Μέλη του προσωπικού της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) στα ελληνικά νησιά κατέβαλαν κάθε προσπάθεια κατά τη διάρκεια της εβδομάδας να παρέχουν βοήθεια στους πρόσφυγες, τους μετανάστες και τις κοινότητες υποδοχής που επηρεάστηκαν άμεσα από την τετραήμερη απεργία των πλοίων, η οποία έληξε σήμερα το πρωί. 

Περίπου 20.000 πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται τώρα στα νησιά, γεγονός που επιφέρει μεγάλη πίεση στις περιορισμένες δομές υποδοχής αρκετών νησιών. Η κατάσταση αυτή δίνει ακόμα μεγαλύτερη έμφαση στις επανειλημμένες εκκλήσεις της Υ.Α. για βελτίωση των συνθηκών υποδοχής και την ενδυνάμωση της ικανότητας υποδοχής στην Ελλάδα. Η πρόσφατη συμφωνία για περισσότερες θέσεις υποδοχής στην Ελλάδα θα είναι βασικός παράγοντας για τη σταθεροποίηση της κατάστασης και την υποστήριξη του προγράμματος μετεγκατάστασης (relocation). Η Υ.Α. συνεργάζεται με την Ε.Ε. και τα κράτη μέλη για να στηρίξουν την πρωτοβουλία αυτή.

Αυτή την εβδομάδα σημειώθηκε πρόοδος με την πρώτη σχεδιασμένη μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης – στη συγκεκριμένη περίπτωση το Λουξεμβούργο. Συνολικά 30 Σύροι και Ιρακινοί πρόσφυγες μετεγκαταστάθηκαν στην πρώτη αυτή πτήση.

Ακολουθεί μια γρήγορη επισκόπηση της παρούσας κατάστασης στα διάφορα νησιά και οι προσπάθειες που καταβάλαμε αυτή την εβδομάδα για να βοηθήσουμε να ελαφρύνει η πίεση που προκάλεσε η απεργία των πλοίων. 

Στη Λέσβο, ο αριθμός των αφίξεων μειώθηκε λίγο χθες, αλλά υπήρχαν ήδη κατ’ εκτίμηση 7.000 με 10.000 πρόσφυγες και μετανάστες την Τετάρτη στο νησί, από τους οποίους οι περισσότεροι βρίσκονταν μέσα και στα περίχωρα της πρωτεύουσας, της Μυτιλήνης. Εκατοντάδες άνθρωποι διέμεναν στην περιοχή του λιμανιού σε σκηνές και χιλιάδες μέσα στο κέντρο της Μόριας. Η Υ.Α. παρείχε στήριξη στην κυβέρνηση να ανταπεξέλθει στην υποδοχή του αυξημένου αριθμού των αφίξεων, παρέχοντας μεταξύ άλλων οικίσκους και μια σκηνή μεγάλης χωρητικότητας της Υ.Α. Ωστόσο, η ικανότητα υποδοχής εξακολουθεί να μην επαρκεί αναγκάζοντας τον κόσμο να μένει τη νύχτα στον δρόμο, και οι γυναίκες και τα παιδιά. Εκτός από την κάλυψη της μεταφοράς, η Υ.Α. διένειμε επίσης κουβέρτες, υπνόσακους και ενεργειακές μπάρες στο πλαίσιο της διανομής βοήθειας σε όσους περνούσαν τη νύχτα έξω, ώστε να μείνουν ζεστοί. Η Υ.Α. χρησιμοποίησε επίσης μεγάφωνα για την ενημέρωση των ανθρώπων για την απεργία, καθώς και για την παροχή άλλων σχετικών πληροφοριών.

