Στην Ελλάδα, για το 2015, ο αριθμός των αφίξεων μέσω θαλάσσης μόλις ξεπέρασε το μισό εκατομμύριο. Με τις χθεσινές άφιξεις σχεδόν 8.000 ανθρώπων στα νησιά του Αιγαίου, το σύνολο των αφίξεων έφτασε τις 502.500 περίπου. Ο συνολικός αριθμός των αφίξεων μέχρι στιγμής στην Ευρώπη μέσω της Μεσογείου έχει πλέον ξεπεράσει τις 643.000. Η απότομη άνοδος στην Ελλάδα αυξάνει και την πίεση στην υποδοχή των νεοαφιχθέντων στα νησιά. Πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες είναι τόσο απελπισμένοι που θέλουν να προχωρήσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα προς την Ευρώπη, γιατί φοβούνται μη κλείσουν τα σύνορα από τα οποία θέλουν να περάσουν.

Έως σήμερα το πρωί, βρίσκονταν πάνω από 27.500 άνθρωποι στα νησιά – που είτε περίμεναν να καταγραφούν ή να μεταφερθούν ώστε να συνεχίσουν το ταξίδι τους στην ηπειρωτική Ελλάδα. Χρειάστηκαν επιπλέον αστυνομικοί την Κυριακή και χθες Δευτέρα προκειμένου να ελέγξουν την χαοτική κατάσταση που επικρατούσε.  

Είναι μείζονος σημασίας οι συνθήκες υποδοχής εδώ αλλά και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης να ενισχυθούν ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες . Χωρίς το ουσιαστικό αυτό στοιχείο, το πρόγραμμα επανεγκατάστασης (relocation) που έχει συμφωνηθεί από την Ευρώπη τον Σεπτέμβριο βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο και μπορεί να αποτύχει.

Μετά από τις χαοτικές και θλιβερές εικόνες που έχουμε δει τις τελευταίες ημέρες, τα σύνορα κατά μήκος των Βαλκανικών χωρών διέλευσης έχουν ξανανοίξει. Στα σύνορα της Σερβίας με την Κροατία, περίπου 3.000 άνθρωποι περίμεναν μέσα στην αβεβαιότητα και την βροχή από την Κυριακή μέχρι αργά τη Δευτέρα το απόγευμα χωρίς στέγη και με την ελάχιστη διαθέσιμη βοήθεια. Μέλη του προσωπικού της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) και άλλων εταίρων της παρείχαν μέσα σε ελάχιστο χρόνο κάθε στήριξη που μπορούσαν, όπως φαγητό, νερό και κουβέρτες, μεταξύ άλλων. Αλλά πολλοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων ηλικιωμένων, εγκύων και αρκετών ατόμων με σωματικές αναπηρίες, ήταν βρεγμένοι και αναφέρθηκαν περιστατικά υποθερμίας. Παρόμοια θλιβερή κατάσταση επικρατούσε και στα σύνορα Κροατίας-Σλοβενίας. 

Και παρόλο που οι συνθήκες εξακολουθούν να είναι δυσμενείς σε ορισμένες περιοχές και υπάρχει συσσώρευση προσφυγικού πληθυσμού, υπήρξε επανεκκίνηση της μετακίνησης καθώς 4.300 άνθρωποι έφτασαν χθες στην Αυστρία από τη Σλοβενία. Στο μεταξύ, στην Αυστρία και τη Γερμανία δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες κοιμούνται σε σκηνές και προσωρινά καταλύματα λόγω ελλείψεων στις δομές στέγασης. 

Στο Αιγαίο, μας προκαλεί τεράστια θλίψη το πρόσφατο κύμα θανάτων στη θάλασσα ανθρώπων που προσπαθούσαν να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα. Τις τελευταίες εννέα ημέρες έχουν χάσει τη ζωή τους 19 άνθρωποι σε πέντε ξεχωριστά περιστατικά, από τους οποίους οι μισοί πέθαναν μέσα στο Σαββατοκύριακο. Μεταξύ των νεκρών βρίσκονταν και βρέφη και παιδιά. Οι πρόσφυγες με τους οποίους μιλήσαμε κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου μας είπαν ότι οι διακινητές ρίχνουν τις τιμές για το πέρασμα σε κακές καιρικές συνθήκες και συνωστίζουν περισσότερο κόσμο μέσα στις βάρκες. 

Φέτος, μέχρι στιγμής, τουλάχιστον 123 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους ή αγνοούνται στα ελληνικά θαλάσσια ύδατα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (συνολικά, τουλάχιστον 3.135 άνθρωποι έχουν χαθεί στη Μεσόγειο μέχρι σήμερα για το 2015). Ανησυχούμε ιδιαιτέρως για την πιθανότητα να αυξηθεί κι άλλο ο αριθμός αυτός καθώς οι άνθρωποι προσπαθούν να προλάβουν την άφιξη του χειμώνα και επίσης φοβούνται για νέο κλείσιμο των συνόρων. Η Υ.Α. απευθύνει έκκληση να ενισχυθούν περαιτέρω οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στην περιοχή αυτή προκειμένου να μειωθούν οι κίνδυνοι. 

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η παρούσα κατάσταση στην Ευρώπη, απαιτούνται διάφορα σταθεροποιητικά μέτρα στις πρώτες χώρες ασύλου, καθώς επίσης και όλες οι χώρες στις οποίες οι πρόσφυγες μετακινούνται θα πρέπει να αυξήσουν τους νόμιμους τρόπους μετακίνησης. Σε αυτούς περιλαμβάνεται η ενίσχυση της στήριξης στις χώρες που φιλοξενούν την πλειοψηφία των Σύρων, Ιρακινών και Αφγανών προσφύγων, μια εκστρατεία ενημέρωσης που θα πληροφορεί για τους κινδύνους του θαλάσσιου ταξιδιού, και η ανάπτυξη νόμιμων εναλλακτικών οδών για την αναζήτηση της προστασίας στην Ευρώπη. Στις χώρες της Ευρώπης πρέπει να καταβληθούν ουσιαστικές προσπάθειες για την ανάπτυξη μιας ισχυρής ικανότητας υποδοχής και καταγραφής προκειμένου να επιτύχει το πρόγραμμα επανεγκατάστασης (relocation).