Λέσβος, Ελλάδα (Υ.Α.) – Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, António Guterres, βρέθηκε το Σαββατοκύριακο στην Ελλάδα, τη βασική πύλη εισόδου προς την Ε.Ε. για σχεδόν 450.000 πρόσφυγες και μετανάστες, όπου είδε από κοντά τη βελτιωμένη ανθρωπιστική ανταπόκριση των ελληνικών τοπικών αρχών και της κοινωνίας των πολιτών. Παράλληλα, εξέφρασε τη λύπη του για τη συνεχιζόμενη απουσία μιας αποτελεσματικής ευρωπαϊκής ανταπόκρισης μεγάλης κλίμακας.  

Αξιολογώντας τις συνθήκες στη Λέσβο, το βασικό σημείο άφιξης για δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που μπαίνουν σε πλοιάρια διακινητών από τις κοντινές τουρκικές ακτές, ο Guterres δήλωσε ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν έχουν ακόμα καταφέρει να φτάσουν τη «γιγαντιαία προσπάθεια» που έχει καταβάλει το νησί και οι κάτοικοί του προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον τεράστιο αριθμό εισερχομένων. 

«Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι σε ένα μικρό νησί, καταφέρνετε να χειριστείτε την κατάσταση, ενώ σε μια μεγάλη Ευρώπη, με μισό δισεκατομμύριο ανθρώπους, αυτό θεωρείται τόσο δύσκολο», δήλωσε ο Guterres στο Δήμαρχο Λέσβου Σπύρο Γαληνό και σε άλλους Έλληνες αξιωματούχους. «Λέμε διαρκώς ότι αυτή η κρίση είναι διαχειρίσιμη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά για να είναι διαχειρίσιμη, θα πρέπει να τη διαχειριστούμε πολύ καλύτερα.»

Χωρίς μια πανευρωπαϊκή προσέγγιση και μια αποτελεσματική στρατηγική για την αντιμετώπιση των ροών, ο Guterres προειδοποίησε ότι τα εγκληματικά δίκτυα θα συνεχίσουν να ευδοκιμούν. «Όταν τα κράτη δεν είναι σε θέση να οργανώσουν την ομαλή μετακίνηση των προσφύγων, οι διακινητές αναλαμβάνουν δράση,  εκμεταλλευόμενοι ακόμα περισσότερο τους ανθρώπους και επιτείνοντας τον πόνο τους», πρόσθεσε.

Περιγράφοντας το νησί του ως πρώτης γραμμής, ο Δήμαρχος Γαληνός δήλωσε ότι «το κύριο ζήτημα δεν είναι οι αριθμοί, αλλά η έλλειψη μιας ευρωπαϊκής πολιτικής ανταπόκρισης». Παρ' όλα αυτά, πρόσθεσε, οι Έλληνες θα συνεχίσουν να κάνουν ό, τι μπορούν για να αντιμετωπίσουν την κρίση και τους διακινητές, «οι οποίοι όχι μόνο εκμεταλλεύονται τους ανθρώπους, αλλά θέτουν σε συνεχή κίνδυνο τη ζωή τους.»

«Πάνω απ 'όλα, είμαστε όλοι άνθρωποι», πρόσθεσε ο Δήμαρχος. «Πρέπει όλοι να καταλάβουμε τη θέση αυτών των ανθρώπων, γιατί θα μπορούσαμε όλοι να βρεθούμε στην ίδια κατάσταση μια μέρα.»

