ΓΕΝΕΥΗ, 18 Σεπτεμβρίου 2012 - Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) ανακοίνωσε την Τρίτη ότι το φετινό Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν απονέμεται στην ακτιβίστρια Hawa Aden Mohamed, για το εξαιρετικό κι ακούραστο ανθρωπιστικό έργο της, που εμπνέει θαυμασμό, το οποίο αφορά τους πρόσφυγες της Σομαλίας, τις εκτοπισμένες γυναίκες και τα εκτοπισμένα κορίτσια.

Η εκπρόσωπος Τύπου της Υ.Α. Melissa Fleming δήλωσε στη Γενεύη ότι η πρώην Σομαλή πρόσφυγας, επικεφαλής του Κέντρου Εκπαίδευσης για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη του Γκαλκάιο (GECPD) στην Πουντλάνδη της βορειοανατολικής Σομαλίας, «υλοποίησε το σημαντικό έργο της υπό εξαιρετικά δύσκολες και αντίξοες συνθήκες, σε μια χώρα ρημαγμένη από δεκαετίες βίας, συγκρούσεων και παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Το 1954, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες καθιέρωσε το Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν για να προάγει το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τους πρόσφυγες και να κρατήσει ζωντανό το πνεύμα του Fridtjof Nansen, του πρώτου  Ύπατου Αρμοστή για τους Πρόσφυγες από την περίοδο της Κοινωνίας των Εθνών. Μέχρι σήμερα, η Επιτροπή του Βραβείου Προσφύγων Νάνσεν έχει απονέμει το Βραβείο σε 68 άτομα, ομάδες ή οργανισμούς.

Η φετινή νικήτρια του Βραβείου είναι μια πρώην πρόσφυγας που επέλεξε να επιστρέψει στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο πατρίδα της το 1995. Εκεί ξεκίνησε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εκπαίδευσης, για να βοηθήσει όσους ξεριζώθηκαν από τη συνεχή διαμάχη και τις επαναλαμβανόμενες ξηρασίες στη χώρα. Συγκεκριμένα, το καινοτόμο έργο της έχει αλλάξει τη ζωή χιλιάδων εκτοπισμένων γυναικών και κοριτσιών, οι οποίες είναι από τα πλέον ευάλωτα μέλη της σομαλικής κοινωνίας και σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζουν το τραύμα της περιθωριοποίησης, της κακοποίησης και της σεξουαλικής βίας, συμπεριλαμβανομένου του βιασμού.

«Όταν η Hawa Aden Mohamed διασώζει ένα εκτοπισμένο κορίτσι, μεταμορφώνει μια ζωή», δήλωσε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Antonio Guterres. «Σήμερα, τη χαιρετίζουμε για το έργο της να σώζει, να ανατρέφει και να εκπαιδεύει εκατοντάδες γυναίκες και κορίτσια, πολλά από τα οποία είναι θύματα της χειρότερης μορφής βίας».

Περισσότερες από δύο δεκαετίες συγκρούσεων έχουν προκαλέσει πλήρη διάλυση της σομαλικής κοινωνίας, αναγκάζοντας πάνω από 2 εκατομμύρια Σομαλούς να αναζητήσουν ασφάλεια και καταφύγιο αλλού, είτε στο εσωτερικό της χώρας είτε εκτός συνόρων. Η κατάσταση αυτή επιδεινώθηκε από την ξηρασία του περασμένου έτους και τον επακόλουθο λιμό, που ξερίζωσαν επιπλέον μισό εκατομμύριο ανθρώπους.

Η Hawa Aden Mohamed, η οποία έχει γίνει γνωστή στο Γκαλκάιο ως «Μαμά» Hawa, έχει δημιουργήσει χώρους όπου οι εκτοπισμένες γυναίκες και κορίτσια, θύματα κάθε είδους βίας και κακοποίησης, μπορούν να βρουν ασφάλεια, ευκαιρίες, προστασία και καταφύγιο. Η δουλειά της πηγάζει από την πεποίθηση ότι η εκπαίδευση βρίσκεται στη ρίζα των πάντων, ιδιαίτερα για τα κορίτσια.

«Νομίζω ότι η έλλειψη παιδείας είναι ένα είδος ασθένειας», δήλωσε η Μαμά Hawa. «Χωρίς παιδεία, αγνοείς τόσο πολλά πράγματα... Χωρίς παιδεία δεν πολύ-υπάρχεις. Υπάρχεις σωματικά, αλλά όχι πνευματικά και συναισθηματικά».

