Τις τελευταίες δύο μέρες βλέπουμε τις κυβερνήσεις να θεσμοθετούν μια σειρά από περιοριστικά μέτρα κατά της μετακίνησης προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα μέσω των Δυτικών Βαλκανίων προς τον βορρά. Μεταξύ άλλων, γίνεται κατηγοριοποίηση των ανθρώπων βάσει της εθνικότητάς τους, κάτι που δεν έχει βάση από κάθε άποψη – ανθρωπιστική, νομική, αλλά και όσον αφορά το θέμα της ασφάλειας, ιδίως εν όψει του χειμώνα και των κινδύνων που ελλοχεύουν για τα παιδιά και για τους πιο ευάλωτους ανθρώπους.

Τα μέτρα αυτά των κρατών δημιουργούν εντάσεις στα συνοριακά περάσματα και αλυσιδωτές αντιδράσεις, αφήνοντας απολύτως στο κενό κάποιους πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν αποκλειστεί σε διάφορα συνοριακά σημεία. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (Δ.Ο.Μ.) συνεργάζονται με τις κυβερνήσεις για να ενισχύσουν την ικανότητα υποδοχής στις χώρες που έχουν επηρεαστεί από τις ροές και να εξοπλίσουν τις δομές εν όψει του χειμώνα. Η UNICEF υποστηρίζει τους χώρους για τα παιδιά στα κέντρα υποδοχής στα συνοριακά περάσματα κατά μήκος της βαλκανικής οδού, προετοιμάζεται για τον χειμώνα και συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις για την ενίσχυση των συστημάτων παιδικής προστασίας για όλα τα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών-προσφύγων και μεταναστών.

Αλλά εξακολουθούμε να ανησυχούμε για την έλλειψη χώρων στέγασης των ανθρώπων αυτών κατά μήκος της οδού σε περίπτωση που η μετακίνηση επιβραδυνθεί και δημιουργηθεί συνωστισμός. Παρακολουθούμε και παρέχουμε βοήθεια σε συνεργασία με εταίρους στα σημεία αυτά, παρέχοντας μεταξύ άλλων κουβέρτες, χειμωνιάτικα ρούχα και βασικά είδη που καλύπτουν πρωταρχικές ανάγκες. 

Υπάρχει άμεση ανάγκη να υπάρξει ενίσχυση της ικανότητας υποδοχής στα σημεία εισόδου, ώστε να παρέχεται επαρκής και αποτελεσματική στέγαση, συμμόρφωση με τα πρότυπα για την παιδική προστασία, βοήθεια, καταγραφή και ταυτοποίηση των χιλιάδων ανθρώπων που καταφτάνουν κάθε μέρα – να εντοπίζονται όσοι χρήζουν προστασίας, όσοι πρόκειται να μετεγκατασταθούν σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, και όσοι δεν πληρούν τα κριτήρια για τη χορήγηση προσφυγικού καθεστώτος και για τους οποίους πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή αποτελεσματικοί και αξιοπρεπείς μηχανισμοί επιστροφής. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι αποφάσεις που αφορούν στα παιδιά θα πρέπει να λαμβάνονται με γνώμονα το συμφέρον τους. Όσο δεν υπάρχει αυτή η ισχυρή ικανότητα υποδοχής και ταυτοποίησης, οι μόνοι που έχουν τον έλεγχο της κατάστασης είναι τα δίκτυα των διακινητών, των οποίων η αδίστακτη δράση έχει ήδη κοστίσει τη ζωή σε σχεδόν 3.500 ανθρώπους στη Μεσόγειο φέτος. Η τωρινή κατάσταση, εάν δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα και με ολοκληρωμένο τρόπο, θα οδηγήσει σε κατακερματισμό των ροών και σε επιπλέον προκλήσεις. Χρειάζεται να γίνουν πολλά περισσότερα για να καταπολεμηθεί το δίκτυο των διακινητών – αλλά με τρόπους που θα επιτρέπουν την προστασία των θυμάτων τους. 

Εξίσου επείγουσα είναι η ανάγκη να δοθούν στους ανθρώπους που έχουν ξεριζωθεί λόγω των βίαιων συρράξεων νόμιμες εναλλακτικές λύσεις, όπως η επανεγκατάσταση (resettlement), η εισδοχή για ανθρωπιστικούς λόγους και η οικογενειακή επανένωση, αντί για τις χαοτικές και επικίνδυνες οδούς υπό τον έλεγχο των διακινητών που αναγκάζονται να επιλέγουν καθημερινά προκειμένου να φτάσουν στην ασφάλεια. Ως εκ τούτου, η Υ.Α., ο Δ.Ο.Μ. και η UNICEF καλούν τα εμπλεκόμενα κράτη να επανεδραιώσουν τους μηχανισμούς συντονισμού και ανταπόκρισης όπως έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο της Διάσκεψης για την οδό των Δυτικών Βαλκανίων στις 8 Οκτωβρίου και της Συνόδου Κορυφής στις 25 Οκτωβρίου 2015.