Στη Λέρο, υπήρχαν περίπου 3.400 πρόσφυγες και μετανάστες μέχρι χθες, ενώ ο συνολικός τοπικός πληθυσμός του νησιού είναι περίπου 8.000. Αδιαμφισβήτητα προσθέτει μεγάλη πίεση στις δημόσιες υπηρεσίες, όπως στην παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος. Το προσωπικό της Υ.Α. στη Λέρο εντοπίζει τους πιο ευάλωτους πρόσφυγες και τους δίνει προτεραιότητα στον λίγο χώρο στέγασης που είναι διαθέσιμος. Επίσης, στήνουμε περισσότερους οικίσκους για οικογένειες προσφύγων, ωστόσο ο υπερσυνωστισμός δυσχεραίνει πολύ την εύρεση χώρου. Κάνουμε επίσης προσπάθειες για τη βελτίωση της παροχής νερού και του αποχετευτικού δικτύου, εγκαθιστώντας και αντλίες. Συνεργαζόμαστε με την Αστυνομία και το Λιμενικό Σώμα για τη διανομή βοήθειας, μεταξύ άλλων και κουβερτών. Επίσης, υπάρχει έλλειψη φαγητού, και ακόμα και τα τοπικά μαγαζιά παρουσιάζουν ελλείψεις λόγω της απεργίας των πλοίων που διέκοψαν την συνήθη αποστολή προϊόντων στο νησί. Παρ’ όλα αυτά, οι εθελοντές διένειμαν κάποιες μερίδες φαγητού.

Στη Χίο, υπήρξαν τουλάχιστον 1.700 νέες αφίξεις χθες (Πέμπτη), αυξάνοντας το σύνολο των ανθρώπων που περιμένουν στο νησί στους 2.400 τουλάχιστον. Τελευταία παρατηρείται μια αύξηση στις αφίξεις, που αναμένεται να συνεχιστεί όσο ο καιρός είναι καλός. Δεν υπάρχουν επαρκή καταλύματα και οι άνθρωποι κοιμούνται στο δημοτικό πάρκο, όπου η Υ.Α. έχει στήσει περίπου 80 σκηνές, κυρίως για όσους διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Μια σκηνή μεγάλης χωρητικότητας της Υ.Α. που έχει στηθεί στο λιμάνι είναι υπερπλήρης, όπως και τα τοπικά ξενοδοχεία. Ένας νέος χώρος προσωρινής φιλοξενίας της Υ.Α. στη Σούδα μπορεί να είναι έτοιμος από σήμερα, ο οποίος θα βοηθήσει να μετριαστεί η πίεση.

Στη Σάμο, οι καλές καιρικές συνθήκες και η ήρεμη θάλασσα είχαν ως αποτέλεσμα την άνοδο των αφίξεων χθες (Πέμπτη). Εκτιμάται ότι έφτασαν στο νησί περίπου 900 άνθρωποι – κυρίως Σύροι. Μαζί με αυτούς ο συνολικός προσφυγικός και μεταναστευτικός πληθυσμός που περιμένει στο νησί εκτιμάται να φτάνει τις 3.500. Υπάρχουν ελλείψεις στα καταλύματα. Ορισμένοι άνθρωποι μένουν στο κέντρο ταυτοποίησης, ενώ περίπου 2.500 άνθρωποι βρίσκονται στον χώρο του λιμανιού, όπου οι πιο ευάλωτοι κοιμούνται σε 16 κοντέινερ που έχουν φέρει οι τοπικές αρχές. Πολλοί νεοαφιχθέντες έχουν τοποθετήσει τις δικές τους σκηνές στο λιμάνι, ενώ άλλοι κοιμούνται στον δρόμο ή σε υποστρώματα που παρέχει η Υ.Α. Ο υπερσυνωστισμός κάνει τη διανομή βοήθειας πιο δύσκολη, ωστόσο η Υ.Α. εντοπίζει τους πιο ευάλωτους πρόσφυγες και μετανάστες και διευκολύνει την καταγραφή. Η διανομή φαγητού γίνεται από τον δήμο, τον στρατό, μια ΜΚΟ και από εθελοντές. Η Υ.Α. συνεισφέρει διανέμοντας ενεργειακές μπάρες.

