των προσφύγων από τα νησιά στην Αθήνα, οπότε χρειάζεται να καταβληθεί μεγαλύτερη προσπάθεια προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου. Μόνο 6.200 αιτήσεις ασύλου είχαν υποβληθεί έως τα τέλη Ιουνίου. Υπάρχει επίσης επείγουσα ανάγκη για αύξηση των θέσεων στα κέντρα υποδοχής στην ενδοχώρα για τους αιτούντες άσυλο και τα ασυνόδευτα παιδιά (επί του παρόντος 1.100 θέσεις). Στην Αθήνα, περίπου 400-450 άνθρωποι – κυρίως οικογένειες με μικρά παιδιά- κοιμούνται σε άσχημες συνθήκες στο κεντρικό πάρκο στο Πεδίο του Άρεως. Η κυβέρνηση βρίσκεται στη διαδικασία δημιουργίας ενός νέου κέντρου υποδοχής με καλύτερες εγκαταστάσεις και παροχές, προκειμένου να καλυφθούν οι συνεχώς αυξανόμενες ανθρωπιστικές ανάγκες, και η Υ.Α. βοηθάει παρέχοντας τεχνική υποστήριξη.

«Η Ελλάδα και η Ευρώπη πρέπει να ηγηθούν της ανταπόκρισης στην παρούσα κρίση, η οποία μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω της αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ε.Ε., καθώς και μέσω αυξημένων εναλλακτικών μέσων πρόσβασης στην Ευρώπη για τους πρόσφυγες που τρέπονται σε φυγή λόγω της βίας», δήλωσε ο κ. V. Cochetel. 

Από τις αρχές του 2015 μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 225.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν διασχίσει τη Μεσόγειο. Εκτιμάται ότι περίπου 2.100 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους ή αγνοούνται στη προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ευρώπη – χωρίς να συμπεριλαμβάνεται το περιστατικό που συνέβη στις 5 Αυγούστου. Η τελευταία τραγωδία έξω από τις ακτές της Λιβύης έρχεται να υπενθυμίσει την ανάγκη για συνέχιση των  επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στην Κεντρική και την Ανατολική Μεσόγειο από κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς, που είναι καθοριστικής σημασίας για τη διασφάλιση της ανθρώπινης ζωής.