Mae Hong Son, Ταϊλάνδη, 20 Ιουνίου – Η Ειδική Απεσταλμένη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) Ατζελίνα Τζολί έκανε έκκληση για επείγουσα δράση με στόχο τον τερματισμό του φαύλου κύκλου της βίας και του εκτοπισμού, σε μια στιγμή που οι εκτοπισμένοι παγκοσμίως ξεπερνούν τα 50 εκατομμύρια για πρώτη φορά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Η Αντζελίνα Τζολί συναντήθηκε με πρόσφυγες από τη Μιανμάρ στη Βόρεια Ταϊλάνδη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων. Την ίδια στιγμή, η σημερινή έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις» της Υ.Α. αποκαλύπτει έναν πρωτοφανή αριθμό προσφύγων, εσωτερικά εκτοπισμένων και αιτούντων άσυλο σε όλο τον κόσμο (51,2 εκατομμύρια). Ο παγκόσμιος αριθμός των προσφύγων αυξήθηκε κατά 6 εκατομμύρια από το τέλος του 2012 έως το τέλος του 2013. 

«Η πρόληψη των ένοπλων συγκρούσεων θα πρέπει να αποτελεί συλλογική ευθύνη της διεθνούς κοινότητας», είπε η Τζολί την Παρασκευή στον καταυλισμό Ban Mai Nai Soi στην επαρχία Mae Hong Son. «Αυτή η συγκλονιστική αύξηση του αριθμού των προσφύγων δείχνει ότι ο κόσμος αποτυγχάνει να ανταποκριθεί σε αυτή την ευθύνη. Πρόκειται για μία άδικη και μη βιώσιμη κατάσταση. Η μόνη λύση είναι να καταβάλουμε μεγαλύτερες προσπάθειες και πόρους για την αντιμετώπιση των συγκρούσεων παγκοσμίως – δεν υπάρχουν ανθρωπιστικές λύσεις για πολιτικά προβλήματα».

Σύμφωνα με την έκθεση της Υ.Α., οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν στη δραματική αύξηση των αριθμών ήταν η κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, την Κεντρική και τη Δυτική Αφρική, καθώς επίσης και η έλλειψη λύσεων για τους υπάρχοντες πρόσφυγες. 

Η Ειδική Απεσταλμένη της Υ.Α. εξέφρασε ανησυχία για την επιδείνωση της κρίσης στη Συρία και τη διάχυσή της στο Ιράκ, όπου ξετυλίγεται μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι τρέπονται σε φυγή στο τελευταίο αυτό κεφάλαιο ενός πολέμου που μετράει ήδη δέκα χρόνια. Ορισμένοι εκτοπίζονται ίσως για τρίτη φορά, καθώς πήγαν στη Συρία το 2003 για να ξεφύγουν από τις βιαιοπραγίες στο Ιράκ, πέρυσι αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους όταν η Συρία μετατράπηκε σε πεδίο μαχών, και τώρα ξεριζώνονται ξανά λόγω των πρόσφατων αναταραχών.

«Τα τελευταία χρόνια έχουμε προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο επέκτασης των κρίσεων και για τις τεράστιες επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στην περιοχή. Μόλις πριν λίγους μήνες, ταξίδεψα στο Λίβανο όπου οι εντάσεις κατά μήκος των συνόρων με τη Συρία είναι μεγάλες. Όσο βρισκόμουν εκεί, σημειώθηκαν συγκρούσεις και από τη μία και από την άλλη πλευρά. Και τώρα στο Ιράκ, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι τρέπονται σε φυγή από ένα ακόμη εν δυνάμει πεδίο μάχης», είπε η Τζολί. 

«Τόσοι οι συγκρούσεις στη Συρία όσο και στο Ιράκ, θέτουν ξεκάθαρη απειλή για την σταθερότητα στην περιοχή και επηρεάζουν την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια».

Παράλληλα, η αναζωπύρωση της βίας στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Νότιο Σουδάν προκαλεί μία τεράστια ροή προσφύγων προς τις γειτονικές χώρες, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο μια ήδη εύφλεκτη περιοχή και συντελώντας σε μια αυξανόμενη επισιτιστική ανασφάλεια. 

