Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.), με σημερινή της έκθεση προειδοποιεί ότι το 2013 αναμένεται να καταστεί μία από τις χρονιές με τα υψηλότερα επίπεδα αναγκαστικού εκτοπισμού που έχει καταγράψει ο οργανισμός, λόγω του εξαιρετικά μεγάλου αριθμού νέων προσφύγων και εσωτερικά εκτοπισμένων. Η έκθεση αναφέρει ότι 5,9 εκ. άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους κατά τους πρώτους έξι μήνες του έτους, σε σύγκριση με 7,6 εκ. ολόκληρο το 2012. Η χώρα απ’ όπου προέρχονται οι περισσότεροι εκτοπισμένοι είναι η Συρία.

Η έκθεση της Υ.Α., με τίτλο Τάσεις του Α’ εξαμήνου 2013 (Mid -Year Trends 2013) βασίζεται κυρίως στις πληροφορίες που παρέχουν τα περισσότερα από 120 εθνικά γραφεία της Υ.Α. και καταδεικνύει ραγδαία αύξηση σε μια σειρά σημαντικών δεικτών.  Μεταξύ αυτών, είναι ο αριθμός των νέων προσφύγων: 1,5 εκ. το πρώτο εξάμηνο του 2013, σε σύγκριση με το 1,1 εκ. ολόκληρο το 2012. Ένας ακόμα δείκτης είναι οι άνθρωποι που πρόσφατα εκτοπίστηκαν σε εσωτερικό της χώρας τους και ανέρχονται σε τέσσερα εκατομμύρια, σε σύγκριση με τα 6,5 εκ. ολόκληρο το 2012. Επίσης, έγιναν περισσότερες από 450.000 αιτήσεις ασύλου, αν και αυτός ο αριθμός είναι περίπου στα ίδια επίπεδα με την αντίστοιχη περίοδο της περσινής χρονιάς. Η έκθεση περιγράφει το πρώτο εξάμηνο του 2013 ως «μία από τις χειρότερες περιόδους εδώ και δεκαετίες όσον αφορά στον αναγκαστικό εκτοπισμό».

«Είναι δύσκολο να βλέπεις τέτοιους αριθμούς και να μην αναρωτιέσαι γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι στις μέρες μας καθίστανται πρόσφυγες ή εσωτερικά εκτοπισμένοι», δήλωσε ο Antonio Guterres, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. «Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις παραδίδουν βοήθεια ζωτικής σημασίας, αλλά δεν μπορούμε να αποτρέψουμε ή να σταματήσουμε τους πολέμους. Κάτι τέτοιο απαιτεί πολιτική προσπάθεια και πολιτική βούληση, και σε αυτό πρέπει να προσανατολιστεί πολύ πιο συντονισμένα η διεθνής κοινότητα».

Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο αναγκαστικός εκτοπισμός βρίσκεται ήδη στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, με 45,2 εκ. εκτοπισμένους μέχρι το τέλος του 2012, κυρίως λόγω της κλιμάκωσης των νέων συγκρούσεων. Η έκθεση Τάσεις του Α’ εξαμήνου 2013 δεν επικαιροποιεί αυτό τον αριθμό (καθώς τα πλήρη στοιχεία για κάτι τέτοιο είναι διαθέσιμα μόνο στα μέσα του 2014), αλλά προειδοποιεί ότι στον τελικό απολογισμό του 2013, ο αναγκαστικός εκτοπισμός ίσως να είναι ακόμη υψηλότερος από το 2012, κυρίως λόγω της συνεχιζόμενης μεγάλης εκροής προσφύγων από τη Συρία και του εκτοπισμού εντός της χώρας. 

Η Υ.Α. συνδράμει σε όλες τις σημαντικές περιστάσεις που αφορούν πρόσφυγες, με εξαίρεση τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες που βρίσκονται υπό την αιγίδα της αδελφής οργάνωσης UNRWA, καθώς και τις καταστάσεις εσωτερικού εκτοπισμού όπου οι εκτοπισμένοι λαμβάνουν βοήθεια άμεσα από τις κυβερνήσεις τους. Η έκθεση Τάσεις του Α’ εξαμήνου 2013 καταδεικνύει άνοδο των δεικτών σε διάφορους τομείς που αφορούν αυτούς τους λεγόμενους «ανθρώπους που εμπίπτουν στην εντολή» της Υ.Α. Για παράδειγμα, καταδεικνύει την αύξηση του αριθμού των προσφύγων κατά 600.000 από τα τέλη του 2012 σε 11,1 εκατομμύρια και τη ραγδαία αύξηση των εσωτερικά εκτοπισμένων που βρίσκονται υπό την αιγίδα της Υ.Α. σε 20,8 εκ., από 17,7 εκ. στα τέλη του 2012. 

Σε άλλες περιοχές, 189.300 πρόσφυγες επέστρεψαν στις χώρες προέλευσής τους κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2013, ενώ 33.700 μετεγκαταστάθηκαν σε τρίτες χώρες. Περίπου 688.000 εσωτερικά εκτοπισμένοι επέστρεψαν στις εστίες τους σε χώρες όπου η Υ.Α. εργάζεται σε τέτοιες καταστάσεις εκτοπισμού στο εσωτερικό της χώρας. Το Αφγανιστάν παρέμεινε η χώρα προέλευσης των περισσότερων προσφύγων (2,6 εκατ.), ενώ το Πακιστάν παρέμεινε η χώρα υποδοχής των περισσότερων προσφύγων (1,6 εκατ.).

Η Υ.Α. δημοσιεύει ετησίως στοιχεία για τον αναγκαστικό εκτοπισμό διεθνώς, στην έκθεση Παγκόσμιες Τάσεις, που δημοσιεύεται κάθε Ιούνιο.  Η έκθεση Τάσεις του Α’ εξαμήνου 2013 που κυκλοφόρησε σήμερα είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση unhcr.org/52af08d26.html, την οποία μπορείτε να αντιγράψετε και να επικολλήσετε στον browser σας.