Το κέντρο που ίδρυσε και συνεχίζει να διευθύνει παρέχει δευτεροβάθμια εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση, έτσι ώστε οι γυναίκες και τα κορίτσια να μπορούν να συντηρούνται μόνες τους, να επηρεάζουν το μέλλον και το ρόλο τους στην κοινωνία της Σομαλίας. «Έφτασε η στιγμή να αλλάξει η κουλτούρα μας» είπε. «Χρειάζεται να κρατήσουμε τα καλά και να αφήσουμε τα κακά. Και καλό είναι να ενδυναμώσουμε τα κορίτσια».

Η Μαμά Hawa υπερασπίζεται δυναμικά τα δικαιώματα των γυναικών, ιδιαίτερα ενάντια στον ακρωτηριασμό των γυναικείων εξωτερικών γεννητικών οργάνων (FGM). Η αδελφή της πέθανε από μια μόλυνση μετά την κλειτοριδεκτομή, όταν ήταν στην ηλικία των επτά ετών περίπου. Εκτός από δράσεις προώθησης (advocacy), το κέντρο της Μαμά Hawa προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες για τις γυναίκες και τα κορίτσια που έχουν υποστεί κλειτοριδεκτομή, καθώς και για τις επιζήσασες βίας λόγω φύλου. Κάθε χρόνο, περίπου 180 γυναίκες επωφελούνται από τα προγράμματα αυτά και πολλές ζωές έχουν σωθεί.

Η Ειδική Απεσταλμένη της Ύπατης Αρμοστείας Angelina Jolie συνεχάρη τη νικήτρια για το 2012. «Η κα Hawa Aden Mohamed είναι μια γυναίκα με θάρρος. Έχει αφιερώσει τη ζωή της στην προώθηση της εκπαίδευσης και της ευημερίας των Σομαλών εκτοπισμένων γυναικών και κοριτσιών, παρέχοντάς τους τις ικανότητες, τις γνώσεις και το όραμα που χρειάζονται για να δημιουργήσουν ένα καλύτερο μέλλον για τις οικογένειές τους και τη χώρα τους».

 Η κα Jolie δήλωσε ότι η Μαμά Hawa αποδεικνύει τη δύναμη που φέρνουν οι πρόσφυγες στην κοινωνία και πρόσθεσε πως «η κα Hawa έχει αποδείξει ότι, ακόμη και στις πιο δύσκολες συνθήκες, κάθε παιδί μπορεί και θα πρέπει να έχει την ευκαιρία για εκπαίδευση. Έχει αλλάξει τη ζωή τόσων πολλών ανθρώπων, δίνοντάς τους την ευκαιρία να γίνουν δάσκαλοι και ηγέτες  -οι άνθρωποι που κάποια μέρα θα ξαναχτίσουν τη Σομαλία. Κυρία Hawa, το θάρρος και η αφοσίωσή σας χρησιμεύουν ως πρότυπο σε όλες τις ανθρωπιστικές οργανώσεις που προσπαθούν να βοηθήσουν και να προστατεύσουν τους πρόσφυγες σε ολόκληρο τον πλανήτη».

Το GECPD επίσης παρέχει επαγγελματική κατάρτιση στην ξυλουργική και τις εργασίες συγκόλλησης, προκειμένου να κρατήσει εκτοπισμένα νεαρά αγόρια μακριά από τους δρόμους και να τα αποτρέψει από το να πέσουν στα νύχια εγκληματιών ή ενόπλων ομάδων στη Σομαλία.

Όταν έμαθε ότι επρόκειτο να λάβει το φετινό Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν, η Μαμά Hawa δήλωσε: «Με ταπεινότητα αποδέχομαι την απόφαση της επιτροπής να μου παραχωρήσει αυτή τη μεγάλη τιμή. Ωστόσο, δεν την εκλαμβάνω ως αναγνώριση μόνο των προσωπικών προσπαθειών μου, αλλά και των συναδέλφων μου στο GECPD, της διεθνούς κοινότητας που υποστηρίζει το έργο μας, και της τοπικής κοινότητας. Για το λόγο αυτό, αφιερώνω το βραβείο σε εκείνους».

Από την ίδρυσή του το 1999, το GECPD, με τη Μαμά Hawa στο τιμόνι του, έχει βοηθήσει πάνω από 215.000 ανθρώπους –εκτοπισμένους, θύματα και επιζώντες βίας– να αναρρώσουν, να θεραπευτούν και να ξαναρχίσουν τη ζωή τους. Η Σομαλία παραμένει μία από τις χώρες με τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις παγκοσμίως. Εκτός από τα εκατομμύρια των προσφύγων που μετακινήθηκαν σε γειτονικά κράτη, περισσότεροι από 1,3 εκατομμύριο Σομαλοί έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της. Αυτό σημαίνει ότι το ένα τρίτο του πληθυσμού της Σομαλίας, που υπολογίζεται σε 7,5 εκατομμύρια, είναι βίαια εκτοπισμένοι.

« Επιστροφή