ΓΕΝΕΥΗ - Οι πόλεμοι στη Συρία και το Ιράκ, καθώς και οι ένοπλες συγκρούσεις, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η επιδείνωση των συνθηκών ασφαλείας και της ανθρωπιστικής κατάστασης σε άλλες χώρες, οδήγησαν το 2014 τις αιτήσεις ασύλου στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες στον υψηλότερο αριθμό των τελευταίων 22 ετών, σύμφωνα με έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.), η οποία δίνεται σήμερα στη δημοσιότητα.

Η έκθεση της Υ.Α. «Τάσεις Ασύλου για το 2014» ανάγει στις 866.000 τον εκτιμώμενο αριθμό των νέων αιτήσεων ασύλου που κατατέθηκαν στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες κατά τη διάρκεια του 2014. Ο αριθμός αυτός είναι κατά 45% υψηλότερος από τον αντίστοιχο του 2013, όταν είχαν καταγραφεί 596.600 αιτήσεις. Επίσης, πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό από το 1992, όταν ξέσπασε η σύγκρουση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Antonio Guterres, έθεσε τα νέα στοιχεία στο ιστορικό τους πλαίσιο. «Στη δεκαετία του 1990, οι πόλεμοι στα Βαλκάνια δημιούργησαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο», δήλωσε. «Πολλοί από αυτούς βρήκαν καταφύγιο σε βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και αλλού. Σήμερα, η αύξηση των ένοπλων συγκρούσεων ανά τον πλανήτη, και ειδικά η δραματική κατάσταση στη Συρία, θέτει παρόμοιες προκλήσεις. Τώρα, η ανταπόκρισή μας πρέπει να είναι εξίσου γενναιόδωρη με τότε – παρέχοντας πρόσβαση στο άσυλο, δυνατότητες μετεγκατάστασης και άλλες μορφές προστασίας στους ανθρώπους που επιχειρούν να διαφύγουν από αυτές τις τρομερές συγκρούσεις». 

Οι Σύροι ήταν μακράν η μεγαλύτερη ομάδα μεταξύ των αιτούντων άσυλο το 2014, με σχεδόν 150.000 αιτήσεις –μία για κάθε πέντε αιτήσεις ασύλου που κατατέθηκαν στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες. Οι Ιρακινοί κατέθεσαν 68.700 αιτήσεις, σχεδόν διπλάσιες από το 2013. Οι Αφγανοί ήταν η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα, με σχεδόν 60.000 αιτήσεις. Ακολουθούν οι πολίτες της Σερβίας (συμπεριλαμβανομένου του Κοσόβου) και της Ερυθραίας.

Η βιομηχανικά ανεπτυγμένη χώρα που δέχτηκε το μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων ασύλου το 2014 ήταν η Γερμανία, με πάνω από 173.000 αιτήσεις. Το ένα τέταρτο εξ αυτών κατατέθηκε από Σύρους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι δέχτηκαν περίπου 121.200 αιτήσεις ασύλου, κυρίως από το Μεξικό και κράτη της Κεντρικής Αμερικής. Η Τουρκία, η οποία στα τέλη του 2014 φιλοξενούσε πάνω από 1,5 εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες, δέχτηκε 87.800 νέες αιτήσεις ασύλου μέσα στην ίδια χρονιά, κυρίως από Ιρακινούς. Η Σουηδία καταλαμβάνει την τέταρτη θέση μεταξύ των 44 βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών, με 75.100 αιτήσεις ασύλου, κυρίως από πολίτες της Συρίας και της Ερυθραίας. Η Ιταλία δέχθηκε 63.700 νέες αιτήσεις το 2014. Πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό που έχει καταγραφεί ποτέ. Οι αιτούντες άσυλο στην Ιταλία προέρχονταν κυρίως από το Μαλί, τη Νιγηρία και την Γκάμπια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ρωσική Ομοσπονδία, η οποία δεν περιλαμβάνεται στην παρούσα έκθεση για μεθοδολογικούς λόγους, δέχθηκε περίπου 265.400 αιτήσεις για προσωρινό άσυλο και 5.800 αιτήσεις για προσφυγικό καθεστώς από Ουκρανούς το 2014. Παράλληλα, ο αριθμός των Ουκρανών που ζήτησαν άσυλο στις 44 χώρες οι οποίες περιλαμβάνονται στην έκθεση αυξήθηκε από 1.400 το 2013 σε 15.700 το 2014.

Αν και ο συνολικός αριθμός των αιτήσεων ασύλου παρουσίασε καθαρή αύξηση, αυτές δεν κατατέθηκαν ομοιόμορφα στις 44 χώρες που καλύπτει η έκθεση. Για παράδειγμα, οι πέντε χώρες με τις περισσότερες αιτήσεις (Γερμανία, Ηνωμένες Πολιτείες, Τουρκία, Σουηδία και Ιταλία)  δέχθηκαν το 60% του συνόλου των νέων αιτήσεων ασύλου.

Η έκθεση αποκαλύπτει κι άλλες ανομοιότητες, όπως όταν λαμβάνεται υπόψη το μέγεθος του πληθυσμού μιας χώρας. Σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού της, η Σουηδία είναι η χώρα με το μεγαλύτερο αριθμό αιτούντων άσυλο (24,4 αιτούντες άσυλο ανά 1.000 κατοίκους κατά μέσο όρο, κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών), ενώ ακολουθούν η Μάλτα, το Λουξεμβούργο, η Ελβετία και το Μαυροβούνιο.

Ενώ στις περισσότερες βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες παρατηρήθηκαν αυξήσεις στον αριθμό των αιτούντων άσυλο κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, σε ορισμένες χώρες σημειώθηκε πτώση, όπως στην Αυστραλία, όπου ο αριθμός τους μειώθηκε κατά 24%, από 11.700 το 2013 σε λιγότερους από 9.000 το 2014.

Η έκθεση της Υ.Α. «Τάσεις Ασύλου για το 2014» βασίζεται σε στοιχεία που ελήφθησαν από 44 κυβερνήσεις στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και σε τμήματα της Ασίας-Ειρηνικού. Ο αριθμός των ατόμων που υποβάλουν αίτηση για προσφυγικό καθεστώς στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες είναι μόλις ένα στοιχείο της παγκόσμιας εικόνας του αναγκαστικού εκτοπισμού από συγκρούσεις και διώξεις. Σε ολόκληρο τον κόσμο, στα τέλη του 2013, 51,2 εκατ. άτομα είχαν εκτοπιστεί διά της βίας, λόγω διώξεων, συγκρούσεων, γενικευμένης βίας ή παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Από αυτούς, περίπου 16,7 εκατομμύρια ήταν πρόσφυγες και 33,3 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι στην ίδια τους τη χώρα. Περίπου 1,2 εκατομμύρια ήταν αιτούντες άσυλο. Η επικείμενη έκθεση της Υ.Α. «Παγκόσμιες Τάσεις για το 2014», η οποία αναμένεται τον Ιούνιο του 2015, θα προσφέρει πλήρη εικόνα του εκτοπισμού παγκοσμίως για το 2014.

Η έκθεση «Τάσεις Ασύλου για το 2014» και τα σχετικά Παραρτήματα είναι διαθέσιμα εδώ:

-Έκθεση

-Παραρτήματα (πίνακες Excel – αρχείο zip)