Στην Κω, λόγω του καλού καιρού και της ήρεμης θάλασσας συνεχίστηκαν οι αφίξεις αλλά υπήρξε μια ακόμα τραγωδία στη θάλασσα χθες, όπου έχασε τη ζωή του ένα παιδί 4 ετών και αγνοοείται ένα παιδί 6 ετών. Σύμφωνα με μέλη του προσωπικού της Υ.Α. καταφτάνουν περισσότερες οικογένειες από το Αφγανιστάν και το Ιράν, αν και οι Σύροι εξακολουθούν να αποτελούν την πλειοψηφία. Στο νησί, υπάρχουν ελάχιστοι τοπικοί πόροι διαθέσιμοι για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Όλα τα ξενοδοχεία είναι πλήρη και το αρχαιολογικό πάρκο, όπου μένουν το βράδυ οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες, είναι και αυτό υπερπλήρες. Η Υ.Α. απεύθυνε έκκληση στον δήμο να ανοίξει το γήπεδο του μπάσκετ, ένα θέατρο ή το τοπικό στάδιο για την παροχή στέγασης, αλλά ο δήμος αρνήθηκε. Η Υ.Α. έχει εντείνει τη διανομή βοήθειας, μεταξύ άλλων την παροχή κουβερτών και υπνόσακων μέσω της ομάδας Αλληλεγγύη Κως.

Στην Κάλυμνο, το τοπικό υποστηρικτικό δίκτυο της κοινότητας παρείχε καλή στήριξη στους νεοαφιχθέντες, συνοδεύοντας επίσης τους επιζώντες ενός πρόσφατου ναυαγίου στην Κω για τις ανάγκες της κηδείας. Στο νησί βρίσκονται τώρα περίπου 250 πρόσφυγες. Οι νεοαφιχθέντες διαμένουν σε ξενοδοχεία ή σε ένα άδειο κτίριο που έχει διαθέσει ο δήμος. Η Υ.Α. ετοιμάζει έναν χώρο έκτακτης ανάγκης στο λιμάνι που θα περιλαμβάνει 16 οικίσκους για οικογένειες, τη διαχείριση του οποίου θα αναλάβει ο δήμος. 

Σε αυτές τις συνθήκες, σε όλα τα νησιά, χιλιάδες γυναίκες και παιδιά πρόσφυγες αναγκάζονται να μένουν εκτός καταλυμάτων κατά τη διάρκεια της νύχτας, ή σε υπερσυνωστισμένες και ανεπαρκείς δομές υποδοχής, όπου εκτίθενται σε κάθε είδους κινδύνους, όπως και στη σεξουαλική βία. Η παροχή επαρκούς στέγασης σε αυτούς είναι πολύ σημαντική προκειμένου να προστατευθούν και με την άφιξη του χειμώνα πολύ σύντομα θα είναι ζωτικής σημασίας. 

Τα ασυνόδευτα και χωρισμένα από τις οικογένειές τους παιδιά μάς ανησυχούν όλο και περισσότερο. Η Υ.Α. βοηθάει στη διαδικασία της οικογενειακής επανένωσης και παρέχει την απαιτούμενη στήριξη. Η Υ.Α. παρέχει επίσης ψυχοκοινωνική και νομική βοήθεια στα θύματα των ναυαγίων. Οι εθελοντές και οι εταίροι εξακολουθούν να είναι βασικοί παράγοντες στην κάλυψη μερικών πολύ κρίσιμων κενών.

Η Υ.Α. θα συνεχίσει να στηρίζει τις ελληνικές αρχές για τη βελτίωση της υποδοχής και της καταγραφής στα νησιά. Απευθύνουμε έκκληση για 32 εκατομμύρια δολάρια για την προετοιμασία για τον χειμώνα στην Ελλάδα. Αποτελεί τμήμα ενός συνολικού χειμερινού σχεδίου ύψους 96 εκατομμυρίων δολαρίων για την Ελλάδα και τα Βαλκάνια, που ανακοινώσαμε χθες. Για περισσότερες πληροφορίες για το σχέδιο αυτό, επισκεφθείτε τη σελίδα μας: www.unhcr.org.