Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Αντόνιο Γκουτέρες, προειδοποίησε σήμερα ότι το σύστημα παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως δέχεται επικίνδυνες πιέσεις από τις νέες κρίσεις στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, καθώς και τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στο Αφγανιστάν, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τη Σομαλία και αλλού.

Κατά την ετήσια συνάντηση στη Γενεύη της διοικούσας Εκτελεστικής Επιτροπής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.), ο κ. Γκουτέρες δήλωσε ευθέως ότι η αύξηση της ανθρωπιστικής χρηματοδότησης παγκοσμίως –η οποία ήδη άγγιξε το πρωτοφανές επίπεδο των 22 δισ. δολαρίων το 2013 – πλέον δεν συμβαδίζει με τις εντεινόμενες ανάγκες. Για το λόγο αυτό, απαιτείται εκ βάθρων επανεξέταση τόσο της ανθρωπιστικής όσο και της αναπτυξιακής χρηματοδότησης.

«Παράλληλα με τη συνεχιζόμενη κρίση στη Συρία, νέες συγκρούσεις στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Νότιο Σουδάν, την Ουκρανία και πιο πρόσφατα στο Ιράκ έχουν προκαλέσει τρομερά δεινά και μαζικό εκτοπισμό», ανέφερε. «Η διεθνής ανθρωπιστική κοινότητα αγωνίζεται να ανταποκριθεί σε αυτές τις ανάγκες. Ωστόσο, με κάθε νέα κρίση, πλησιάζουμε όλο και περισσότερο τα όρια των δυνατοτήτων μας και προφανώς, πλέον, δεν κάνουμε αρκετά».

Μέχρι στιγμής μέσα στο 2014, παρατηρείται μια συνεχής δραματική αύξηση στο μαζικό εκτοπισμό λόγω πολέμων και συγκρούσεων. Τον Ιούνιο, η Υ.Α. ανακοίνωσε ότι ο αριθμός των αναγκαστικά εκτοπισμένων παγκοσμίως αγγίζει τα 51,2 εκατομμύρια –επίπεδο πρωτόγνωρο στη μεταπολεμική εποχή. Το τελευταίο έτος, η Υ.Α. και οι εταίροι της κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν πέντε μεγάλες ανθρωπιστικές κρίσεις, οι οποίες στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών αποκαλούνται «Καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης επιπέδου 3». Αυτό απαίτησε, μεταξύ άλλων, 670 αποστολές προσωπικού έκτακτης ανάγκης, εκατοντάδες ακόμη προσλήψεις βοηθητικού προσωπικού, καθώς και μεγάλες μετακινήσεις προσωπικού μεταξύ των υφιστάμενων και των νέων επιχειρήσεων.

Ο κ. Γκουτέρες απέτισε φόρο τιμής στα αναπτυσσόμενα κράτη και τις χώρες που συνορεύουν με εμπόλεμες ζώνες, οι οποίες συνεχίζουν να φιλοξενούν και να προστατεύουν σχεδόν τα 9/10 των προσφύγων ανά τον κόσμο. Επίσης ευχαρίστησε ιδιώτες δωρητές και κυβερνήσεις για την υποστήριξη που παρείχαν στην Υ.Α. και τους στόχους της, προφέροντας 2,9 δισ. δολάρια το 2013. Η Υ.Α., όπως ανέφερε, σκοπεύει να ενισχύσει την υφιστάμενη συνεργασία της με τους εταίρους της στον ΟΗΕ και το χώρο των ΜΚΟ, καθώς και με αναπτυξιακούς φορείς. 

«Ιδιαίτερα η κατάσταση στη Συρία δείχνει πόσο επείγουσα είναι η προσαρμογή του τρόπου που εργαζόμαστε, καθώς οι τεράστιες ανάγκες που έχει δημιουργήσει υπερβαίνουν τους πόρους, την τεχνογνωσία και τις ικανότητες των ανθρωπιστικών φορέων...», δήλωσε. «Ελπίζω ότι τα μαθήματα που παίρνουμε σήμερα στη Μέση Ανατολή θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν σε άλλες κρίσεις και να επιτρέψουν την πιο έγκαιρη σύνδεση των ανθρωπιστικών και των αναπτυξιακών δράσεων σε κάθε επιχείρηση ανταπόκρισης στον αναγκαστικό εκτοπισμό».

