Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) εκφράζει την ανησυχία της για την πρόταση της Ισπανίας να νομιμοποιηθούν οι αυτόματες επιστροφές ανθρώπων που επιχειρούν να διασχίσουν το συνοριακό φράχτη στους θύλακες της Θέουτα και της Μελίγια στη Βόρεια Αφρική. Όπως προτείνεται, όποιος επιχειρεί να εισέλθει παράτυπα στη Θέουτα και τη Μελίγια, χωρίς τα απαιτούμενα έγγραφα, θα απορρίπτεται αυτομάτως και δεν θα δικαιούται τις νομικές εγγυήσεις που προβλέπονται στην εθνική και κοινοτική νομοθεσία σχετικά με το δικαίωμα στο άσυλο. 

Οι δύο ισπανικές πόλεις αποτελούν τα μόνα χερσαία σύνορα μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Αφρικής. Από το 2013 σημειώνεται αύξηση στον αριθμό των ατόμων που φτάνουν παράτυπα μέσω της συγκεκριμένης οδού. Επίσης, σημειώνεται αύξηση στο ποσοστό των ατόμων από χώρες που πλήττονται από πόλεμο, βία και διώξεις, όπως η Συρία, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Μάλι. Το 2013, περίπου 4.200 άτομα εισήλθαν παράτυπα στους θύλακες (από ξηράς και θαλάσσης). Μέχρι στιγμής τη φετινή χρονιά, έχουν καταφτάσει περισσότεροι από 5.000 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων 2.000 ατόμων που διαφεύγουν τη σύγκρουση στη Συρία (το 70% των οποίων είναι γυναίκες και παιδιά). 

Αντιδρώντας στην εισροή, η ισπανική κυβέρνηση πρότεινε μια τροπολογία στην ισχύουσα νομοθεσία, η οποία θα εφαρμόζεται αποκλειστικά στα σύνορα της Θέουτα και της Μελίγια. Η πρόταση εισάγει την έννοια της «απόρριψης στα σύνορα» (“rechazo en frontera” στα ισπανικά), και αποσκοπεί στη νομιμοποίηση της τρέχουσας πρακτικής των άτυπων αναγκαστικών επιστροφών. Η πρακτική αυτή δεν θα παράσχει καμία ευκαιρία να ζητήσουν άσυλο σε όσους επιχειρούν να ξεφύγουν από διώξεις και συγκρούσεις. 

Στο πλαίσιο αυτό, η Υ.Α. υπογραμμίζει τη σημασία της δυνατότητας πρόσβασης στην επικράτεια για την αναζήτηση διεθνούς προστασίας. Η Υ.Α. κατανοεί την πολυπλοκότητα της διαχείρισης των συνόρων στη Θέουτα και τη Μελίγια. Ωστόσο, η κυβέρνηση θα πρέπει να διασφαλίσει πως κάθε νομική πρωτοβουλία θα είναι συμβατή με τις διεθνείς υποχρεώσεις της, ιδιαίτερα με τη Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, στην οποία η Ισπανία είναι συμβαλλόμενο μέρος. 

Επιπλέον, η Υ.Α. συνεχίζει να εκφράζει την ανησυχία της για την αυξανόμενη χρήση της βίας στα σύνορα, με στόχο να αποτραπεί η είσοδος σε μετανάστες και αιτούντες άσυλο. Φέτος καταγράφηκαν αρκετά βίαια επεισόδια και υπήρξαν αυξημένες αναφορές για άτυπες αναγκαστικές επιστροφές από τους θύλακες. Στις 15 Οκτωβρίου, καταγράφηκε χρήση βίας από τις συνοριακές αρχές, όταν περίπου 200 άτομα επιχείρησαν να περάσουν το συνοριακό φράχτη της Μελίγια. Η Υ.Α. καλεί τις ισπανικές αρχές να διασφαλίσουν ότι δεν ασκείται βία στα ισπανικά σύνορα και ότι η διαχείρισή τους γίνεται με απόλυτο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό δίκαιο. Η Υ.Α. είναι έτοιμη να στηρίξει τις ισπανικές αρχές.