Τα περιστατικά που εκτυλίχθηκαν αυτό το μήνα στη Μεσόγειο, και οι περισσότεροι από 1.700 νεκροί και οι σχεδόν 40.000 διελεύσεις μέχρι στιγμής το 2015, αποτελούν συμπτώματα μιας τεράστιας και επιδεινούμενης τραγωδίας,  η οποία διαδραματίζεται στα νότια σύνορα της Ευρώπης. Τα πλοιάρια που διασχίζουν τη Μεσόγειο δεν συνιστούν μόνο μεταναστευτικό φαινόμενο, αλλά και προσφυγικό – οι μισοί από αυτούς που διέσχισαν τη Μεσόγειο το 2014 ήταν άνθρωποι που αναζητούσαν ασφαλές καταφύγιο από τους πολέμους και τις διώξεις. Και για τους πρόσφυγες που έχουν τραπεί σε φυγή λόγω πολέμου, θα πρέπει να υπάρχει μια εναλλακτική δίοδος από το να διασχίζουν τη Μεσόγειο μέσα σε πλοιάρια διακινητών.

Όσον αφορά τα μέτρα που ανακοινώθηκαν αυτή την εβδομάδα στο Λουξεμβούργο και τις Βρυξέλλες, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) πιστεύει ότι αποτελούν ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς μια συλλογική ευρωπαϊκή δράση – που αποτελεί τη μοναδική προσέγγιση που μπορεί να είναι αποτελεσματική για ένα τόσο μεγάλο και διακρατικό πρόβλημα. Προσβλέπουμε λοιπόν σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και τα κράτη μέλη στη θέσπιση ορισμένων εκ των μέτρων που έχουν ανακοινωθεί. 

Καλωσορίζουμε ιδιαιτέρως τον τριπλασιασμό της χρηματοδότησης των κοινών θαλάσσιων επιχειρήσεων. Εκτιμούμε τη διαβεβαίωση που δόθηκε στη συνέντευξη Τύπου της συνόδου κορυφής ότι αυτό θα σημαίνει μία επιχείρηση με παρόμοια ικανότητα, πόρους και εύρος πεδίου με την επιχείρηση Mare Nostrum. Είναι κρίσιμης σημασίας το επίκεντρο όλων να είναι η διάσωση ανθρώπινων ζωών, ακόμα και στη Λιβυκή περιοχή έρευνας και διάσωσης, που είναι και η περιοχή εκείνη από όπου προέρχονται τα περισσότερα σήματα κινδύνου. 

Όσον αφορά άλλα μέτρα που ανακοινώθηκαν την τρέχουσα εβδομάδα, υπάρχει σαφέστατη ανάγκη να υπάρξουν περαιτέρω διευκρινήσεις τι ακριβώς σημαίνουν αυτά για τη μετεγκατάσταση από τρίτες χώρες (resettlement), την επανεγκατάσταση εντός της Ε.Ε. (relocation), όπως θα πρέπει επίσης να υπάρξει διευκόλυνση της πρόσβασης στη διεθνή προστασία στην Ευρώπη μέσω άλλων νόμιμων οδών. Από την εμπειρία της η Υ.Α. γνωρίζει ότι χωρίς ρεαλιστικές και ουσιαστικές εναλλακτικές διόδους για να φτάνουν οι άνθρωποι στην ασφάλεια, η πολυπόθητη εντατικοποίηση της διεθνούς προσπάθειας για την καταπολέμηση των κυκλωμάτων διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων είναι απίθανο να φέρει αποτελέσματα. 

Η συνεργασία με τρίτες χώρες θα πρέπει να εκτείνεται πέραν της χρηματοδότησης προγραμμάτων και την ενδυνάμωση της ικανότητας επιβολής του νόμου. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες ώστε να αντιμετωπιστούν οι βασικές αιτίες που αναγκάζουν τους ανθρώπουν να τρέπονται σε φυγή, και να υποστηριχθούν οι κυβερνήσεις προκειμένου να παρέχουν πραγματικά πιο αποτελεσματική προστασία  στους πρόσφυγες και σε άλλους ανθρώπους, διασφαλίζοντας τον πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Καθώς οι θεσμοί της Ε.Ε. και τα κράτη μέλη κινούνται προς την εφαρμογή των εν λόγω μέτρων, και η Επιτροπή εργάζεται για την ανάπτυξη μιας Ευρωπαϊκής Ατζέντας για τη Μετανάστευση, η Ύπατη Αρμοστεία θα παροτρύνει την Ε.Ε. να διευρύνει περαιτέρω το φάσμα των μέτρων που έχει προτείνει, καθώς και να υιοθετήσει ένα ολιστικό σχέδιο το οποίο θα θέτει τις αρχές της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην πρώτη γραμμή. 

Τέλος, η επιτυχία της δοκιμασίας θα φανεί στο κατά πόσο θα υπάρξει μείωση στις απώλειες ανθρώπινων ζωών, αποτελεσματική πρόσβαση στην προστασία στην Ευρώπη χωρίς να χρειάζεται η διέλευση από τη Μεσόγειο, και εδραίωση ενός αποτελεσματικού Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, το οποίο να ανταποκρίνεται πράγματι στις δεσμεύσεις του περί αλληλεγγύης και επιμερισμού της ευθύνης. Η Υ.Α. ενισχύει τη δική της ανταπόκριση απέναντι στην παρούσα κρίση. Και είναι έτοιμη να προβεί σε δράση σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους της.