30 Ιουνίου 2014 – Η Ιταλία αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) την 1η Ιουλίου, σε μια περίοδο που αυξάνεται ο αριθμός των προσφύγων που ακολουθούν επικίνδυνες διαδρομές για να βρουν ασφάλεια στην Ευρώπη. Η κατάσταση αυτή στα θαλάσσια σύνορα της Ευρώπης απαιτεί επείγουσα  δράση με επίκεντρο τον γενικότερο στόχο της διάσωσης της ανθρώπινης ζωής. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) έχει εκδώσει προτάσεις  προς την Ιταλία κάνοντας έκκληση για μια συντονισμένη ανταπόκριση προκειμένου να ενισχυθεί η προστασία και η αλληλεγγύη εντός και πέραν των συνόρων της Ένωσης. 

Οι αφίξεις από τη θάλασσα, ειδικότερα Σύρων και Ερυθραίων, συνεχίστηκαν αμείωτες στο πρώτο εξάμηνο  του 2014, σημειώνοντας πάνω από τετραπλάσια αύξηση στον αριθμό των αφίξεων στην Ιταλία σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο το 2013.  Παράλληλα μεγάλοι αριθμοί αφίξεων σημειώθηκαν και στα ελληνικά νησιά. Αυτή η αύξηση των αφίξεων έχει επιφέρει σημαντικές προκλήσεις, μεταξύ των οποίων είναι και οι συχνές και δαπανηρές επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Επιπλέον, στα όριά της φτάνει και η ικανότητα υποδοχής και ελέγχου των κρατών μελών γύρω από τη Μεσόγειο και πέραν αυτής, απαιτώντας την προσοχή τόσο των παράκτιων όσο και των μη παράκτιων κρατών. Η Υ.Α. προτρέπει την Ιταλία να ηγηθεί συζητήσεων για τον επιμερισμό των ευθυνών και την ανάληψη πολιτικών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να διατηρηθεί η έμφαση σε θέματα πρόσβασης στην επικράτεια αλλά και προστασίας των αιτούντων άσυλο. 

Η Ιταλική Προεδρία θα συντονίσει μια ιδιαίτερα αναγκαία συζήτηση σχετικά με τον τρόπο που θα εξελιχθούν τα ζητήματα προστασίας εντός της Ε.Ε., λαμβάνοντας υπόψη τόσο την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα όσο και τις νέες προκλήσεις που προκύπτουν. Η Υ.Α. επικρότησε την πρωτοβουλία της Ιταλικής κυβέρνησης να ξεκινήσει το πρόγραμμα Mare Nostrum στον απόηχο της τραγωδίας στα ανοιχτά της Λαμπεντούζα τον Οκτώβριο του 2013. Έκτοτε, έχουν σωθεί περισσότερες από 66.400 ανθρώπινες ζωές. Μέσω της Πρωτοβουλίας για την Κεντρική Μεσόγειο (CMSI), η Υ.Α. προτείνει μια σειρά από συγκεκριμένα μέτρα με σκοπό την πρόληψη της απώλειας ζωών στη θάλασσα, μεταξύ των οποίων είναι και η ενίσχυση των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης, η βελτίωση των υποδομών υποδοχής, η θέσπιση μηχανισμού συνεργασίας για τον εντοπισμό λύσεων για τους πρόσφυγες και η καθιέρωση νόμιμων εναλλακτικών των επικίνδυνων παράτυπων μετακινήσεων. Η Υ.Α. παροτρύνει την Ιταλία να ηγηθεί της παρακολούθησης και εφαρμογής του σχεδίου δράσης της Ειδικής Ομάδας Εργασίας για τη Μεσόγειο (TFM). 

Η Υ.Α. προτρέπει την Ιταλική Προεδρία να επισημάνει ιδιαίτερα την κατάσταση των Σύρων και άλλων που χρήζουν διεθνούς προστασίας, και ειδικότερα σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην επικράτεια και τις διαδικασίες ασύλου. Αναφορές για συνεχιζόμενη άρνηση εισόδου στα σύνορα και των άτυπων και αναγκαστικών επιστροφών  στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα, θέτουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες σε περαιτέρω κίνδυνο και αυτές οι πρακτικές οφείλουν να σταματήσουν αμέσως. Ο νόμος σε Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο είναι ξεκάθαρος: οι  άνθρωποι που ενδεχομένως χρήζουν προστασίας πρέπει να έχουν πρόσβαση στην επικράτεια και στις διαδικασίες ασύλου. 

Η Υ.Α. έχει επίσης συμπεριλάβει προτάσεις  για περισσότερη ευελιξία των συστημάτων ασύλου στην Ε.Ε., την εφαρμογή της νομοθεσίας της Ε.Ε. για το άσυλο, την εξάλειψη της ανιθαγένειας μέχρι το 2024 και δράσεις για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. 

---------------------------

Οι προτάσεις της Ύπατης Αρμοστείας προς την Ιταλία για την Ευρωπαϊκή Προεδρεία Ιούλιος – Δεκέμβριος 2014: Εδραιώνοντας ένα Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου -καινοτόμες προσεγγίσεις μετά το πρόγραμμα της Στοκχόλμης; http://www.refworld.org/docid/53ad14dc4.html

Το Σχέδιο Δράσης της Πρωτοβουλίας της Ύπατης Αρμοστείας για την Κεντρική Μεσόγειο: http://www.unhcr.org/531990199.html