«Ο αριθμός των προσφύγων αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι η δυνατότητα ανταπόκρισης του κόσμου. Η ανθρωπιστική βοήθεια μπορεί να προσφέρει προσωρινή ανακούφιση αλλά δεν μπορεί να διορθώσει τα βαθύτερα αίτια του μαζικού εκτοπισμού», δήλωσε η Ειδική Απεσταλμένη. «Τώρα, περισσότερο από ποτέ, η διεθνής κοινότητα πρέπει όχι μόνο να δείξει, αλλά να κάνει πράξη την πολιτική βούληση για τερματισμό και πρόληψη των συγκρούσεων».

Οποιαδήποτε εναλλακτική, προειδοποίησε, θα συνεπάγεται αύξηση του αριθμού των προσφύγων. «Πάνω από τους μισούς πρόσφυγες υπό την εντολή της Υ.Α. βρίσκονται ήδη σε παρατεταμένη προσφυγική κατάσταση», είπε. «Κατά μέσο όρο, ένας πρόσφυγας περνά 17 χρόνια της ζωής του στην εξορία. Αυτό σημαίνει ότι ζει 17 χρόνια σε καθεστώς αβεβαιότητας, χωρίς να μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του ή να προχωρήσει με

 τη ζωή του. Αν δεν επιτευχθεί η επίλυση των σημερινών συγκρούσεων, θα δούμε ακόμα μεγαλύτερους αριθμούς δια βίου προσφύγων, που θα χρειάζονται μόνιμη στήριξη από τη διεθνή κοινότητα και θα θέτουν μόνιμο κίνδυνο αποσταθεροποίησης». 

Σήμερα, η Ειδική Απεσταλμένη πραγματοποίησε επίσκεψη στα σύνορα Ταϊλάνδης – Μιανμάρ, όπου συνεχίζει μια από τις πιο μακρόχρονες προσφυγικές κρίσεις. Περίπου 120.000 πρόσφυγες από τη Μιανμάρ ζουν σε εννέα συνοριακούς καταυλισμούς στην Ταϊλάνδη αυτή τη στιγμή, με κάποιους από αυτούς να βρίσκονται εκεί μέχρι και 30 χρόνια. 

Από το 2005, ένα ευρείας κλίμακας πρόγραμμα μετεγκατάστασης επέτρεψε σε 90.000 πρόσφυγες από τη Μιανμάρ που ζούσαν σε αυτούς τους καταυλισμούς, να ξαναρχίσουν τη ζωή τους σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία και η Σουηδία. Όσοι παραμένουν εκεί αναρωτιούνται αν οι μεταρρυθμίσεις στη Μιανμάρ θα μπορούσαν να ανοίξουν το δρόμο για την επιστροφή τους. 

Σε συναντήσεις που είχε στον καταυλισμό Ban Mai Nai Soi – τον βορειότερο από τους εννέα καταυλισμούς – πρόσφυγες είπαν στη Τζολί πως χρειάζεται να γνωρίζουν περισσότερα για την κατάσταση στη Μιανμάρ προκειμένου να λάβουν ενημερωμένες αποφάσεις για τα επόμενα βήματά τους. 

«Η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί να εγκαταλείψει τους πρόσφυγες σε αυτή την κρίσιμη στιγμή ύστερα από τρεις δεκαετίες που τους βοηθά να επιβιώσουν στην εξορία», δήλωσε η Ειδική Απεσταλμένη. Τόνισε την ανάγκη να εξοπλιστούν οι πρόσφυγες με τις απαραίτητες δεξιότητες και την εκπαίδευση ώστε να αγκαλιάσουν το μέλλον τους και να βοηθήσουν τη Μιανμάρ να προετοιμαστεί για ασφαλείς και βιώσιμες επιστροφές, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. 

«Μετά από 30 χρόνια στην εξορία, η καλύτερη λύση που μπορούμε να προσφέρουμε σε αυτούς τους ανθρώπους είναι το δικαίωμα και τη δύναμη να επιλέξουν τη δική τους πορεία», είπε η Τζολί. «Αυτή είναι η ευκαιρία μας να κάνουμε το σωστό, να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο των συγκρούσεων και του εκτοπισμού μια για πάντα». 

Μέχρι το τέλος του 2013, οι Αφγανοί, οι Σύροι και οι Σομαλοί αποτελούσαν τους μεγαλύτερους προσφυγικούς πληθυσμούς υπό την εντολή της Υ.Α. Από αυτές τις τρεις πρώτες χώρες προέλευσης προσφύγων, το Αφγανιστάν και η Σομαλία ταλαιπωρούνται με συγκρούσεις τα τελευταία 35 και 23 χρόνια αντίστοιχα, ενώ η Συρία έχει μπει ήδη στον τέταρτο χρόνο των συγκρούσεων.