Ο κ. Γκουτέρες επίσης αναφέρθηκε στις προόδους και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η Υ.Α. την επόμενη χρονιά: Το 2014 αποτελεί την 60η επέτειο από την υπογραφή της Σύμβασης του 1954 για το Καθεστώς των Ανιθαγενών και το Νοέμβριο η Υ.Α. σκοπεύει να ξεκινήσει μια παγκόσμια εκστρατεία με στόχο την εξάλειψη της ανιθαγένειας μέσα σε δέκα χρόνια. Καθώς δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι τρέπονται σήμερα σε φυγή μέσω θαλάσσης –μεταξύ άλλων στη Μεσόγειο, στον κόλπο της Βεγγάλης και τον Κόλπο του Άντεν– η βελτίωση της παροχής προστασίας στη θάλασσα έχει επίσης καταστεί επείγουσα προτεραιότητα. Ο κ. Γκουτέρες σημείωσε ότι πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα  για να λάβει βοήθεια το 50% των προσφύγων παγκοσμίως που είναι κάτω των 18 ετών. Επίσης ανέφερε ότι η Υ.Α. πρόκειται να επιδιώξει την περαιτέρω ενίσχυση των μέτρων για την καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας και της βίας που βασίζεται στο φύλο. Παράλληλα, θα ζητήσει μεγαλύτερη υποστήριξη από τα κράτη, προκειμένου να βρει μόνιμες εστίες για τους πρόσφυγες, ώστε να μπορέσουν πιο εύκολα να συνεχίσουν τη ζωή τους.

«Τα τελευταία χρόνια, σε δεκάδες περιοχές έχουν ξεσπάσει ή έχουν κλιμακωθεί συγκρούσεις. Αυτές οι κρίσεις γίνονται όλο και πιο απρόβλεπτες κι όλο και περισσότερο αλληλένδετες», δήλωσε ο κ. Γκουτέρες, προσθέτοντας ότι ο εκτοπισμός προκαλείται όλο και περισσότερο από παράγοντες όπως η αύξηση του πληθυσμού, η αστικοποίηση, η φτώχεια και η κλιματική αλλαγή. 

«Είναι πολύ πιθανό ότι όλα αυτά θα οδηγήσουν σε περαιτέρω μεγάλη αύξηση των ανθρωπιστικών αναγκών μέσα στα επόμενα χρόνια», υπογράμμισε. «Αυτό θέτει σαφώς σε αμφισβήτηση την επάρκεια και τη βιωσιμότητα των πόρων που διατίθενται για την ανθρωπιστική ανταπόκριση. Ήδη σήμερα, με τη γεωμετρική αύξηση των αναγκών που παρατηρείται τα τελευταία τρία χρόνια, το σύστημα της ανθρωπιστικής χρηματοδότησης έχει σχεδόν πτωχεύσει».

Ο κ. Γκουτέρες απηύθυνε έκκληση προς τα κράτη μέλη του ΟΗΕ να συνεργαστούν στενότερα για να ξεπεράσουν τις διαφορές και τις αντιφάσεις που βρίσκονται πίσω από πολλές συγκρούσεις ανά τον κόσμο. Ο Ύπατος Αρμοστής ολοκλήρωσε την ομιλία του με προσωπικό ύφος:

«Συνεχίζω να αισθάνομαι βαθύτατα συγκλονισμένος από την αδιαφορία όσων φέρουν την πολιτική ευθύνη για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που έχουν ξεριζωθεί από τα σπίτια τους», δήλωσε. «Δέχονται τον αναγκαστικό εκτοπισμό, ο οποίος έχει τεράστιες επιπτώσεις σε άτομα, χώρες, κοινότητες και ολόκληρες περιοχές, ως φυσιολογική παράπλευρη απώλεια των πολέμων των οποίων ηγούνται. Δρουν με την πεποίθηση ότι οι ανθρωπιστικές οργανώσεις θα μαζέψουν τα κομμάτια. Ωστόσο επιτρέψτε μου να είμαι πολύ σαφής: Δεν μπορούμε πλέον να καθαρίζουμε τα σπασμένα. Κάποιος πρέπει εξαρχής να σταματήσει την εμφάνισή τους».