Η Ύπατη Αρμοστεία έχει αναπτύξει μια ομάδα έκτακτης ανάγκης στην Ελλάδα και σήμερα έχει περίπου 120 μέλη προσωπικού στη χώρα ώστε να στηρίξει την κυβέρνηση στην προσπάθειά της να αντιμετωπίσει την συνεχιζόμενη κρίση. Το νησί της Λέσβου, που σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 είχε πληθυσμό 85.000 ανθρώπων, αλλά έχει πιθανώς αρκετές χιλιάδες μεγαλύτερο πληθυσμό τώρα, έχει δεχτεί πάνω από 220.000 ανθρώπους μέσα σε εννέα μήνες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υ.Α., ο αριθμός των αφίξεων μόνο μέσα στον Σεπτέμβριο έφτασε τις 160.000, ενώ η Ελληνική Ακτοφυλακή κάνει λόγο για 110.000 άτομα.

Η πλειοψηφία των προσφύγων και των μεταναστών που φτάνουν στη Λέσβο είναι από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Το υπόλοιπο περίπου πέντε τοις προέρχονται από 21 διαφορετικές χώρες όπως η Ινδία, το Μπαγκλαντές, το Τόγκο, ο Νίγηρας, η Κολομβία, η Αϊτή και η Δομινικανή Δημοκρατία.

Η Ελληνική Ακτοφυλακή στη Λέσβο λαμβάνει 5 έως 10 σήματα κινδύνου την ημέρα και στη συνέχεια αναχωρεί για να διασώσει ανθρώπους μέσα σε υπερπλήρη σκάφη.

Ο Πλωτάρχης Λ.Σ. Αντώνης Σοφιαδέλης, ο οποίος ηγείται της προσπάθειας της Ελληνικής Ακτοφυλακής που έχει σαν αποτέλεσμα τη διάσωση 240 με 400 προσφύγων και μεταναστών καθημερινά, αναφέρει ότι τις τελευταίες μέρες ακόμα περισσότεροι άνθρωποι στοιβάζονται σε πρόχειρες βάρκες - περίπου 60 άτομα, ενώ 50 ήταν μέχρι τώρα το όριο.

«Οι μηχανές είναι πολύ φθηνές και οι διακινητές δεν νοιάζονται για το ότι δεν ξέρουν πώς να χειριστούν τις βάρκες. Αυτό είναι κάτι που καμία χώρα στην Ευρώπη δεν έχει αντιμετωπίσει. Αν δεν ήμασταν εκεί για να τους σώσουμε, οι μισοί ή και περισσότεροι θα είχαν πνιγεί. Τα σκάφη ανατρέπονται, κάποια διπλώνουν στη μέση όταν το πάτωμα διαλύεται.»

Ο κ. Guterres επισκέφθηκε, επίσης, το βόρειο τμήμα της Λέσβου, όπου φθάνουν οι περισσότερες βάρκες με πρόσφυγες. Οι παραλίες είναι καλυμμένες με εκατοντάδες  πορτοκαλί σωσίβια, ξεφούσκωτες πλαστικές βάρκες, μουσκεμένα παπούτσια και ρούχα. Περίπου 1.050 άνθρωποι είχαν φτάσει κατά τη διάρκεια της νύχτας και οι εθελοντές τούς προσέφεραν βοήθεια σε ένα κοντινό σημείο συγκέντρωσης. Εκεί βρήκαν τροφή και ένα ζεστό μέρος για να κοιμηθούν σε μια μεγάλη σκηνή της Ύπατης Αρμοστείας.

Ορισμένοι Σύροι πρόσφυγες που συνάντησε κ. Guterres του είπαν ότι είχαν διαφύγει απ'ευθείας από το Χαλέπι, τη Δαμασκό ή τη Χομς. Άλλοι Σύροι εξήγησαν ότι δεν μπορούσαν πλέον να τα βγάλουν πέρα στις γειτονικές χώρες, εν μέσω περικοπών στην ανθρωπιστική βοήθεια και περιορισμών στη δυνατότητα εργασίας. Οι περισσότεροι ανέφεραν ότι αισθάνονται πως τώρα είναι η ευκαιρία να βρουν ασφάλεια στις ευρωπαϊκές χώρες όπου οι πρόσφυγες είναι ευπρόσδεκτοι.

Melissa Fleming, Λέσβος, Ελλάδα